BBC-journalist opgepakt bij zeldzame massaprotesten in China tegen coronabeleid en president Xi

In sommige steden raakten demonstranten slaags met de politie en werden barricades afgebroken. In Sjanghai werd de Britse BBC-journalist Edward Lawrence opgepakt en geboeid door vier agenten afgevoerd. De BBC laat in een verklaring weten dat hij tijdens zijn arrestatie is ‘geslagen en geschopt’ door de politie. ,,Dit gebeurde terwijl hij aan het werk was als geaccrediteerd journalist.’’

In een via Twitter verspreide video is te zien hoe Lawrence door de politieagenten tegen de grond wordt gewerkt en in de boeien wordt geslagen. Op een andere video loopt hij in handboeien voorbij, begeleid door twee agenten. Te horen is hoe hij in het Engels roept: ,,Bel onmiddellijk het consulaat!’’

De BBC zegt van de Chinese autoriteiten geen officiële verklaring voor de arrestatie te hebben ontvangen. Excuses evenmin. Degenen die Lawrence vrijlieten, zouden daarbij slechts hebben gezegd dat hij voor zijn eigen bestwil was gearresteerd. Volgens hen bestond het risico dat de journalist in de menigte waarin hij verslag deed anders een coronabesmetting had kunnen oplopen. Maar volgens de BBC is dat ‘geen geloofwaardige verklaring’.

De kritiek op de Chinese autoriteiten zwelt aan na de dodelijke flatbrand in Urumqi, in de provincie Xinjiang. In het gebouw zouden vanwege de strenge lockdown deuren vergrendeld zijn waardoor bewoners niet aan de vlammen konden ontkomen.

De inwoners van Urumqi mogen al honderd dagen hun huis nauwelijks uit vanwege de coronamaatregelen. Sommige slachtoffers zouden uit angst de regels te overtreden hun woning niet direct hebben durven verlaten. Ook konden reddingswerkers het gebouw moeilijk bereiken door hekken die waren geplaatst vanwege de lockdown.

Eerder werd in Urumqi zelf, in het noordwesten van China, al flink geprotesteerd. De protesten hebben zich verspreid naar andere steden. Zaterdagavond kwamen in Sjanghai zo'n 300 mensen bijeen om de slachtoffers van de brand te herdenken met bloemen, kaarsen en borden met de tekst ‘Urumqi, 24 november, zij die stierven, rusten in vrede’.

Op video’s die via sociale media worden gedeeld, is te zien dat een groep demonstranten leuzen tegen de Communistische Partij en president Xi Jinping scandeert. Ze riepen ‘wij willen vrijheid’ en ‘wij willen geen testen meer'. Ook eisten ze het aftreden van Xi.

Een van de demonstranten, Zhao, meldt aan persbureau AP dat de politie pepperspray gebruikte. Een van zijn vrienden werd geslagen door agenten en vervolgens meegenomen. Ongeveer 100 politieagenten probeerden te voorkomen dat meer demonstranten zich zouden verzamelen.

Ook in andere steden gingen mensen de straat op tegen de lockdowns. In Peking hebben zich zondag honderden mensen verzameld bij een universiteitsgebouw. De mensen roepen op tot vrijheid en een einde aan de lockdowns. Ook worden beelden gedeeld van protesten in de oostelijke stad Nanjing, Guangzhou in het zuiden en ten minste vijf andere steden. Daarop is te zien hoe demonstranten in witte beschermende pakken met de politie vochten of barricades ontmantelden die werden gebruikt om buurten af ​​te sluiten.

De regering van president Xi Jinping wordt geconfronteerd met toenemende woede over haar coronabeleid. Bij kleine aantallen besmettingen worden al vergaande maatregelen getroffen, waarbij soms hele steden in lockdown moeten. Hoewel dat beleid de besmettingscijfers relatief laag houdt vergeleken bij andere landen, krijgt de regerende Communistische Partij steeds meer kritiek over de economische en humanitaire impact. Bedrijven zijn dicht en mensen leven geïsoleerd en hebben nauwelijks toegang tot voedsel en medicijnen.

Dat de protesten zo openlijk zijn en zich verspreiden over het hele land is zeldzaam voor China, waar verzet normaal gesproken gecensureerd wordt. In Sjanghai hielden de demonstranten lege vellen papier omhoog om de censuur te symboliseren. Ook in Wuhan is een grote menigte samengekomen tegen het coronabeleid.

In Urumqi en Kora, steden in de provincie Xinjiang waar 10 miljoen Oeigoeren wonen, scandeerden demonstranten: ‘Verwijder de Communistische Partij!’ en ‘Verwijder Xi Jinping!’. Protesten in deze provincie zijn riskant vanwege hardhandig optreden tegen en massadetentie van Oeigoeren en andere islamitische etnische minderheden.

In een poging de onrust te sussen, lieten de autoriteiten van Urumqi zaterdag weten dat de maatregelen zouden worden versoepeld omdat het aantal besmettingen was afgenomen. De autoriteiten ontkennen dat de coronamaatregelen mensen hebben gehinderd bij het verlaten van het brandende gebouw. Zij stellen dat de bewoners van het pand te weinig wisten van brandgevaar.