Basketbalster Griner in VS geland na gevangenenruil met wapenhandelaar Boet

Op videobeelden die zijn vrijgegeven door Russische staatsmedia is te zien hoe de twee gevangenen geruild werden op een vliegveld in de Verenigde Arabische Emiraten. Boet heeft een grote bruine envelop in zijn handen. Hij schudt handen van de landgenoten die hem komen ophalen en omhelst een van hen.

De 2,06 meter lange Griner draagt een rode blouse en steekt boven iedereen uit. Nadat Boet doorloopt, wordt zij weggeleid door de Amerikaan die even daarvoor de Rus begeleidde. Ze schudt daarna de hand van een hoge functionaris van de Verenigde Arabische Emiraten.

Bekijk het moment waarop Griner hoort dat ze naar VS gaat (tekst gaat verder onder video):

_{Tekst gaat door onder de foto.}

De videobeelden lijken te zijn gemaakt vanuit het Russische toestel dat Griner wegbracht om haar tegenhanger op te halen. Aan de andere kant van de betonnen baan zijn loodsen en een ander toestel te zien. Uit die richting kwam Boet gelopen.

Op de videobeelden is daarna te zien hoe Boet in een vliegtuig zit. Zijn bloeddruk wordt gemeten en hij praat door de telefoon met zijn moeder. ,,Ze hebben me zo uit de cel gehaald, met al mijn dingen. Daarna was het zeven uur naar Manchester en weer zeven uur vanaf Manchester.’’

Russische media meldden donderdagavond rond 22.00 uur dat Boet was geland in Moskou. Op het vliegveld omhelsde hij er zijn moeder en vrouw. ,,Ik heb het gehaald, dat is het belangrijkste’’, zei hij volgens lokale media. Daarna is hij volgens zijn vrouw Alla thuis in slaap gevallen ,,Hij heeft drie dagen niet geslapen, dus hij rust uit”, zegt zij.

_{Tekst gaat door onder de foto.}

Griner zat op dat moment nog in een vliegtuig dat richting Texas vloog. ,,Ze is veilig, ze zit aan boord van een vliegtuig op weg naar huis na maanden onterechte gevangenschap in Rusland, onder niet te tolereren omstandigheden’’, zei de Amerikaanse president Joe Biden in een persconferentie waarbij ook haar echtgenote aanwezig was.

Brittney Griner is een van de beste basketbalsters van de wereld en haar arrestatie in Rusland zorgde voor veel opschudding in de VS. Ze won twee keer goud op de Olympische Spelen en is ook in de WNBA een belangrijke speler voor Phoenix Mercury. Ze werd in februari in Moskou opgepakt omdat ze een vulling met wietolie voor een e-sigaret in haar bagage had. Ze kreeg negen jaar celstraf vanwege het bezit en smokkelen van drugs.

_{Tekst gaat door onder de foto.}

,,Ik was geschokt en in tranen”, zo reageerde haar voormalige coach Dawn Staley. Het voormalige team van Griner, Phoenix Mercury, liet in een verklaring weten dat ‘haar gevangenschap op wonderbaarlijke wijze ten einde is’. Naast ‘enorme dankbaarheid’ is er volgens de club ook ‘rouw om de verloren tijd’ en ‘hoop voor eenieder die nog wacht op de terugkeer van een geliefde’. In Griners woonplaats Houston wordt het stadhuis verlicht in rood, wit en blauw.

Basketbalsterren Chris Paul, Trae Young en Kyrie Irving uitten via Twitter hun steun met Griner en oud-teamgenoot Brianna Turner noemde haar vrijlating ‘het beste nieuws ooit’. De familie van Griner bedankt VS-president Joe Biden in een verklaring voor ‘al het onvermoeibare werk’ dat is verzet om “Brittney thuis te brengen”.

Half november was de basketbalster nog overgebracht naar een Russisch gevangenenkamp in de regio Mordovië. Die verplaatsing kwam enkele weken nadat de 32-jarige Amerikaanse had toegegeven dat ze schuldig was, maar dat het niet haar bedoeling was geweest om wietolie mee te nemen naar Rusland. Ze zou het per ongeluk in haar tas hebben gedaan. In de Verenigde Staten gebruikte Griner de wietolie om medische redenen. De ruil was de voorbije weken topprioriteit voor de Amerikaanse president Biden.

^{Tekst gaat door onder de foto.}

In juli meldde de Amerikaanse nieuwszender CNN al dat de Verenigde Staten bereid waren de Russische wapenhandelaar Viktor Boet (55) te ruilen voor Brittney Griner en ex-marinier Paul Whelan. Die laatste, een Canadees met Amerikaans, Brits en Iers staatsburgerschap, werd in juni vorig jaar veroordeeld tot een gevangenisstraf van zestien jaar wegens spionage. Hij was eind 2018 in Rusland gearresteerd. Volgens Amerikaanse diplomaten was de rechtszaak, die achter gesloten deuren plaatsvond, ‘oneerlijk’ en ontbreekt er bewijs. Tegen Whelan, die in hoger beroep ging, was achttien jaar cel geëist. Over zijn vrijlating wordt naar verluidt nog onderhandeld.

Viktor Boet zat in Amerika een gevangenisstraf van 25 jaar uit wegens illegale wapenhandel, samenzwering tot moord en hulp aan terroristen. De veroordeling had betrekking op wapenleveranties aan Colombia.

De Rus, die zijn onschuld volhield, wist jarenlang uit handen van justitie te blijven maar liep in 2008 tegen de lamp in Bangkok toen hij probeerde wapens te verkopen aan Amerikaanse agenten die zich voordeden als inkopers van de Colombiaanse terreurbeweging Farc. Moskou probeerde Boets uitlevering door Thailand aan de VS tevergeefs te dwarsbomen.