Eén dag voordat de drie instellingen op het hoogste niveau bijeenkomen schrijft Parlementsvoorzitter David Sassoli aan Commissievoorzitter Urusula von der Leyen dat hij zijn juridische dienst heeft opgedragen een procedure voor te bereiden. Die breekt hij dan weer af als de Commissie alsnog in actie komt, schrijft hij erbij.

Inzet is het ‘rechtsstaatsmechanisme’ dat de Commissie al sinds begin dit jaar toelaat om bij rechtsstaatsschendingen subsidies te schrappen, maar dat ze aarzelt toe te passen. Het Parlement heeft de Commissie al een paar keer ultimatums gesteld. Maar zij zit tussen twee vuren: de lidstaten wilden eerst een draaiboek vol richtlijnen over hoe dit mechanisme toe te passen, en Polen is bij het Europese Hof van Justitie – dat het niet erkent – in beroep gegaan tegen het mechanisme zelf.

,,Lidstaten die de rechtsstaat ondermijnen, moeten geen EU-gelden ontvangen‘’, stelt EP-voorzitter Sassoli vanmiddag na overleg met alle EP-fractieleiders. ,,Het Parlement heeft vorig jaar hard gevochten voor een mechanisme dat dit regelt. Maar de Commissie is tot dusverre terughoudend om dit middel in te zetten.‘’ De meeste fractieleiders steunen zijn stap.

In het Parlement riepen tientallen Parlementsleden Von der Leyen gisteren en ook vanmorgen nog op niet langer te talmen. Von der Leyen beloofde actie ‘binnen weken’, maar voegde er ook aan toe dat ze juridisch een spijkerhard dossier wil.

In het Parlement zei ze dat ze drie mogelijkheden heeft om de Polen weer in het gareel te dwingen. Behalve geld afpakken is dat een procedure bij het Hof of Polen het stemrecht in Brussel ontnemen. Maar volgens veel Parlementsleden is stilleggen van de geldstroom het effectiefst. Met afpakken van het stemrecht moet een ruime meerderheid van de lidstaten instemmen. Hofprocedures nemen doorgaans veel tijd in beslag.

Kijk onze nieuwsvideo's in onderstaande playlist: