Conservatieve staten VS verbieden abortus na besluit hooggerechtshof, ‘Niet het Amerika dat we kennen’

Door die zaak uit 1973 kregen vrouwen in heel de Verenigde Staten het recht op abortus. Dat het Hooggerechtshof die uitspraak nu nietig heeft verklaard, betekent dat vrouwen niet meer grondwettelijk het recht hebben om een abortus uit te laten voeren. Abortus wordt na deze uitspraak waarschijnlijk illegaal in de helft van de Amerikaanse staten. 

In een reactie laat president Joe Biden weten dat het een ‘trieste dag is voor het land en het hooggerechtshof’. ,,Laten we duidelijk zijn: de gezondheid en het leven van vrouwen in ons land staat op het spel", voegde hij eraan toe. Ook noemde hij de beslissing een ‘tragische fout’ die gemaakt is uit naam van ‘een extreme ideologie'. Volgens de Amerikaanse president heeft het hof een grondwettelijk recht afgenomen dat ‘fundamenteel’ is voor heel veel Amerikanen.

In het door conservatieven gedomineerde Hooggerechtshof stemden vijf van de negen rechters voor het schrappen van het landelijk recht op abortus. Het hof boog zich over de zaak naar aanleiding van een strenge abortuswet van de zuidelijke staat Mississippi. Het is voortaan aan de Amerikaanse staten zelf om te bepalen of abortus mag. 

Nu abortus in Amerika niet langer een grondrecht is, laten sommige staten geen moment voorbij gaan: 13 staten hebben meteen een procedure gestart om abortus illegaal te maken. Bij 5 staten is dat ook per direct gaan gelden. Binnenkort hebben vrouwen in de staten Idaho, Utah, Wyoming, North Dakota, South Dakota, Oklahoma, Texas, Louisiana, Missouri, Arkansas, Mississippi, Tennessee en Kentucky.

Missouri heeft uren na de uitspraak van het Hooggerechtshof abortus verboden. ,,Missouri is zojuist de eerste in het land die effectief een einde aan abortus heeft gemaakt”, meldde procureur-generaal Eric Schmitt op Twitter. ,,Dit is een monumentale dag voor de onschendbaarheid van het leven.” 

Tegelijkertijd laten de gouverneurs van onder meer Californië, Oregon, Washington, Massachusetts, New Jersey en New York weten het abortusrecht te willen beschermen. ,,Dit is niet het Amerika dat we kennen”, aldus de Californische gouverneur Gavin Newsom. ,,Californië heeft zich verenigd met Washington en Oregon om een ​​offensief aan de westkust te vormen om het recht op vrijheid van keuze rondom voortplanting in onze staten te beschermen.” De bestuurder van New Jersey, Phil Murphy, heeft een soortgelijke verklaring afgelegd. De gouverneur van Massachusetts, Charlie Baker, ondertekende een bevel om de rechten te beschermen.

Californië nam dezelfde avond nog het voortouw: in hoofdstad Sacramento ondertekende Newsom een nieuwe wet die Californische abortusaanbieders beschermt tegen civielrechtelijke uitspraken in andere staten. Het is volgens het kantoor van de gouverneur ‘een van de meer dan twaalf aan abortus gerelateerde wetten die hij in de nabije toekomst zal bekrachtigen’.

De drie door de Democraten aangestelde rechters van de rechtbank lieten in een gezamenlijke verklaring weten het niet eens te zijn met het besluit. ,,Wat de exacte reikwijdte van de komende wetten ook is, één resultaat van de beslissing van vandaag is zeker: de inperking van de rechten van vrouwen en van hun status als vrije en gelijke burgers”, schrijven ze. ,,Met verdriet, voor deze rechtbank, maar meer voor de vele miljoenen Amerikaanse vrouwen die vandaag een fundamentele grondwettelijke bescherming hebben verloren. We zijn het er niet mee eens.”

