Ook buiten Brabant is bier booming, maar zo dicht bij het walhalla van België is de bodem voor het speciaalbier altijd vruchtbaarder dan boven de rivieren geweest. ,,Moet die term speciaalbier niet op de schop?", gooit Rianne Joosse eerst maar eens een knuppel in het hoenderhok. ,,Is elk bier niet speciaal?", vraagt de tot voor kort in Roosendaal wonende voorzitter van bierconsumentenvereniging PINT zich af.

Lees onder de foto verder

Rijker en langer wordt de Brabantse bierkaart (zie hierboven het complete overzicht met links naar de brouwers). Het aantal van 200 brouwers dat Brabant rond 1900 kende, is nog lang niet in zicht. Maar de teller is inmiddels de 130 voorbij: van Hooglander Bier uit Aarle-Rixtel tot Drie Heerlijkheden in Zundert. Een café als de Bierbaronnen in Oisterwijk heeft uitsluitend Brabantse speciaalbieren op de kaart staan: liefst 250 bieren op fles om uit te kiezen.

'Je eigen speciaalbiertje brouwen kun je leren', staat op de website van De Roerstok te lezen als aanmoediging bij de brouwcursus à 85 euro. De vereniging van amateur-bierbrouwers, met Tilburg als thuisbasis, lanceerde aldus menig microbrouwer tot grote hoogte.

Mag er ook een kritische noot gekraakt worden? Bas van Ostaden durft het woord 'hype' in de mond te nemen. De diversiteit aan bieren juicht hij wel toe, maar hij mist nogal eens 'referentie' bij de extreme bieren: ,,Het is al snel 'anders'. Dat er zoveel nieuwe, selfmade brouwers opduiken zie ik ook als een probleem voor het beroep. Amateurbrouwers moeten door trial and error kennis opbouwen. Dat komt de uitstraling van de bierwereld niet ten goede. De gevestigde orde werkt dan ook aan een regel die zegt 'geen diploma geen brouwer'."

Van Ostaden maakte samen met zijn Vlaamse vrouw Hildegard als brouwmeesteres een commercieel succes van hun Urthel-bieren. In 2012 verkochten ze de brouwerij aan Bavaria. Nu proberen de twee in hun stokerij The Bassets destillerend even ver te komen als met hun brouwsels.

Het verhaal van Urthel toont aan dat kleine brouwers groot kunnen worden. Sprekend voorbeeld is het Schotse Brewdog. Twee bierhipsters avant la lettre besloten in 2007 dat er meer dan lager en ale te brouwen moest zijn. In no time groeiden hun craft beers tot een miljoenenbusiness uit.

Schaalvergroting is ook een tendens in de mondiale bierwereld. In Nederland kwam La Trappe, van het trappistenbier uit Berkel-Enschot, onder Bavaria te vallen. AB InBev trok Hertog Jan, dat in het Limburgse Arcen in de jaren tachtig met bovengistende bieren was begonnen, naar zich toe. En vanuit Vlaanderen deed Duvel Moortgat hetzelfde met de succesvolle Amsterdamse brouwerij 't IJ.

De grote jongens beperken zich ook niet langer tot het pilsje. Brand wil lokale bieren landelijk op de markt gaan brengen. Tilburger Marc Vriens is zo'n gerenommeerde brouwmeester die onder zijn eigen naam van de distributiekanalen van Brand gebruik mag maken.

Het blijft sowieso dringen geblazen in de schappen van de slijters en de supermarkten. ,,Met meer dan zeshonderd brouwerijen in Nederland is de spoeling dun", weet PINT-voorzitter Rianne Joosse, die de Pimpelmeesch in Chaam aanvoert als een dorpsbrouwerij die dapper boven expansie de lokale markt verkiest.

In deze tijden van slow food ziet ook Harrie de Leijer juist op die kleine schaal kansen liggen. ,,Mensen zijn zich meer en meer bewust waar hun eten en drinken vandaan komt. De kleine lokale brouwer past perfect in die trend."

Wie zich daaraan ergert, zal het vast ook ergerlijk vinden dat er geen trappist in zijn pij meer betrokken is bij het brouwen van trappistenbier. In Berkel-Enschot was Broeder Samuël, wiens honderdste geboortejaar deze maand gevierd wordt, de laatste die nog echt in de brouwerij van Koningshoeven werkte.

Relativeren was Samuël niet vreemd: ,,Vroeger waarschuwde men wel tegen het gebruik van bier. 'Bier is Uwen grootste vijand', zei men. Maar omdat ik in het klooster altijd heb geleerd mijn grootste vijand lief te hebben, heb ik me daar nooit zo door aangesproken gevoeld."

Klik hier voor de archiefartikelen van Brabants Lekkerste Bier.