RIVM: Eet geen vis en garnalen uit Westerschelde

Met videoEet zo min mogelijk zelf gevangen vis en schaal- en schelpdieren uit de Westerschelde en het Kanaal Gent-Terneuzen. Er zit te veel PFAS in, acht tot tien keer hoger dan bij vergelijkbare producten in de winkel.

Theo Giele, Ernst Jan Rozendaal 25 mei 2022 Laatste update: 25-05-22, 13:54

Maar lamsoor kan wel gegeten worden, aldus het RIVM in een rapport over de PFAS-vervuiling.

De provincie Zeeland wilde weten hoeveel vis, garnalen, oesters, mosselen of zeegroenten iemand kan eten zonder risico voor de gezondheid. Het RIVM ging op onderzoek uit in heel de Westerschelde, van Vlissingen in het westen tot aan het Nauw van Bath bij de Belgische grens. Vandaag zijn de bevindingen naar buiten gebracht.

Poll

Ik eet geen vis meer uit de Westerschelde

Eens (80%)
Oneens (20%)

De uitkomsten vielen niet mee. Hoewel een Natura 2000-gebied, is de Westerschelde volgens het RIVM ‘een erkend vervuild gebied’. Het RIVM heeft voor het onderzoek meerdere soorten vis gevangen en lamsoor gesneden.

Het inmiddels half jaar oude advies van de GGD Zeeland om geen zelf gevangen vis en garnalen uit de Westerschelde te eten blijft daarom staan. Hetzelfde geldt voor de oproep beperkt zelf geraapte mosselen en oesters uit dit gebied te nuttigen. De resultaten van het RIVM-onderzoek geven de GGD geen aanleiding zijn standpunt te wijzigen.

Een bot gevangen bij Walsoorden. © Anne Hana

Grenswaarde

Het RIVM heeft berekend bij hoeveel porties de grenswaarde wordt bereikt. Een portie zelf gevangen bot uit de Westerschelde kan twee keer per jaar worden gegeten. Komt een bot uit het Kanaal Gent-Terneuzen dan zit een volwassene met een halve vis per jaar al aan de maximale hoeveelheid PFAS die kan worden gegeten. Bij zeebaars gaat het om één tot vijf keer per jaar en garnalen om vijf of zes keer.

Voor oesters en mosselen geldt hoe meer naar het westen, hoe meer je er van kunt eten. Maar hoe vaak precies is onzeker, aldus het RIVM. Een aantal PFAS zat onder de meetbare waarde, maar dat wil niet zeggen dat ze er helemaal niet inzitten. Het kan ook zijn dat de concentraties net onder het meetbare niveau zitten en dan kom je uit op zeven tot dertien porties per jaar. De GGD blijft bij het advies om hooguit tien keer per jaar zelf geraapte mosselen en oesters uit de Westerschelde te eten.

Word ik meteen ziek van een PFAS-vis? Nee, maar eet ‘m toch maar niet - Lees hier een vraag-antwoord over het onderzoek

Het RIVM meldde vorig jaar dat elke Nederlander te veel PFAS naar binnen krijgt. Daarom is het belangrijk om ‘de consumptie van voedsel met verhoogde PFAS-concentraties, zoals in vis, schaal- en schelpdieren uit de Westerschelde te vermijden’.

Wat zelf gesneden lamsoor betreft, adviseert de GGD de zeegroente ‘met mate’ te eten. ,,Op basis van PFAS kan weliswaar onbeperkt lamsoor worden gegeten, maar naast PFAS komen mogelijk ook andere schadelijke stoffen vanuit de industrie in de Westerschelde terecht”, aldus de GGD. ,,Het is beter om vis, garnalen, schaaldieren en zeegroenten in de winkel te kopen.” Deze producten zijn steekproefsgewijs gecontroleerd.

Van der Velde: ‘Duidelijk, maar het valt niet mee’

Een belangrijk rapport, of het nu meevalt of tegenvalt, zei gedeputeerde Dick van der Velde al op voorhand over het RIVM-onderzoek dat vandaag naar buiten komt.

,,Het valt zeker niet mee”, zegt de man die binnen het dagelijks provinciebestuur al bijna een jaar dagelijks bezig is met de PFAS-affaire. De meetresultaten in het rapport bevestigen eerdere metingen: vissen en andere dieren in de Westerschelde, en al helemaal in het Kanaal van Gent naar Terneuzen, hebben veel te veel PFAS in hun lijf.

,,Het goede is dat nu actuele feiten en cijfers beschikbaar zijn. Dat geeft duidelijkheid, al zaten we natuurlijk niet te wachten op dít nieuws met deze inhoud. Je hoopt altijd dat mee zal vallen. Maar eerlijk gezegd is deze uitkomst in lijn met de tussenrapportage van het RIVM.”

Hobbyvissers krijgen de raad vissen of garnalen die ze hebben verschalkt niet te eten. Of dit ook moet leiden tot een totaal visverbod ten oosten van Vlissingen-Breskens, ook voor de beperkte beroepsvisserij, is een vraag die in Den Haag beantwoord moet worden, zegt de gedeputeerde. ,,Dat is een zaak van de minister en de visserijorganisaties.”

Van der Velde is tevreden dat de GGD Zeeland gelijk op is getrokken met het RIVM en duidelijke adviezen heeft afgegeven. Diezelfde GGD zal nu ook de vraag moeten beantwoorden of er een bevolkingsonderzoek komt in Zeeland naar de PFAS-concentraties in het bloed van mensen die om de Westerschelde wonen of er vaak vertoeven.

Minister Henk Staghouwer (Voedselkwaliteit) waarschuwt voor het eten van vis uit de Westerschelde. Er zit te veel PFAS in:

Praat mee
Reageren kan onderaan dit artikel. Alleen reacties voorzien van een volledige naam worden geplaatst. We doen dat omdat we een debat willen met mensen die staan voor wat ze zeggen, en daar dus ook hun naam bij zetten. Wie zijn naam nog moet invullen, kan dat doen door rechts bovenaan op onze site op ‘Login’ te klikken.