Nancy Pelosi, de voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, laat weten ‘deze wrede uitspraak schandalig en hartverscheurend’ te vinden. Oud-president Barack Obama (2009-2017) spreekt in een reactie van ‘het aanvallen van de essentiële vrijheden van miljoenen Amerikanen’. Hij noemt de uitspraak een resultaat van ‘de grillen van politici en ideologen die de meest intens persoonlijke beslissing van iemand kleineren’.  Amerikaanse bedrijven als Disney, Netflix en Microsoft laten weten hun medewerkers tegemoet te komen in reiskosten als zij moeten reizen om een abortus te ondergaan. 

Voormalig president Donald Trump prijst het besluit van het Amerikaanse Hooggerechtshof. ,,Dit is in overeenstemming met de grondwet en rechten worden teruggeven terwijl dat al veel eerder had moeten gebeuren. Dit legt het terug bij de staten waar het altijd al thuishoorde”, vertelt hij aan nieuwszender Fox News. Op de vraag of hij denkt een rol te hebben gespeeld in de totstandkoming van het oordeel, nadat hij tijdens zijn ambtsperiode drie conservatieve rechters bij het Hooggerechtshof had aangesteld, zei de voormalige president tegen de nieuwszender: ,,God heeft de beslissing genomen.”

Ondertussen wordt er internationaal teleurgesteld gereageerd op de uitspraak. Tedros Adhanom Ghebreyesus van Wereldgezondheidsorganisatie WHO stelt: ,,Ik ben erg teleurgesteld omdat vrouwenrechten moeten worden beschermd. En ik had verwacht dat Amerika dergelijke rechten zou beschermen.” Premier Boris Johnson (Verenigd Koninkrijk) spreekt van ‘een grote stap achteruit'. De Franse president Emmanuel Macron noemt abortus een ‘fundamenteel recht voor vrouwen dat we moeten beschermen'. 

Zijn Belgische collega Alexander De Croo: ,,Abortus verbieden leidt nooit tot minder abortus, enkel tot meer onveilige abortussen.” En ook Justin Trudeau (Canada) is faliekant tegen en spreekt van ‘afschuwelijk nieuws’. ,,Geen enkele regering, politicus of man mag een vrouw vertellen wat ze wel en niet met haar lichaam mag doen", aldus Trudeau. 

Michelle Bachelet, mensenrechtenchef van de Verenigde Naties, stelt dat de uitspraak een grote klap is voor de mensenrechten van vrouwen. ,,Toegang tot veilige, legale en effectieve abortus is stevig verankerd in de internationale mensenrechtenwetgeving”, aldus Bachelet. Ze zegt dat vrouwen daardoor hun eigen keuzes kunnen maken over hun lichaam en leven.

Het Vaticaan prijst het besluit van het Hooggerechtshof. De beslissing daagt de wereld volgens de Pauselijke Academie voor het Leven, onderdeel van het bestuursapparaat van de paus, uit na te denken over levenskwesties. Maar het Vaticaan roept ook op tot sociale veranderingen om vrouwen te helpen hun kinderen te behouden.

De toonaangevende abortusaanbieder in de Verenigde Staten, Planned Parenthood, zwoer vrijdag dat het ondanks het besluit van het Hooggerechtshof ‘nooit zou stoppen met vechten’ voor mensen in nood. ,,We weten dat je op dit moment veel dingen voelt - pijn, woede, verwarring. Wat je ook voelt, het is oké. We zijn bij je en we zullen nooit stoppen met voor je te vechten”, twitterde de organisatie.

Volgens The Guttmacher Institute - een Amerikaanse organisatie die ook strijdt voor abortusrechten - zullen 26 staten het recht op abortus gaan verbieden, waarvan dertien snel met wetten zullen komen om dit te realiseren. In onder meer Washington, Californië en New Mexico is de verwachting dat abortus legaal blijft.

De Nederlandse organisatie Baas in Eigen Buik noemt het ‘een zwarte dag voor mensen met een baarmoeder wereldwijd'. Zij zegt ‘geschokt, woedend en verdrietig’ te zijn. ,,Dit is een ramp voor het zelfbeschikkingsrecht van mensen met een baarmoeder. Het herinnert ons bovendien aan de kwetsbaarheid van het abortusrecht, ook hier in Nederland", aldus de organisatie. 

Bekijk onze trending nieuwsvideo's in onderstaande playlist: