Nieuwe natuurautoriteit legt eerste gebieden langs de meetlat: ‘Natuur onder druk, maatregelen nodig’

Dat blijkt uit de eerste adviezen van de Ecologische Autoriteit. Die onafhankelijke instantie werd vorig jaar door het kabinet opgericht, om te toetsen of de overheid bij het maken van plannen voor beschermde natuur de juiste informatie gebruikt. De autoriteit beoordeelde provinciale plannen voor vier natuurgebieden, twee in Limburg en twee in Zuid-Holland.

De conclusies zijn niet per se positief, bleek vrijdag in Utrecht bij de presentatie ervan. In drie van de vier gebieden kan met zekerheid worden gesteld dat de natuur achteruit is gegaan en onder druk staat, stelt de Ecologische Autoriteit. Voor het vierde gebied, de Nieuwkoopse Plassen, bestaat die indruk ook, maar kan het op basis van het door de provincie Zuid-Holland ingeleverde rapport niet met zekerheid worden bewezen.

In alle vier onderzochte Natura2000-gebieden is het nodig om snel te starten met het herstellen van de natuur, vindt de autoriteit. Tegelijk is er genoeg aan te merken op de door Zuid-Holland en Limburg ingeleverde plannen, die moeten beter.

Hans Mommaas, de voorzitter van de nieuwe natuurautoriteit, bevestigt dat die met een bredere blik naar beschermde natuur kijkt dan alleen door de stikstofbril, zoals de boeren ook wilden. ,,Daar was behoefte aan, en dat is ook goed. Er zijn veel meer factoren van belang: waterkwaliteit, de bodem, de lucht, dieren, planten: het hele samenspel daarvan.”

Toch is het woord stikstof vaak te vinden in de adviezen die de Ecologische Autoriteit nu uitbrengt. ,,We beginnen natuurlijk niet bij nul. We weten dat er een stikstofprobleem is. Stikstof is simpelweg een drukfactor op de natuur. Die bekijken we in verhouding tot de andere drukfactoren. Zo kom je tot die brede beoordeling van de natuurkwaliteit.”

De provincies moeten voor in totaal 130 beschermde Natura2000-gebieden een analyse maken. Daarvan zijn er nu zo'n vijftig ingeleverd bij het Rijk, terwijl de deadline op 1 april ligt. Waarom een groot deel van de rapporten nog niet is ingeleverd, zeggen ze bij de Ecologische Autoriteit niet te weten. Bekend is dat veel provincies veel werk hebben aan de ambitieuze maar nog altijd niet volledig uitgewerkte stikstofplannen die vanuit Den Haag komen.

De nieuwe Ecologische Autoriteit heeft niet de macht om in te grijpen als provincies of andere overheden zich niet aan hun adviezen houden. ,,Maar in de spelregels staat wel dat ze onze adviezen moeten meenemen in hun uiteindelijke plannen. De minister van Natuur en Stikstof kan aan de hand van onze adviezen ook bekijken of de plannen van een provincie goed genoeg zijn om het geld over te maken dat ervoor nodig is. En tenslotte kan een rechter de adviezen ook meewegen in uitspraken, mocht het zover komen.”

In Noord-Brabant was een oordeel van de Ecologische Autoriteit overigens niet eens nodig om in te grijpen. Daar schrok het provinciebestuur begin maart zo van de vijftien opgestelde analyses, dat besloten werd de verlening van vergunningen die invloed kunnen hebben op Natura2000-gebieden voorlopig stil te leggen.