Zo schrijven, drukken en bezorgen we de krant in coronatijd: ‘Iedereen moet zich aanpassen’

‘Wie nog wat te drinken wil..’ Elke ochtend rond half tien verstuurt Geert Piek, chef van de redactie Oss en Uden, hetzelfde appje. Met andere woorden, het is tijd om in te loggen voor de dagelijkse videovergadering. ,,Normaal zeg ik dit op de redactie, omdat de vergadering gaat beginnen.” De gezichten van collega’s verschijnen een voor een op het computerscherm. Soms zie je op de achtergrond een kat op de kast, of spelende kinderen. ,,Je leert je collega’s op een andere manier kennen”, zegt Lieke Mulder, verslaggeefster voor de redactie Oss/Uden/Veghel. ,,Het was even wennen om zo te vergaderen, maar het gaat nu echt goed.” Als iedereen is ingelogd, vraagt Geert waar de verslaggevers mee aan de slag gaan. Het woord corona is bijna niet te vermijden. Uden is op dit moment de brandhaard. ,,Achter elk zelfstandig naamwoord kunnen we ‘ten tijde van corona’ toevoegen en er zit een verhaal in”, zegt Geert. ,,Ik heb een aparte lijst gemaakt met alle ideeën.”

Geert gaat aan de slag met de planning voor de krant van morgen. Welk verhaal kan een foto gebruiken en wat is geschikt voor de voorpagina? Hij overlegt met de andere chefs en houdt contact met de verslaggevers. Het is eenzaam op de redactie in Oss. Sporadisch komt er een lezer langs, maar eigenlijk is Geert de hele dag alleen. Eerst vond hij dat wel lekker rustig, maar hij begint de reuring te missen. ,,En het kost veel meer tijd om te overleggen. Steeds appen, mailen of slacken (een programma waarmee verslaggevers met elkaar kunnen chatten), je schaakt op zoveel borden. Maar het went, zoals bijna alles in deze tijd.”

Verslaggever Domien van der Meijden gaat nog steeds elke dag op pad voor de redactie Meierij. Een ronde maken door het gebied, want op zijn zolderkamer gaat hij het nieuws niet vinden. Hij rijdt van Boxtel naar Liempde of door natuurgebied De Kampina. ,,Zo zag ik onderweg dat er op camping Den Oorsprong in Boxtel huisjes gebouwd worden. Een telefoontje leverde direct nieuws op. Eigenaar Sjaak bouwt zorghuisjes voor bewoners uit verpleeg- en zorghuizen.”

Hein Eikenaar werkt al jaren op de redactie in Tilburg en komt net terug van een brand in een verzorgingstehuis. ,,Twee traumaheli’s, drie gewonden, geruzie tussen massaal toegestroomde belangstellenden en de politie. De glazenwasser als held, hij redde tien ouderen uit de brand. En de anderhalve meter afstand werd niet overal toegepast. Ja, ook dan moet je er op uit als verslaggever.” In deze coronatijd spreekt Hein het liefst af op locatie. ,,Natuurlijk altijd in overleg. Ik vraag of mensen het fijn vinden dat ik langskom of dat ze liever telefonisch geïnterviewd willen worden. Vaak spreken we toch af, op gepaste afstand natuurlijk.”

Lieke Mulder merkt juist dat ze veel meer noodgedwongen vanuit huis werkt. En dat is soms lastig te combineren met twee kinderen die voor school moeten werken. ,,Ik doe bijna alle interviews telefonisch. Zo sprak ik deze week een kersverse moeder over hoe het is om in deze tijd een baby te krijgen. Een leuk gesprek, maar toch was ik liever naar ze toe gegaan. Je mist zoveel, de sfeer in huis, de blik van een trotse moeder, een snelle glimlach. Juist deze sfeerbeelden geven een verhaal net iets extra’s.”

