China keurt neerhalen ‘spionageballon’ door VS af: ‘Overduidelijke overreactie’

Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken heeft enkele uren later zijn ‘ernstige afkeuring’ uitgesproken en bezwaar aangetekend over het uit de lucht schieten van de ballon door de Amerikaanse luchtmacht. Volgens China ging het om een per ongeluk afgedreven ‘burgertoestel’ dat geen gevaar vormde. De reactie van de VS is onnodig en overtrokken, aldus het ministerie.

Op videobeelden van Amerikaanse media is te zien hoe een Amerikaanse straaljager nabij de ballon vliegt. Als de ballon wordt geraakt - er was geen explosie zegt een ooggetuige tegen Reuters - lijkt deze leeg te lopen en daarna te vallen. Boven de leeglopende ballon is rook te zien.

^{Tekst gaat door onder de tweets.}

De Amerikaanse luchtvaartdienst FAA sloot eerder op zaterdagavond Nederlandse tijd drie vliegvelden aan de oostkust ‘ter ondersteuning van een actie van het ministerie van Defensie voor de nationale veiligheid’. Eerder op de dag maakte de de Amerikaanse president Joe Biden al toespelingen op het neerhalen van de Chinese ballon, ter grootte van drie bussen en met een behoorlijk gewicht. ,,We zullen er zorg voor dragen’’, antwoordde hij op een vraag of de ballon zou worden neergehaald, zonder verder in details te treden.

Amerikaanse functionarissen meldden toen op basis van anonimiteit dat het idee zou zijn om te wachten tot de ballon boven de Atlantische Oceaan was, om hem neer te halen en op te vissen. Dan kan hij bestudeerd worden en kan men nagaan welke technologie er aan boord is, meldden bronnen aan Amerikaanse media.

Het ministerie van Defensie meldt nu dat Biden woensdag al zijn akkoord had gegeven om de ballon neer te schieten zodra dat veilig kon en er geen gevaar dreigde voor mensenlevens. Biden zelf reageerde zaterdagavond Nederlandse tijd ook op het succesvol neerhalen van de Chinese ballon. Hij volgde naar eigen zeggen het advies van het Pentagon, om de ballon boven water te beschieten. Biden complementeerde de piloten van de luchtmacht die hun opdracht succesvol uitvoerden.

Het neerschieten van de ballon gebeurde door een F22-gevechtsvliegtuig, meldt het Amerikaanse ministerie van Defensie. Het vliegtuig schoot één raket af op zo'n elf kilometer van de Amerikaanse kust. Een Amerikaanse functionaris zegt tegen persbureau Reuters dat de VS meent dat de ballon een Chinese spionageballon is die onderdeel uitmaakt van een vloot van ballonnen die hebben gespioneerd boven vijf continenten.

De VS ziet de vermeende spionageballon als een schending van het Amerikaanse luchtruim. China betreurt het incident en zegt dat de ballon door overmacht uit koers is geraakt en daardoor boven Amerikaans grondgebied zweefde. Het luchtschip, zoals Peking het noemt, zou vooral voor meteorologische doeleinden zijn bedoeld, maar volgens Washington bevat de ballon allerlei surveillanceapparatuur.

Lees ook: De terugkeer van de spionageballon: ‘China is op alle fronten bezig om aan informatie te komen’

Minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken heeft zijn geplande bezoek aan China uitgesteld, omdat de kwestie de dialoog tussen de twee wereldmachten te veel zou bepalen. China zegt zich strikt aan de internationale regels te hebben gehouden. De Chinese minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi heeft in een telefoongesprek met Blinken besproken ‘hoe je kalm en professioneel met onbedoelde incidenten om kunt gaan’.

Het Pentagon meldde vanochtend vroeg, Nederlandse tijd, dat ook een Chinese ballon was waargenomen boven Latijns-Amerika.

De Colombiaanse luchtmacht heeft bevestigd vrijdagochtend een object in het luchtruim te hebben waargenomen dat op een ballon leek. Het was op 17 kilometer hoogte het luchtruim van Colombia binnengekomen. Het object vloog vanuit het noorden met een snelheid van ongeveer 45 kilometer per uur, maar verwijderde zich ook weer.

Volgens de luchtmacht was verder geen actie nodig, omdat niets erop wees dat de ballon of iets dergelijks een gevaar vormde voor de nationale veiligheid of voor de luchtvaart. De Colombiaanse luchtmacht probeert nu in samenwerking met andere landen te achterhalen waar het ding vandaan kwam.