Gisteren meldden de spoorwegen al dat het aantal reizigers op maandagochtend met 85 procent was gedaald. Dat is daarna zo gebleven. Veel stations liggen er verlaten bij. Minstens zo belangrijk is dat het ziekteverzuim bij NS enorm is toegenomen. De vervoerder heeft daardoor moeite voldoende conducteurs, machinisten en ander personeel ingeroosterd te krijgen. 

Om de treinen toch te laten doorrijden komt NS vanaf zaterdag met een speciale basisdienstregeling. Treinen rijden daarbij op elk station in Nederland twee keer per uur in beide richtingen. Alleen op stations waar nu éénmaal per uur een trein vertrekt, blijft dit zo. Op enkele belangrijke hoofdroutes rijden intercity's, waaronder in de Randstad en op routes als Schiphol-Venlo, Enschede-Utrecht en Arnhem-Den Helder. Op alle andere trajecten rijden sprinters die op ieder tussengelegen station stoppen. De IC Direct tussen Amsterdam en Rotterdam rijdt niet, net als de intercity Den Haag-Eindhoven. Internationale treinen rijden volgens een sterk aangepaste dienstregeling. Dit is ook afhankelijk van het coronabeleid in het buitenland en de beschikbare capaciteit.

Het noodrooster geldt in ieder geval tot 6 april, wanneer de door het kabinet vanwege het coronavirus verordonneerde beperkingen aflopen. ProRail heeft het nieuwe rooster inmiddels in zijn verkeersleidingssystemen ingebouwd. Volgens NS en ProRail blijft straks ruim 35 procent van het normaal aantal zitplekken behouden. Of te wel: tweederde van het aantal plaatsen wordt geschrapt. NS zegt zich in te spannen op tenminste ieder station een tickets & service balie of OV-servicewinkel open te houden. ,,Zo bieden we u waar dat kan nog informatie, hulp, een warme drank en iets te eten.” Toiletten en fietsenstallingen blijven open.

Volgens topman Roger van Boxtel is ‘het rijden van treinen mensenwerk’ en is de huidige situatie zwaar voor NS. ,,We willen zuinig zijn op alle NS-collega’s, want we vragen veel van hen. Zeker nu we weten dat dit virus langere tijd in ons land aanwezig is, moeten we alle zeilen bij zetten om te zorgen dat dokters, hulpverleners en mensen die echt moeten reizen de trein kunnen pakken. Op deze manier houden we Nederland veilig en verantwoord in beweging.” De spoorwegen adviseert mensen goed voorbereid op reis te gaan. ,,We hebben te maken met een zeer uitzonderlijke situatie en vragen hiervoor uw begrip.”

_{Tekst gaat verder na de foto}

ProRail-baas John Voppen zegt dat de spoorbeheerder er de schouders onder zet om te zorgen dat de treinen kunnen blijven rijden. ,,Daarvoor is het cruciaal dat onze treinverkeersleiders, specialisten en incidentenbestrijders, en de monteurs van onze aannemers fit blijven. Bij hun werkzaamheden volgen ze de richtlijnen van het RIVM.” ProRail zegt de situatie nauwlettend in de gaten te houden om zo nodig verdergaande maatregelen te kunnen nemen. ,,Bij ProRail kijken we in de tussentijd extra naar elkaar om.” 

Voordat het basisrooster op zaterdag ingaat zullen overigens niet alle treinen meer volgens de normale dienstregeling rijden, laat NS weten. Dat was vandaag nog wel grotendeels het geval. Wel zijn de extra spitstreinen geschrapt wegens gebrek aan voldoende personeel. De nooddienstregeling betreft enkel de NS. Regionale vervoerders rijden volgens een andere concessie, ook is die dienstregeling vaak al wat minder uitgebreid.’

De nieuwe basisdienstregeling is nog niet in de online reisplanner van NS verwerkt, maar de spoorwegen laten weten dat dit op tijd geregeld zal zijn. Het aantal treinen bepalen dat blijft rijden is voor de Nederlandse Spoorwegen een lastige puzzel. Gekeken is hoeveel treinen met het nog wel beschikbare personeel haalbaar is. Wat meehelpt is dat er door de lege treinen minder conducteurs nodig zijn. Tegelijk moet er voldoende materieel op het spoor blijven. Anders zitten de overgebleven reizigers allemaal bovenop elkaar en dat vergroot de kans op een coronabesmetting. 

In normale tijden vervoert NS 1,3 miljoen reizigers per dag. Afgelopen jaren is de populariteit van de trein flink gestegen. Afgelopen maand presenteerden de spoorwegen nog klinkende jaarcijfers.