Fotograaf Marc Bolsius kan natuurlijk echt niet vanuit huis werken. Deze keer staat er een foto bij een verzorgingstehuis op het programma. ,,Het werk is echt anders geworden, letterlijk een stuk afstandelijker”, zegt Marc. ,,Geen hand ter kennismaking of even een klopje op de schouder om iemand gerust te stellen. Ik heb maar kort de tijd om een connectie te maken met degene die ik op de foto zet. Ze moeten mij volledig vertrouwen, ervan op aan kunnen dat ik ze goed op de foto zet. Soms draai ik iemand net even naar het licht toe. Dat is nu allemaal niet mogelijk.” Toch kan Marc nog overal terecht en houdt hij netjes afstand. ,,Ik heb handschoenen aan en ontsmettingsdoekjes bij me. Ik was mijn handen na elke opdracht, en ontsmet mijn stuur en camera. Ik voel me verantwoordelijk, vooral naar alle mensen die ik op de foto zet.”

Domien is weer terug van zijn ronde en op weg naar zolder. Onder het dartbord en de fris geurende was, tikt hij zijn verhalen. En af en toe vouwt hij een wasje op. De bijgeschoven tuinstoel is arbo-technisch niet ideaal maar het is even niet anders. ,,Mijn drie kinderen en vrouw werken ook thuis en we hebben allemaal een eigen plekje zo.” Hij besluit om in het digitale archief te kijken of hij nog een interessant onderwerp kan oppakken waar hij nog eens over kan schrijven. ,,Het komt nu meer dan ooit aan op de creativiteit van verslaggevers. Ik merk dat er meer behoefte komt aan verhalen die niet over corona gaan.”

Ook Hein merkt dat. ,,In Tilburg is het enkele weken allemaal begonnen en dan wil je alles melden. Ik heb veel geschreven over corona, zo ben ik toevallig een dag voordat de eerste coronapatient gemeld werd, op de isolatiekamers van het ETZ geweest. De volgende dag konden we melden hoe het er daar uitzag. En de daarop volgende dagen ging het alleen maar over het virus. Nu merk je dat er een soort omslagpunt is. De stad is veerkrachtig en overal ontstaan mooie initiatieven. In de horeca, bij bedrijven en de mensen thuis. Ook die verhalen wil je vertellen.”

Geen gezamenlijke lunchwandeling of een praatje bij de koffieautomaat. In plaats daarvan luncht Lieke met haar gezin. Gezellig, maar ze mist het contact met haar collega’s. ,,We bellen of appen wel, maar dat is toch anders. Met Kirsten en Maarten kan ik goed sparren over mijn verhalen, goede invalshoeken of interessante onderwerpen. Dat valt nu weg.”

Ook Geert eet alleen een boterham. Hij denkt terug aan de afgelopen hectische weken. Als chef voelt hij zich verantwoordelijk voor de krant én zijn mensen. ,,Een redactielid is flink ziek geworden en je maakt je persoonlijk zorgen. Je hoort om je heen dat er zoveel mensen doodgaan, dat gaat je niet in de koude kleren zitten. Met onze correspondenten heb ik afgesproken dat ze melden als er iemand in hun dorp of wijk overlijdt aan corona. Het zijn meestal de sociaal actieve mensen, bij het voetbal, kerk of carnavalsvereniging. Zij verdienen vaak een mooi monument in de krant. We hadden tien kranten op rij zo’n in memoriam, zelfs een keer vier in één editie.”

De online redactie in Tilburg ligt er verlaten bij. Iedereen werkt thuis, harder dan ooit. ,,Sinds corona hebben we het extra druk”, zegt online redacteur Sabrina Kantelbergs. ,,Het is constant schakelen tussen verschillende nieuwskanalen. Wij hebben daarom allemaal twee schermen thuis staan, om toch het overzicht te bewaren.” Sinds de corona-uitbraak is het aantal mensen dat op bd.nl kijkt bijna verdubbeld: van ruim 200.000 tot meer dan 400.000 unieke bezoekers per dag. ,,Onze liveblog met coronanieuws doet het erg goed. We merken dat mensen juist in deze tijd goed geïnformeerd willen worden.”

