Kunstredacteur Joost Goutziers: “Ik wil onze lezers verhalen brengen die nergens anders te vinden zijn”

Tilburgers weten het al lang: hun stad bloeit en bruist als nooit tevoren op cultureel gebied. Popcentrum 013, jazzpodium Paradox, festivals zoals Woo Hah! en Festival Circolo en tal van kunstopleidingen maken Tilburg tot cultuurcentrum van Brabant. Kunst- en cultuurredacteur én Tilburger Joost Goutziers volgt het allemaal op de voet. Hij recenseert voorstellingen, maakt reportages over de undergroundscene in zijn stad of interviewt jong talent van de Fontys Hogeschool voor de Kunsten. ,,Er gebeurt ontzettend veel in Tilburg. Ik schrijf bewust niet alleen over grote producties maar ook over kleine voorstellingen of jong talent. Als journalist ben je altijd op zoek naar dat nieuwe, onbekende verhaal dat nog niet verteld is. Het draait er bij kunst niet alleen om of iets goed is maar juist om de verhalen van de makers. ”

Als voorbeeld noemt Joost de jonge operazangeres Fientje Hoogstad. Ze groeide op in de Schilderswijk in Den Haag en bleef haar hele jeugd dromen van een carrière op het podium. En dat is gelukt. De inmiddels afgestudeerde Tilburgse studente heeft al twee hoofdrollen te pakken. ,,Haar levensverhaal is al mooi om op te schrijven en ze blijkt ook nog eens enorm talentvol te zijn. En ook de Braziliaanse choreograaf Guilherme Miotto is zo’n bijzonder talent. Hij won onlangs nog de Gieskes-Strijbis Podiumprijs, dat is de grootste podiumprijs van Nederland. Hij maakt dansvoorstellingen met kansarme jongeren uit Tilburg Noord. Somalische jongeren en ex-gedetineerden weet hij te enthousiasmeren met zijn passie. Wederom een prachtig verhaal.”

En zo zijn er nog talloze voorbeelden te noemen. Door zijn jarenlange ervaring en grote kennis van podiumkunsten heeft Joost een breed netwerk opgebouwd. ,,Als ik door de stad loop, kom ik altijd wel mensen uit het vak tegen. Of ik zie een poster of sticker, ik geef mijn ogen en oren goed de kost. De verhalen liggen vaak voor het oprapen. Ik vind het dan ook een groot voordeel om te schrijven over de stad waar ik ook woon. De afstanden zijn letterlijk korter. Maar ik besef me ook dat ik soms een stap terug moet doen om weer met een frisse blik om je heen te kijken.”

Joost komt niet uit een cultureel nest, maar tijdens de lerarenopleiding die hij volgde raakte hij gefascineerd door straattheater. ,,Daar ben ik ook op afgestudeerd. Het is een belangrijke manier om te communiceren, iets over te brengen. Voor mijn scriptie heb ik heel veel locatietheater gezien en deze wereld leren kennen. En nog steeds zie ik erg veel.” Uiteindelijk kwam hij niet voor de klas terecht maar op de kunstredactie van het Brabants Dagblad. Tegenwoordig werkt hij op de stadsredactie in Tilburg waar hij niet alleen over kunst en cultuur schrijft, maar ook over andere onderwerpen. ,,Zo schrijf ik ook veel over de Tilburgse kermis, want dat is eigenlijk ook volkscultuur. Ik probeer dan net even andere onderwerpen te bedenken. Afgelopen jaar heb ik drie cabaretiers gevraagd om een korte conference over de kermis te schrijven. Want het viel mij op dat er maar weinig echte kermisconferences zijn.”

Het Brabants Dagblad besteedt regelmatig aandacht aan kunst en cultuur in de regio. Elke donderdag ligt het katern Uit & Thuis in de krant. Vol met nieuws, recensies en duiding. Maar ook op de regiopagina’s wordt ruimte vrijgemaakt voor kunst. Zo schrijft Joost over circusfestival Circolo, dat in oktober plaatsvindt in Tilburg. ,,Maar hij maakte ook een portret over Duncan Laurence, oud-student van de Rockacademie in Tilburg. Toen begin dit jaar bekend werd gemaakt dat de jonge Duncan Nederland zou vertegenwoordigen op het Songfestival, vroeg iedereen zich af wie Duncan Laurence nu eigenlijk was. ,,Terwijl die vraag nog volop gesteld werd, hadden wij in de krant een uitgebreid portret over hem. Dat hij als jonge jongen gepest werd en muziek hem op het goede spoor heeft gezet. Dat hij anders wil zijn dan de rest. En dat zijn naam een mooie betekenis heeft. Duncan betekent donkere strijder en verwijst naar het begin van zijn leven. Hij kwam namelijk veel te vroeg ter wereld en heeft lange tijd in de couveuse gelegen.”

