Roestende olietanker in Rode Zee: Nederland trekt 7,5 miljoen euro uit om milieuramp te voorkomen

De 360 meter lange olietanker met de naam FSO Safer kan volgens de minister elk moment olie gaan lekken, wat kan leiden tot enorme schade voor mens en milieu. Volgens haar heeft de VN een concreet plan om een natuurramp te voorkomen. Maar daarvoor was geld nodig. Nederland levert nu dus een bijdrage en ‘zal de VN de komende weken steunen in hun werk de tanker te bergen’, aldus minister Schreinemacher.

De FSO Safer ligt sinds de jaren tachtig afgemeerd aan een speciale boei in de Rode Zee voor de kust van Jemen. Volgens de humanitaire VN-coördinator voor Jemen, David Gressly, roest de olietanker langzaam weg doordat het jaarlijkse onderhoud sinds 2015 niet meer wordt uitgevoerd. De bemanningsleden werden in dat jaar - op tien personen na - van het schip gehaald nadat de door Saoedi-Arabië geleide coalitie zich aan de zijde van de internationaal erkende regering van Jemen in de burgeroorlog in het land had gemengd.

,,Elke dag die verstrijkt, iedere maand die voorbijgaat en elk jaar dat weg tikt, vergroot de kans dat het schip zal breken en de inhoud ervan in zee terechtkomt”, zei Gressler eerder deze week tegen journalisten. Eind januari riep Greenpeace al op de olie over te laden op andere schepen om ‘een van de grootste olierampen in de geschiedenis’ te voorkomen.

De VN zijn ‘dringend’ op zoek naar 144 miljoen dollar (136,7 miljoen euro) voor de berging van de olietanker. Meer dan de helft van het benodigde geld, om precies te zijn 80 miljoen dollar, is nodig om de lading olie aan boord van de FSO Safer over te pompen naar een andere tanker. Dat zei Jemen-coördinator David Gressly vandaag bij het begin van de donorconferentie. Volgens het kabinet en de VN is er nu bijna 38 miljoen euro beschikbaar voor de bergingsoperatie.

Greenpeace zegt in een reactie dat het toegezegde geld genoeg zou moeten zijn om de bergingsoperatie de komende weken op gang te brengen, maar geeft ook aan dat het nog zeker niet genoeg is. ,,Het volledige bedrag dat nodig is, is nog niet toegezegd en iedere dag verslechtert de situatie van de FSO Safer.”

De milieuorganisatie roept landen op ‘hun beloften na te komen’ en ervoor te zorgen dat de olie aan boord van de tanker ‘snel en veilig in veiligheid wordt gebracht’. Ook pleit ze ervoor nu al materialen als drijvende barrières richting Jemen te sturen om een eventuele olielekkage gelijk in te dammen.

_{Tekst gaat verder onder de video.}

De door Nederland en de VN georganiseerde donorconferentie komt ruim twee maanden nadat de VN en de Houthi-rebellen in Jemen het eens werden over het overpompen van de inhoud van de tanker: zo’n 150.000 metrische ton olie, goed voor 1,2 miljoen vaten. De door Iran gesteunde Houthi’s controleren de westelijke havens van Jemen aan de Rode Zee, waaronder Ras Issa. Die haven ligt op slechts zes kilometer van de plek waar de FSO Safer afgemeerd ligt.

De overeenkomst met de rebellen omvat ook een toezegging van de VN om binnen achttien maanden te voorzien in een ‘ander schip dat gelijkwaardig is aan de FSO Safer en geschikt is voor export’. De Houthi’s bekritiseerden gisteren de VN omdat die sinds de ondertekening van het akkoord naar verluidt ‘geen operationeel plan hadden gepresenteerd’ om de tanker te onderhouden. De kritiek zou de inspanningen van de VN om fondsen te werven kunnen bemoeilijken. De internationale organisatie reageerde nog niet op de Houthi-verklaring, maar ze organisatie beschuldigde de rebellen eerder van het vertragen van de onderhoudsplannen.

De in Japan gebouwde tanker werd in de jaren tachtig verkocht aan de Jemenitische regering voor het opslaan van exportolie in de 34 opslagtanks met een capaciteit van tot wel 3 miljoen vaten. De olie is opgepompt uit de velden van de provincie Marib die momenteel een slagveld is.

De VN schat volgens Gressly dat er ongeveer 20 miljard dollar (18,9 miljard euro) nodig is voor het opruimen van de olie ingeval van een lek. De olievervuiling zou volgens de organisatoren van de donorconferentie ‘een humanitaire en ecologische catastrofe’ betekenen met grote economische schade voor nabijgelegen landen, waaronder Saoedi-Arabië, Djibouti en Eritrea. Alleen al voor ruim 200.000 vissers uit Jemen zou hun voornaamste bron van inkomsten wegvallen, waarschuwen de VN en Nederland. 

Volgens humanitair coördinator Gressly moet de eerste fase van de berging eind september voltooid zijn. Anders zou de operatie te maken kunnen krijgen met turbulente windstromen die in oktober beginnen.

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: