Poetin slaat plank mis met kaart die zijn historische gelijk zou moeten bewijzen: ‘Pure domheid’

De president boog zich over een zeventiende-eeuwse, Franse landkaart, maar kon kennelijk niet lezen wat daar werkelijk op stond. Niet alleen staat Oekraïne op het document nadrukkelijk beschreven als apart land, maar zelfs Poetins eigen stad, Sint-Petersburg, wordt hier aangeduid zijnde Zweeds grondgebied. Moeilijk voorstelbaar dat dit de bedoeling was van de uitzending.

Poetin staat erom bekend de geschiedenis naar zijn hand te willen zetten, mede om de invasie van Oekraïne te rechtvaardigen. Voor de tv-uitzending liet de president zich zogenaamd verrassen door Valery Zorkin, de gestudeerde voorzitter van het Russische Grondwettelijk Hof. Die laatste beweerde een bijzondere kaart te hebben ontdekt uit de zeventiende eeuw, die oorspronkelijk was samengesteld door de Fransen tijdens het bewind van Lodewijk XIV.

,,Dit is algemeen bekend”, reageerde Poetin, die met Zorkin ruim een minuut over de bewuste kaart gebogen stond. ,,Deze landen maakten gewoon deel uit van het Pools-Litouwse Gemenebest, en toen werd hen gevraagd om deel uit te maken van het grootvorstendom Moskou. Pas later, na de Oktoberrevolutie, begonnen zich quasi-staatsformaties te vormen. De Sovjetregering creëerde Sovjet-Oekraïne. Tot op dat moment was er nooit een Oekraïne in de geschiedenis van de mensheid.”

Curieus verhaal, want op de kaart staat immers wel degelijk en heel duidelijk (in het Frans): ‘Oekraïne of land van de kozakken’. Professor Hans van Koningsbrugge, hoogleraar Geschiedenis en Politiek van Rusland aan de Rijksuniversiteit Groningen, bekeek het fragment dan ook met verbazing. ,,Het feit dat er nadrukkelijk ‘land van de Kozakken’ staat boven gebieden die Poetin zich toe-eigent, werd volledig genegeerd. Dit maakte de hele vertoning belachelijk en getuigde van een pijnlijk gebrek aan historisch besef”, aldus de hoogleraar.

Het incident leidde uiteraard tot de nodige spot op Twitter. Sommigen grapten dat de 17de-eeuwse kaart goed nieuws is voor Poetin, omdat dan ook de Verenigde Staten - die Oekraïne overeind houden met hun militaire steun - niet bestaan volgens het document. ‘Heeft niemand van Poetins staf serieus vooraf naar die kaart gekeken?’ vraagt iemand zich af. Behulpzame Zweden stuurden Poetin zelfs oudere kaarten waaruit zou blijken dat meer delen van Rusland eigenlijk aan Zweden toebehoren.

Van Koningsbrugge: ,,Sint-Petersburg was tot 1721 inderdaad formeel Zweeds. Als je goed naar die Franse kaart kijkt, klopt er echt geen hout van: de Zwarte Zee ziet er anders uit, de Zee van Azov is ook lastig herkenbaar. Als die Zorkin nu enig benul had gehad van de geschiedenis, had hij tenminste een kaart van eind achttiende eeuw laten zien, toen maarschalk Potjomkin dat gebied had veroverd voor Catherina de Grote. Maar deze kaart erbij halen getuigt van pure domheid. Misschien lezen ze geen Frans in het Kremlin en denken ze dat het wel goed is, niet begrijpend dat dit dus tot spot en hoon leidt en dat ze het omgekeerde bereiken van wat ze willen.”

De conclusie van dit hele verhaal is dat Poetin er de zoveelste ad-hocredenering bij haalt om de aanval op Oekraïne te rechtvaardigen, denkt Van Koningsbrugge. ,,Ik noem dit selectief winkelen in de supermarkt van de geschiedenis. Het zegt overigens ook iets over de Russische geleerden die daarbij stonden. Mijn tweedejaarsstudenten kunnen al zien dat het niet klopt, maar kennelijk is dat voor de Russen te moeilijk.”

Bekijk hier onze video’s over de oorlog in Oekraïne: