Orbán legt schuld voor uitblijven olieboycot bij Von der Leyen, grote druk op EU-top om knoop door te hakken

De Europese leiders staan onder grote druk om vanavond of vannacht zelf een akkoord te bereiken over een uitgeklede olieboycot tegen Rusland. Sommige leiders rekenen daarop, andere – onder wie premier Rutte - gaan uit van een akkoord later deze week of begin volgende week.

Frans Boogaard 30-05-22, 15:57 Laatste update: 30-05-22, 19:57

De leiders zijn vanavond en morgen in Brussel bijeen om te praten over de oorlog in Oekraïne en de gevolgen daarvan voor onder meer de energie- en voedselveiligheid. De olieboycot is het meest omstreden deel van het zesde EU-sanctiepakket tegen Rusland, dat door onenigheid tussen de lidstaten al bijna vier weken in de lucht hangt. ,,Het is echt een schande dat we niet in staat zijn tot uitvoering te komen”, aldus de Litouwse president Gitanas Nausèda. ,,Elke dag vallen er in Oekraïne doden en worden er steden verwoest. Ik hoop dat we vandaag de laatste losse eindjes aan elkaar kunnen knopen en snel kunnen beginnen aan ons zevende sanctiepakket.” Ook de Finse premier Sanna Marin vindt ‘een besluit vandaag’ heel belangrijk. De Letse premier Krisjanis Karins: ,,We gaan veel te langzaam. Rusland gaat sneller met de verwoesting van Oekraïne dan wij met onze sancties.”

Ook parlementsvoorzitter Roberta Metsola, traditioneel te gast aan het begin van elke EU-top, denkt dat een besluit vanavond moet vallen. ,,Er is een grens aan de flexibiliteit die we onszelf kunnen toestaan zonder geloofwaardigheid te verliezen in de ogen van onze bevolkingen en zwak te lijken in die van Rusland, dat zoals we weten geen respect heeft voor zwakte.”

Zware sancties

Intussen legt Hongarije de schuld voor de Europese onmacht om het snel eens te worden over de olieboycot volledig bij commissievoorzitter Ursula von der Leyen. Zij had eerst met lidstaten moeten overleggen alvorens zulke zware sancties af te kondigen, aldus premier Victor Orbán. ,,Bij de vorige vijf sanctiepakketten ging het anders. Nu gaat het over energie. Dat is een serieuze zaak.”

Het compromisvoorstel dat al dagen op tafel ligt om olieaanvoer per pijplijn voorlopig uit het sanctiepakket te halen is volgens Orbán ‘een goede benadering’, maar wat nog ontbreekt zijn garanties dat Hongarije van elders olie krijgt ‘als er met die pijplijn een ongeluk gebeurt’. Oekraïne zou met zo’n ‘ongeluk’ hebben gedreigd als Europa blijft treuzelen met de olieboycot.

Niet eenvoudig

Premier Mark Rutte staat de pers te woord voor aanvang van een ingelaste tweedaagse top van de Europese Raad. © ANP

De lidstaten zijn via hun EU-ambassadeurs al bijna vier weken bezig om een akkoord te vinden over het tot nu toe zwaarste sanctiepakket. De specifieke situatie van Hongarije, dat 100 procent afhankelijk is van Russische olie, wordt alom erkend, maar daarvoor een oplossing vinden is blijkbaar niet eenvoudig. Behalve een tijdelijke uitzondering (waarvan de duur nog niet is bepaald) wil Hongarije ook Europees geld voor een vervangende pijplijn naar de Adriatische Zee.

Volgens Rutte helpt het niet dat Hongarije door zijn rechtstaatsproblemen nog geen toegang heeft tot zijn miljarden uit het coronaherstelfonds. Rutte vindt het daarnaast belangrijk dat wanneer de olieaanvoer per schip wordt stilgelegd en een beperkt aantal landen – naast Hongarije wellicht ook Tsjechië, Slowakije en Kroatië – tijdelijk nog wel olie krijgen, er geen concurrentieverstoring plaatsvindt.

Rutte sprak bij aankomst in Brussel tegen dat een uitgeklede olieboycot niet meer effectief zou zijn. Het gaat, zegt hij, nog steeds om twee derde tot misschien wel 90 procent van alle olie die Europa nu uit Rusland importeert. En ook het tijdverlies vindt hij niet onoverkomelijk. ,,We zijn het razendsnel eens geworden over de eerste vijf pakketten. Dat het nu wat langer duurt is niet goed, maar ook niet rampzalig.”

Bekijk hier onze video’s over de oorlog in Oekraïne:

Praat mee,

Reageren kan onderaan dit artikel. Alleen reacties voorzien van een volledige naam worden geplaatst. We doen dat omdat we een debat willen met mensen die staan voor wat ze zeggen, en daar dus ook hun naam bij zetten. Wie zijn naam nog moet invullen, kan dat doen door rechts bovenaan op onze site op ‘Login’ te klikken.