Door de stijgende benzineprijzen neemt het tanktoerisme in België toe, want het prijsverschil tussen Nederlandse en Belgische brandstof wordt alsmaar groter. © Pix4Profs/Peter Braakmann

Benzineprijs naar nieuw record door spanningen rond Rusland

De prijs voor een liter benzine is zaterdag naar een nieuwe recordhoogte gestegen. De spanningen aan de grens tussen Rusland en Oekraïne drijven de toch al hoge olieprijzen verder op.

Redactie 29-01-22, 11:48 Laatste update: 29-01-22, 16:54

De markten houden er rekening mee dat de Russische export van olie en gas wordt geraakt door een escalatie van het conflict, bijvoorbeeld in het geval van economische sancties.

De gemiddelde landelijke adviesprijs voor een liter Euro95 stijgt dit weekend naar 2,146 euro, meldt consumentencollectief UnitedConsumers. Daarmee gaat het record van afgelopen november uit de boeken. De adviesprijs voor een liter diesel was met 1,832 euro vrijdag al historisch hoog. UnitedConsumers houdt de adviesprijzen bij van vijf grote oliemaatschappijen die in Nederland benzine verkopen.

Geopolitieke spanningen

Marktdeskundige Paul van Selms van UnitedConsumers wijst naast de geopolitieke spanningen ook op andere oorzaken van de gestegen brandstofprijzen. Zo is de dollar ten opzichte van de euro duurder geworden en olie wordt vrijwel altijd in dollars afgerekend.

Daarnaast zitten olieprijzen al tijden in de lift door het vlotte economische herstel van de economie, waardoor bijvoorbeeld de industrie meer van de grondstof nodig heeft. Het kartel van olieproducerende landen OPEC verhoogt de eigen productie vooralsnog geleidelijk, maar overlegt volgende week weer over een quotum voor maart.

Niet alleen de olieprijs

Benzine, diesel en lpg kosten momenteel goudgeld. Daarvan krijgt de stijgende prijs van een vat ruwe aardolie al snel de schuld, maar duurdere of goedkopere brandstof hangt maar ten dele van de olieprijs af. In Nederland bestaat de brandstofprijs namelijk voor een flink deel uit accijns en btw.

Wat is accijns? Accijns, ook wel verbruiksbelasting genoemd, is een indirecte vorm van belasting die wordt geheven over de verkoop van bepaalde goederen, waaronder alcohol, tabak en dus ook brandstoffen. De hoogte wordt jaarlijks door de overheid vastgesteld en verschilt per type brandstof.

Het vaste bedrag aan accijns per liter bij benzine bedraagt nu 83,2 cent, bij diesel 53,6 cent en bij lpg 19,9 cent (gegevens ANWB). Over de prijs van de brandstof wordt vervolgens, dus inclusief de accijns, ook nog eens de btw geheven. Die zogenoemde omzetbelasting bedraagt 21 procent.

Kijk je naar de productiekosten van de diverse brandstoffen, dan zie je dat die voor benzine op 37 procent van de literprijs zit. Voor diesel gaat het om zo'n 45 procent en voor lpg om 43 procent. Respectievelijk praat je dus over 75, 80 en 60 cent per getankte liter bij de huidige adviesprijzen (cijfers United Consumers).

De productiekosten hangen echter wel af van de olieprijs en de kosten van raffinage. Die verschillen per dag. Als je alle percentages bij elkaar optelt, blijft er voor de oliemaatschappijen en de pomphouders nog een marge van 8 á 10 procent over op benzine en diesel. Alleen de winst op lpg is met 16 procent hoger, omdat dit feitelijk een restproduct is dat vrijkomt bij de winning van aardolie en aardgas.

Reageren kan onderaan dit artikel. Alleen reacties voorzien van een volledige naam worden geplaatst. We doen dat omdat we een debat willen met mensen die staan voor wat ze zeggen, en daar dus ook hun naam bij zetten. Wie zijn naam nog moet invullen, kan dat doen door rechts bovenaan op onze site op ‘Login’ te klikken.