Domien belt met collega Robèrt. Om te overleggen en om even te informeren hoe het gaat. ,,Het overleggen kost extra tijd, normaal gesproken loop je even naar het bureau van je collega. Maar aan de andere kant is het een stuk economischer werken vanaf de zolder. Je belt iemand over een onderwerp en na een kwartier heb je de gewenste informatie. Een nadeel is dat het de nieuwsgaring niet ten goede komt. Als je op pad gaat, zie en hoor je nog eens wat en kom je vaak met nieuwe ideeën terug op de redactie.”

De avondploeg, zoals de eindredactie genoemd wordt, treedt aan. Niet letterlijk deze dagen, ook zij loggen vaak thuis in. ,,Enkele eindredacteuren en vormgevers werken wel op de redactie”, zegt eindredacteur Karin van Krevel. ,,Er is daar genoeg ruimte om afstand van elkaar te houden.” De krant maken is echt teamsport. De avondploeg moet wennen aan de nieuwe situatie. En wat het extra lastig maakt, is dat je niet even langs het bord kunt lopen waar de geprinte pagina’s hangen voor een laatste check. ,,Het is moeilijk om overzicht te houden. We overleggen virtueel om zes uur. En we kunnen zelfs pagina’s of foto’s aan elkaar presenteren. Dat is fijn, dan weet je waar je collega’s mee bezig zijn. Ik merk dat ik steeds vaker videobel naar collega’s, om ze toch even te zien.” Tegen middernacht worden de laatste pagina’s naar de drukkerij gestuurd. Na een belletje met de vraag of alle pagina’s zijn aangekomen, zwaait de avondploeg virtueel naar elkaar. Welterusten!

In de drukkerij in Best begint het dan pas. Hier worden zes krantentitels gedrukt, waaronder het Brabants Dagblad. En ook hier speelt corona een grote rol. ,,We treffen verschillende maatregelen”, zegt André Fokkema, directeur print van DPG Media. ,,Zo houden we de drie ploegen helemaal gescheiden. Voorheen hadden we een groep mensen die flexibel ingezet kon worden tijdens de nachtdienst. Maar je moet er niet aan denken dat één iemand meerdere ploegen besmet. Dan zou er geen krant uit kunnen komen.” De geplande onderhoudswerkzaamheden worden even uitgesteld en mensen van kantoor werken thuis. ,,We moeten het virus buiten de poort weten te houden en ervoor zorgen dat onze mensen zich veilig voelen. Daarom mogen alleen mensen die geen klachten hebben naar binnen.” ‘s Nachts werken er vijftien mensen in de drukkerij. Een productieleider, twaalf operators en twee medewerkers van de technische dienst. ,,Anderhalve meter afstand houden is niet altijd mogelijk maar we hebben wel alle andere voorzorgsmaatregelen genomen. Zelf werk ik gewoon op locatie om solidair te zijn met de rest.”

De kranten komen aan in het depot van Astrid Krol. Daar worden ze klaargelegd voor de bezorgers die abonnees in Udenhout en Berkel-Enschot voorzien van de krant. ,,Het gaat moeizaam en soepel tegelijk”, zegt Astrid. ,,Dat klinkt tegenstrijdig en dat is het ook. De bezorgers moeten rekening houden met veel extra maatregelen en daar houden ze zich prima aan. Het depot is erg smal, dus we hebben tijdvensters ingesteld. Er mogen maximaal twee bezorgers naar binnen, de rest wacht buiten. Daar staan koffie en verpakte koeken klaar.” Astrid heeft eigenlijk te weinig bezorgers, velen lopen dubbele wijken. ,,Daarom zijn we extra zuinig op ze, als ze maar denken klachten te hebben moeten ze thuisblijven. En zo lukt het ons nog steeds om de krant te bezorgen, soms wat later dan zeven uur. Maar daar hebben de meeste abonnees gelukkig alle begrip voor.” De bezorgers hebben latex handschoenen tot hun beschikking en houden afstand. ,,We merken dat we gewaardeerd worden. Soms vinden we een lief briefje of chocoladereep bij de bus. En dat doet ons allemaal goed.”

U las zojuist een Achter de Schermen verhaal. Verhalen waar we onze abonnees een kijkje geven in ons journalistieke werk.