Door op deze manier verhalen te brengen, kun je als regionale krant onderscheidend zijn, meent Joost. ,,Je kunt natuurlijk het nieuws melden dat Duncan naar het Songfestival mag gaan. En vervolgens een ronkend persbericht over zijn zangkwaliteiten overtikken. Maar je wilt je lezers meer bieden dan dat, eigenlijk ben je dat als regionale krant ook wel verplicht. Duncan studeerde in Tilburg, daar liggen de wortels van zijn muzikale carrière. Je wilt kwaliteit bieden en dat kan alleen maar door verhalen te brengen die ergens anders niet te lezen te zijn. En dingen te duiden. Waarom is iets bijzonder of goed? Ik probeer het steeds helder en duidelijk uit te leggen. Ik vind het belangrijk dat verhalen toegankelijk zijn, kunst is niet alleen interessant voor een kleine groep mensen.”

Een onderdeel van zijn werk is recensies schrijven. Joost is daar inmiddels heel ervaren in, hij geeft ook les in recenseren. Voordat hij een voorstelling bezoekt, bereidt hij zich goed voor. Hij leest bijvoorbeeld interviews met de makers. ,,Wat willen ze bereiken met de voorstelling, wat is hun verhaal? Dat vind ik een belangrijke vraag. Als recensent kijk ik of dat ook overkomt. Een recensie is altijd subjectief. Daarom is het belangrijk om uit te leggen waarom je iets goed of minder geslaagd vindt. En dan kun je weer bouwen op je ervaring.” In de zaal houdt Joost zich altijd bewust op de achtergrond. Hij wil niet de aandacht trekken. ,,Sommige recensenten hebben zo’n lampje op hun pen om te zien waar ze schrijven. Of nog irritanter, ze zitten constant te zuchten als ze iets niet goed vinden. Ik wil zowel de toeschouwers als de mensen op het toneel niet storen.”

Aantekeningen maakt hij wel als hij een voorstelling bezoekt, maar eigenlijk gebruikt hij ze niet. Hoogstens om feiten te checken. ,,De woorden en zinnen vormen zich vanzelf in mijn hoofd en vloeien vervolgens uit mijn pen. Soms is een verhaal zo opgeschreven en soms is het een kleine worsteling. Ik werk mijn artikel meestal zo snel mogelijk uit. Het zit dan nog ‘vers’ in mijn hoofd. Mijn verhaal krijgt ook altijd een kop. Het is niet gezegd dat deze ook in de krant verschijnt. De eindredacteur kijkt of het past op de pagina.”

Het Brabants Dagblad heeft ook online een groot bereik. Meer dan 200.000 mensen per dag lezen het nieuws op bd.nl of in de app. Joost is zich sterk bewust van de kracht van online journalistiek en social media. ,,Kunst en cultuur trekt, net als sport, een apart lezerspubliek. Vooral ook de jeugd is erg geïnteresseerd in wat er op cultuurgebied gebeurt in hun stad. Ik plaats daarom al mijn verhalen ook op Facebook en verrijk ze met filmpjes, extra foto’s en linkjes naar andere artikelen. Op de socialmediakanalen heb ik inmiddels al een flink netwerk opgebouwd van mensen die mijn artikelen volgen. Er ontstaan ook regelmatig discussies over onderwerpen. Ik vind dat je als journalist ook online goed zichtbaar moet zijn.”

Er verandert veel in de wereld van kunst en cultuur. In Tilburg barst het van jong talent. Er is ook een levendige undergroundscene. Om zijn kennis op peil te houden, bezoekt Joost minstens twee voorstellingen per week. En hij gaat elk jaar naar Oerol, waar veel producties te zien zijn die later op het jaar ook naar Brabant komen. En hij reist ook naar Frankrijk of België als daar een voorstelling te zien is die later naar Tilburg komt. ,,Daarnaast lees ik veel, zoals theater- en dansmagazines. Als kunstredacteur moet je van alle disciplines wat af weten. Van popmuziek tot literatuur, van dans tot beeldende kunst. Vrije tijd en werk lopen daarom wel eens door elkaar. Maar ik vind mijn werk voornamelijk erg leuk en interessant dus dan is dat niet zo erg. Ik krijg er nog altijd veel energie van.”