Digitale potloodventerij ware plaag op sociale media

Het zweet breekt me uit, zei coach Anouk toen ze hoorde dat haar pupil Mikki van Wijk (17) smerige foto’s had gekregen van mannen. ,,Wat? Dickpics? Van oude of jonge mannen?” Mikki moest het antwoord daarop schuldig blijven. ,,Ik weet toch niet hoe het eruit ziet bij jongeren of ouderen.”

Niet alleen Van Wijk bleek ongevraagd plaatjes van penissen te krijgen toegestuurd. Ook deelneemster Irene Dings (17) overkwam het tot ongeloof van de programmamakers. ,,Het is ontzettend asociaal, maar het gebeurt helaas heel veel”, zegt seksuoloog Mandy Ronda.

Digitale potloodventerij is volgens haar een ware plaag geworden sinds de opkomst van sociale media als Snapchat en Instagram. Vroeger moesten mannen ervoor de straat op om te shockeren. Nu is een vunzige foto met een paar muisklikken verstuurd. Bij de eerder genoemde online diensten verdwijnen de plaatjes ook nog eens snel als ze eenmaal zijn bekeken. ,,Veel mannen denken dus dat ze het veilig achter hun toetsenbord kunnen doen”, zegt Ronda.

Lees verder onder de foto

De seksuologe krijgt zelf ook geregeld vieze plaatjes. Drie maanden geleden was ze er zo klaar mee dat ze een ludieke actie startte om aandacht te vragen voor dit ‘belachelijke fenomeen’. Tegen betaling van 10 euro wilde ze best een korte, maar krachtige evaluatie geven met advies over de positie en belichting van de foto. Het geld zou ze doneren aan een fonds voor slachtoffers van online seksueel misbruik. De boodschap kwam alleen niet over. ,,Sarcasme is blijkbaar niet aan iedereen besteed. Ik kreeg alleen nog maar meer dickpics. Toen ben ik er maar weer snel mee gestopt.”

Waarom doen mannen dit toch? Denken ze echt dat vrouwen hiervan gecharmeerd zijn? ,,Dat laatste is het zeker niet”, zegt Ronda. ,,De meeste vrouwen vinden het eerder intimiderend.”

Zij deed er zelf geen onderzoek naar, maar de Amerikaanse seksuoloog Justin Lehmiller wel. Hij ontdekte drie mogelijke oorzaken. Volgens hem vinden veel mannen aandacht van vrouwen verwarrend. Sommigen vatten een gesprekje of lach van een vrouw al snel op als romantisch of flirterig gedrag. Door die verkeerde inschatting gaan ze er vanuit dat vrouwen dus ook wel geïnteresseerd zullen zijn in hun geslacht.

Wat ook meespeelt; mannen zijn evolutionair ingesteld op voortplanting. Door te denken dat elke vrouw een man aantrekkelijk vindt en door achter ze aan te gaan en te laten zien wat ze in huis hebben, hopen ze hun kans op seks te vergroten. Een misvatting dus.

Exhibitionisme speelt bij mannen die dickpics sturen vaak ook een rol. Soms zijn het types die grote moeite hebben om relaties te onderhouden. Een motivatie kan een roep om intimiteit zijn.

De Nederlandse seksuologe Astrid Kremers kan nog een reden bedenken waarom mannen het doen. Namelijk omdat ze het opwindend vinden. ,,Als dat met wederzijdse toestemming is dan kan het voor beiden prikkelend zijn. Maar als dit soort foto’s worden gestuurd naar iemand die er helemaal niet op zit te wachten dan is het natuurlijk seksueel grensoverschrijdend gedrag.”

Kremers merkt in haar praktijk dat het vooral jonge vrouwen zijn die dit soort foto’s krijgen toegestuurd. Sommigen lachen erom. Maar er zijn vrouwen die er behoorlijk last van kunnen krijgen. ,,Ik zie meisjes en vrouwen die er angstig van worden. Het geeft ze een onveilig gevoel omdat ze niet weten of het hierbij blijft of dat er nog meer op ze afkomt. Ze worden soms achterdochtig ook omdat ze vaak niet weten van wie het is. En wat wil iemand hier nu mee zeggen? Betekent zo’n foto misschien ook dat die persoon onvrijwillig seks met haar wil.”

Ontvangers van ongewenste naaktfoto’s moeten zichzelf in elk geval nooit een schuldgevoel aanpraten, vindt Kremers. ,,Je hoort mensen nog weleens zeggen dat vrouwen zelf om zulke reacties hebben gevraagd, omdat ze bijvoorbeeld uitdagend gekleed op tv verschijnen. Dat is dus niet zo. Je vraagt er daardoor nooit zelf om.’’

Wie niet op de foto’s zit te wachten doet er volgens Kremers verstandig aan om de afzenders direct te blokkeren. Het kan handig zijn om de foto’s niet direct te verwijderen. Als iemand ongewenste foto’s blijft sturen, dan kan het bewijsmateriaal zijn waar de politie mogelijk ook iets mee kan om er een eind aan te maken.