De vraag dringt zich op nu het einde van haar ambtstermijn in zicht is. De drie partijen die sinds vorige week onderhandelen over een nieuwe regering in Duitsland (SPD, FDP en Groenen) willen eind november een regeerakkoord op tafel hebben en in de tweede week van december een nieuwe bondskanselier kiezen. 

In aanloop naar haar vertrek liet de bondskanselier zich interviewen door de Süddeutsche Zeitung. Opmerkelijk omdat ze in principe geen afscheidsinterviews geeft. In het gesprek kwam vanzelfsprekend de kledingstijl aan bod die ze als eerste vrouwelijke bondskanselier ontwikkelde. De vraag of haar keuze voor een jasje van een bepaalde kleur ooit een politieke boodschap bevatte, beantwoordde ze met ‘soms’. 

Toen een van de drie journalisten vroeg of de blazers naar een museum gaan omdat ze legendarisch zijn met het volledige kleurenpalet als kunstwerk, gaf Merkel een verrassend antwoord. ,,Ze gaan naar de kledinginzameling. Regelmatig.’’ De interviewers geloofden hun oren niet en wilden weten of dat echt waar was. ,,Ik geef geen kleren aan een museum’’, aldus Merkel.     

Naast de gekleurde jasjes zijn Merkels in ruitvorm gevouwen handen ook een handelsmerk geworden. Haar gedoodverfde opvolger Scholz liet zich tijdens zijn verkiezingscampagne enkele keren fotograferen met de ‘Merkel-ruit’. Dat leverde hem de kritiek op dat hij daarmee een berekende boodschap van ‘continuïteit’ en ‘vertrouwen’ wilde afgeven.    

_{Tekst gaat verder onder de foto.}

De bondskanselier was in het interview bijzonder openhartig. Zo vertelde ze nog geen plannen te hebben voor de eerste dag na haar vertrek. ,,Mijn afscheid heeft nu een tijdsbestek door de start van de coalitiegesprekken maar ik ben flexibel en heb er nog niet over nagedacht wat ik de dag daarna ga doen.’’ Uitslapen wil ze zeker doen. ,,Ik denk niet dat je de volgende dag meteen doorslaapt maar daarna steeds meer.’’ 

Merkel zei ook dat ze straks niet alleen maar thuis zit. ,,Ik ben nooit zo'n type geweest en denk ook niet dat mijn echtgenoot daar bang voor is. Hij heeft zelf genoeg te doen.’’ Tijdens een paneldiscussie over stereotypen in een theater in Düsseldorf, in september, gaf Merkel voor het eerst een inkijkje in haar privéleven. Ze sprak onder andere over de dood van haar moeder en haar moeilijkste moment als bondskanselier.

In het kranteninterview vertelde de bondskanselier nog steeds verdrietig te zijn over één fase in de coronacrisis: Kerstmis vorig jaar. ,,Er waren toen sneltesten beschikbaar maar desondanks werd er te weinig getest in de bejaarden- en verpleeghuizen. Ik heb dat testen persoonlijk nog geprobeerd af te dwingen in telefoongesprekken met de plaatselijke verantwoordelijken. We stelden de testen gratis beschikbaar en namen ook de personeelskosten voor onze rekening. Desondanks duurde het te lang voordat het testen begon. Dat was het zwakste moment in de strijd tegen de pandemie.’’

Merkel had het ook moeilijk met de ongekende inperking van de grondrechten. ,,Ik wilde niet de bondskanselier worden die ervoor verantwoordelijk is dat kinderen voor het eerst in de naoorlogse periode langere tijd niet naar school konden. Dat zulke beperkingen ingevoerd moesten worden, ging mijn verbeelding te boven. Zelfs na de eerdere kritische ontwikkelingen. Toch moest het gebeuren.’’    

Het viel de bondskanselier zwaar dat kinderen niet naar school konden en studenten niet naar universiteiten of hogescholen. ,,Er moesten telkens weer afwegingen worden gemaakt, zoals bijvoorbeeld wat deelname van kinderen aan het onderwijs betekent voor het leven van ouders of grootouders. Ik heb deze afwegingen altijd bewust gemaakt en sta ervoor.’’

De verruwing van het politieke klimaat baart haar zorgen. ,,Toen ik bondskanselier werd, was er nog geen smartphone. Facebook bestond een jaar, Twitter kwam pas een jaar later. We leven in een volledig veranderde mediawereld en dat heeft er ook iets mee te maken.’’ De ontwikkelingen hebben de politieke communicatie veranderd, constateert Merkel. ,,We moeten ons afvragen hoe we mensen bereiken. Hoe we erin slagen dat er discussies zijn waarin verschillende meningen worden gerespecteerd en niet iedereen in de hoek kruipt van de mening waarin ze zich bevestigd zien. Tegenwoordig kun je je persoonlijke mening door veel meer mensen laten bevestigen dan dan je überhaupt kent. Ik vrees dat we steeds meer problemen krijgen met het sluiten van compromissen, wat essentieel is in een democratie.’’ 

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: