Brabantse boeren zwijgen over drugscriminelen, ze hebben meer last van de overheid

Brabantse boeren die benaderd worden door drugscriminelen melden dat niet bij de politie. Dit blijkt uit een representatieve, provinciebrede steekproef van de onderzoeksredactie van deze krant. Bijna een op de vijf agrarische ondernemers in Brabant is wel eens door dubieuze figuren benaderd voor de huur van een leegstaande ruimte, maar een simpel ‘nee’ volstaat doorgaans om ze af te wimpelen. Van bedreigingen door criminelen is vrijwel nooit sprake. 

De uitkomst van de enquête is opmerkelijk omdat de overheid boeren al jaren nadrukkelijk vraagt om de oren en ogen van de politie te zijn en verdachte praktijken direct te melden. Bovendien komen de resultaten van de enquête niet overeen met het alarmerende beeld dat bestuurders en overheidsinstanties nogal eens schetsen over de ondermijnende criminaliteit in het Brabantse buitengebied.

Vorig jaar zeiden politie en justitie met de mogelijkheid rekening te houden dat meer dan de helft van de Brabantse boeren door criminelen is benaderd voor de huur van een lege stal of loods. De burgemeesters van Hilvarenbeek en Gilze Rijen spraken eerder zelfs over acht van de tien boeren in hun gemeenten. Ook zouden ondernemers regelmatig zijn bedreigd. Zo zei burgemeester Depla van Breda onlangs in een tv-programma dat boeren het risico lopen een pistool op het hoofd te krijgen als ze criminelen weigeren een loods te verhuren.

_{Tekst gaat verder onder de afbeelding.}

Maar uit de enquête van deze krant - opgezet samen met journalistiek onderzoeksplatform Investico en uitgevoerd door AgriDirect, een gespecialiseerd onderzoeksbureau - wordt duidelijk dat minder dan een op de vijf Brabantse boeren ooit door verdachte figuren is benaderd voor de huur van een ruimte. Hoeveel van die personen echt criminele bedoelingen hadden is niet duidelijk, maar in bijna een derde van de contacten sprak de potentiële huurder openlijk over hennepteelt. Welgeteld één respondent zegt een keer bedreigd te zijn, nadat hij een dubieuze kandidaat-huurder afwimpelde.

Kijk voor een volledig overzicht van alle resultaten onderaan dit artikel.

Uit een onderzoek van dagblad Trouw, begin vorig jaar, werd duidelijk dat in heel Nederland 15 procent van de boeren ooit door criminelen was benaderd. Algemeen werd altijd aangenomen dat dat in Brabant veel meer zou zijn, maar het onderzoek van deze krant laat zien dat daar geen sprake van is.

Dat 90% van de Brabantse boeren zwijgt over verdachte situaties is niet uit angst voor represailles, maar omdat de politie ‘toch niets doet’. Of omdat er nog niets strafbaars is gebeurd. ‘Waarom zou ik zoiets melden?’, zegt een van de geënquêteerden, ‘Je hebt alleen het vermoeden dat er iets niet klopt, maar meer niet.’

Uit gesprekken die de Brabantse Onderzoeksredactie voerde met tientallen boeren, blijkt dat zij een diepgeworteld wantrouwen tegen de overheid hebben. ‘Ik vrees het provinciale milieubeleid meer dan de drugscriminaliteit’, liet een van de boeren zich ontvallen. ‘Een boer die één stikstofkorrel te veel strooit krijgt gelijk een boete, terwijl jonge gastjes in dure auto’s maar rondrijden met hennep en pillen’, zei een ander.

De zichtbaarheid van de politie in het buitengebied wordt in de enquête als onvoldoende bestempeld, maar een agent op eigen erf; daar staan de boeren over het algemeen niet om te springen. ‘Wij moeten tegenwoordig aan zo enorm veel regels voldoen, dat ze in het bedrijf altijd wel iets tegenkomen dat even niet klopt. Dat levert meteen zware boetes op’, is de veelgehoorde klacht.

Dat merken ook de drugscriminelen. Ondanks de kwetsbare positie van veel boeren, is het steeds lastiger geworden om op het platteland een ruimte te huren voor wietteelt of voor de productie van synthetische drugs. Diverse bronnen uit het criminele milieu bevestigen dat.

Wie nu denkt dat het onderzoek van deze krant laat zien dat het wel meevalt met de criminaliteit in het buitengebied, heeft het mis. Uit de enquête blijkt dat bijna 15 procent van de plattelanders drugscriminaliteit vermoedt in hun directe omgeving. En hoewel de pakkans er klein is, werden in het Brabantse buitengebied vanaf 2016 toch 21 drugslabs opgerold, bijna een kwart van het totaal in de provincie.

_{Tekst gaat verder onder de afbeelding.}

Een compleet overzicht van de criminaliteitscijfers in het buitengebied bestaat niet. Niemand kan zeggen hoe die zich ontwikkelen. Desondanks meent negentig procent van de boeren dat de drugscriminaliteit er de laatste tien jaar (sterk) is toegenomen. Dat hoge percentage wordt waarschijnlijk voor een belangrijk deel verklaard doordat overheden het thema ‘ondermijnende criminaliteit’ zo nadrukkelijk op de kaart hebben gezet.

Overigens wijzen de boeren er in de enquête op, dat de enorme hoeveelheid diefstallen en inbraken op het platteland een veel groter probleem is dan de drugscriminaliteit. Ruim veertig procent van de Brabantse boeren heeft daar mee te maken gehad.