Van Mike Tyson tot ‘Barney’: is 50 het nieuwe 30 in de topsport?

Er zijn verschillende voorbeelden te noemen van grote namen die het niet konden laten om op hoge leeftijd terug te keren naar de sport. Zo maakten Mike Tyson (54) en Floyd Mayweather (44) dit jaar een comeback in de boksring en keerde Raymond van Barneveld op 53-jarige leeftijd terug in het darten.

Het is uiteraard ook een mogelijkheid om simpelweg door te gaan tot je erbij neervalt. Zo fietst Davide Rebellin op 49-jarige leeftijd nog steeds als prof en is Alejandro Valverde met zijn 41 jaar nog altijd kanshebber bij een aantal wielerklassiekers. Roger Federer is 39 jaar oud, maar staat nog steeds in de mondiale top 10 van het tennis en Kimi Räikkönen rijdt als 41-jarige nog wekelijks rondjes in een Formule 1-auto. Hoe kan het dat veteranen het tegenwoordig zo lang volhouden?

Laurens Kappelle is sportarts op topsportcomplex Papendal. Volgens hem is het succes van oudere sporters vooral te danken aan een algehele professionalisering van topsport de afgelopen 20 à 30 jaar: „Sporters hebben tegenwoordig een team van specialisten om zich heen. Zij werken met steeds meer verfijnde technieken. Vroeger waren de trainingsmethodes minder op wetenschap gebaseerd dan nu. Sporters en trainers deden gewoon wat ze altijd deden en de kennis werd van man op man doorgegeven. Nu krijgen wielrenners voor een tijdrit een op maat gemaakt wattageprofiel mee, kan men het optimale aantal calorieën voor een renner per dag uitrekenen en de sportdrank op basis van zweettesten samenstellen.”

„Daar komt bij dat er vroeger minder rekening gehouden werd met het verloop van een carrière. Trainers wisten wat ze moesten doen om een getalenteerde sporter zo snel mogelijk, zo goed mogelijk te maken. Deze trainingsmethodes bleven spelers vervolgens de rest van hun carrière volhouden. Tegenwoordig is er veel meer kennis over wat er gebeurt met een ouder wordend lichaam. Er is steeds vaker sprake van een individualistische aanpak. Fysieke training, dieet en psychologische begeleiding worden op de persoon aangepast.”

Volgens Kappelle is de rek er op het gebied van fysieke optimalisering enigszins uit: „Je krijgt wel het gevoel dat de grootste slag geslagen is. Qua trainingsleer en voeding hebben we de menselijke motor toch wel redelijk in de smiezen. Ik denk dat door deze vooruitgang het mentale aspect belangrijker geworden is als onderscheidend middel. Oudere spelers takelen fysiek minder snel af en kunnen daardoor hun ervaring inzetten als wapen. Kijk naar Mickelson dit weekend. Je ziet onervaren golfers soms helemaal imploderen op de laatste dag. Dat overkomt hem niet.”

Sportpsycholoog en schrijfster van het boek ‘Leren presteren’ Afke van de Wouw is het grotendeels eens met Kappelle: „Je kunt lichaam en geest niet los van elkaar zien.  Wanneer je bijvoorbeeld goed in conditie bent, heb je meer lol in de sport en daarmee vergroot je de mogelijkheid om langer door te gaan. Dankzij psychologische begeleiding kunnen sporters bijvoorbeeld beter leren omgaan met druk. Als je niet met druk kan omgaan, zorgt dat voor minder plezier in de sport. Sommige sporters moeten bijvoorbeeld overgeven voor wedstrijden vanwege de spanning. Dan is de lol er snel af en wordt het moeten in plaats van mogen.’’

Volgens Van de Wouw bestaat er een belangrijk verschil tussen de absolute top en de gemiddelde professionele atleet. „Sporters kunnen taak-georiënteerd zijn en sporters kunnen ego-georiënteerd zijn. De taak-georiënteerde sporter wil zichzelf continu verbeteren. De ego-georiënteerde sporter wil koste wat het kost beter zijn dan anderen. Bij de absolute elite zie je dat sporters zeer hoog scoren op allebei deze vlakken. Na je carrière wordt aan de ego-georiënteerde verlangens niet meer voldaan, waardoor sporters een comeback gaan overwegen. Ze willen zich per se met anderen blijven vergelijken om die voldoening te voelen.”

De steeds ouder wordende sporter kent helaas ook een gevaarlijke kant. Vooral bij duursporten kan een ellenlange carrière problemen veroorzaken, zo vertelt sportarts Kappelle: „Het is bekend dat het risico op hartproblemen op oudere leeftijd toeneemt, als je heel veel uren maakt op een enorm hoge intensiteit. Je hart lubbert als het ware langzaam uit. Hierdoor ontstaat littekenweefsel dat tot hartritmestoornissen kan leiden. Dit werkt cumulatief. Het is eigenlijk net als met roken. Het is voor je hart slechter om op je 50ste te stoppen met zware topsport dan op je 20ste.”