Britse variant nu 200 keer vastgesteld in Nederland, link met Engeland ontbreekt vaak

Maar bij een klein deel van de gevonden besmettingen is er een directe link met het Verenigd Koninkrijk, meldt een bron. Dat duidt erop dat de Britse variant zich al breder heeft verspreid in Nederland. Aangenomen wordt nu dat tussen 1,5 procent (voor Nederland als geheel) en 5 procent (voor sommige regio's) van de coronagevallen worden veroorzaakt door de Britse variant.

De ruim 200 gevonden gevallen kwamen deels naar voren bij de reguliere analyses, de zogenaamde Kiem-surveillance, en deels bij gerichte onderzoeken na de uitbraken in bijvoorbeeld Bergschenhoek en Amsterdam. Deze week werd de Britse variant ook aangetroffen bij zorgcentra in Friesland, Groningen en Gelderland en bij een ziekenhuis in Goes. 

Voor de Zuid-Afrikaanse variant staat de teller in Nederland nog steeds op één geval. Inmiddels zijn ook in Brazilië en Japan nieuwe varianten opgedoken, maar die zijn voor zover bekend nog niet opgedoken in ons land. 

In Den Haag zorgt de oversteek van de Britse variant voor grote zorgen. Extra maatregelen lijken onvermijdelijk, experts stellen dat de situatie alarmerend is. Onder meer RIVM-baas Jaap van Dissel en ziekenhuisvoorman Ernst Kuipers uitten woensdag in de Tweede Kamer hun zorgen. Ze vrezen dat het zorgsysteem overbelast raakt als de Britse variant snel verder terrein wint.

Kuipers houdt er rekening mee dat de druk op de zorg in maart een nieuwe piek bereikt, zei hij gisteren. Die piek kan volgens hem net zo hoog worden als tijdens het hoogtepunt van de eerste golf, eind maart vorig jaar. Hij pleit voor extra maatregelen. Gisteren kwam het OMT weer bij elkaar. In die vergadering kwam onder meer de mogelijke invoering van een avondklok ter sprake. Leden van het OMT laten doorschemeren dat zij daar wel heil in zien. In de Tweede Kamer is daar geen meerderheid voor.

Experts waarschuwen echter dat de Britse variant er zonder extra ingrepen niet ondergehouden kan worden. ,,De aanwijzingen zijn steeds sterker dat het lastiger strijden wordt tegen de Britse variant”, zei een OMT-lid gisteren tegen deze site, op voorwaarde van anonimiteit. De variant is volgens deze bron ‘niet onder controle’. ,,We moeten zo lang mogelijk voorkomen dat deze versie alles overneemt. Het kan helpen dat we al in lockdown zaten toen de variant opkwam, maar het baart ons zorgen.”

Een vrijdag gepubliceerde studie van onderzoekers van de universiteit van Oxford laat zien hoe snel de variant de afgelopen maanden in het Verenigd Koninkrijk verspreidde. In de regio Londen steeg het aandeel van de Britse variant B.1.1.7 in anderhalve maand tijd van 15 procent naar 81 procent van de positieve monsters. Ook in andere regio's was een grote stijging zichtbaar. 

De Oxford-studie, die nog niet beoordeeld is door collega-wetenschappers, maakt gebruik van de resultaten van ruim 1 miljoen pcr-tests die zijn afgenomen bij de Britse bevolking, tussen eind september en begin januari. Opvallend genoeg bleef het percentage van de bevolking dat de ‘oude’ variant van het virus onder de leden had in die periode redelijk constant. 

De onderzoekers leiden daaruit af dat de Britse variant de oude niet vervangt, maar dat hij ‘erbij’ komt. Ook zien ze daarin aanwijzingen dat het niet alleen maar door veranderend gedrag komt dat de nieuwe variant voor meer besmettingen zorgt. Na de feestdagen werd dat wel gesuggereerd, onder meer door vertegenwoordigers van wereldgezondheidsorganisatie WHO. Ook andere virologen zijn er nog niet 100 procent van overtuigd dat de Britse variant besmettelijker is, klinisch bewijs daarvoor ontbreekt. 

De onderzoekers van Oxford zien in de testresultaten onder de Britse bevolking echter dat de nieuwe variant duidelijk sneller groeit en daardoor meer mensen besmet dan de oude. Dat is bij alle leeftijdsgroepen in ongeveer gelijke mate zichtbaar. Bij kinderen wordt de nieuwe variant vaak aangetroffen, schrijven de onderzoekers, maar de data geven volgens hen niet voldoende onderbouwing om te concluderen dat de jongste leeftijdsgroep door deze variant relatief vaker besmet worden dan door de vorige. 

Ook in Nederland wordt nog verder onderzoek gedaan naar de exacte rol van kinderen in de verspreiding van de Britse variant. Heropening van de basisscholen is onder meer afhankelijk van de resultaten van dit onderzoek. ,,Daar weten we nog niet genoeg over”, zegt kinderarts Károly Illy, lid van het OMT. ,,Dat blijft onzeker. En dat maakt het lastig, het is een duivels dilemma. We hebben te maken met een variant waarvan we niet alle eigenschappen goed kennen, en tegelijkertijd vindt iedereen het van enorm belang om het basisonderwijs snel te heropenen.” 

In regio's met veel besmettingen met de Britse variant zien de Oxford-onderzoekers dat de groei van die variant zich sinds begin dit jaar stabiliseert. Dat is ook terug te zien in de besmettingscijfers die de Britse overheid dagelijks publiceert. Tussen 8 december en 8 januari steeg het aantal gevallen van ruim 12.000 per dag naar ruim 68.000. Sindsdien is het weer iets teruggelopen en ligt het rond de 50.000 per dag. Mogelijk is dat mede het resultaat van de keiharde lockdown die sinds 4 januari van kracht is.

Tekst loopt door onder de foto.

Ook Marcel Levi, de Nederlandse directeur van de University College London Hospitals constateert voorzichtig dat de ergste drukte voor nu achter de rug lijkt. Van rijen ­ambulances voor de ziekenhuizen is geen sprake meer en door rigoureuze uitbreidingen van het aantal ic- en reguliere ziekenhuisbedden, is het volgens hem gelukt de aanwas van nieuwe patiënten ternauwernood voor te blijven. ,,Daarmee is niet gezegd dat het geen probleem is natuurlijk", zegt hij vandaag op de website van Het Parool. ,,Het is nog altijd alle hens aan dek. Zowel in de zalen als op de intensive care zijn de aantallen patiënten gigantisch.”

Levi verwacht dat de Britse variant van het virus de komende weken steden als Liverpool en Manchester in het noordwesten van het land in zijn greep krijgt. Daar lopen de besmettingscijfers de laatste dagen op. ,,Dan komen weer veel patiënten richting Londen, omdat hier meer ziekenhuizen en voorzieningen zijn. Afbouwen zit er voorlopig nog niet in.”

Bekijk hier onze video’s over het coronavirus: