De Turkse president Recep Tayyip Erdogan gaf zaterdag een toespraak waarin hij aankondigde dat Turkije de ambassadeurs wil uitzetten. ,,Ik heb onze minister van Buitenlandse Zaken opdracht gegeven om zo snel mogelijk af te handelen dat deze tien ambassadeurs tot persona non grata worden verklaard’’, aldus Erdogan. Het gaat onder meer om ambassadeurs van Nederland, Duitsland, Frankrijk en de Verenigde Staten.

Volgens Turkije is de oproep om Kavala vrij te laten ‘onverantwoordelijk’. De ambassadeurs van de landen waren eerder deze week al op het matje geroepen. Edorgan zou de minister van Buitenlandse Zaken hebben gezegd ‘dat we het ons niet kunnen veroorloven’ deze ambassadeurs in Turkije te hebben, zo citeerden Turkse media de president.

In de Tweede Kamer wordt boos gereageerd. ‘Dictator Erdogan laat weer eens zijn ware gezicht zien!’, tweet VVD-Kamerlid Ruben Brekelmans. ‘Tien ambassadeurs het land uitzetten, wat een belachelijke daad en zinloze escalatie! De 10 landen moeten één front blijven vormen, dan zal Erdogan hier snel op terugkomen.’

Coalitiepartner D66 is ook niet gediend van de actie. ,,Een volstrekt misplaatste en overtrokken stap van Turkije’’, aldus Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma. ,,Terecht heeft Nederland erop gewezen dat het Europees Hof van de Mensenrechten al had geoordeeld dat Kavala vrijlating verdiende. De Nederlandse ambassadeur uitzetten, omdat die handelde in lijn met de uitspraak van dat Hof, is absurd.’’

Agnes Mulder (CDA) spreekt van ‘totaal onaanvaardbare daad’ die niet mag worden geaccepteerd. De Turkse president is ‘de kluts kwijt en lijkt een sultan richting seniliteit’, twitterde Derk Jan Eppink (JA21). ,,Mensen opsluiten omdat ze protesteren en bij kritiek daarover ambassadeurs uitzetten. Het past allemaal in de verwerpelijke werkwijze van Erdogan’’, vindt Jasper van Dijk van de SP.

GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee noemt het een ‘bizar besluit’ van Erdogan. ‘Elementaire mensenrechten & eerlijke rechtsgang met voeten treden en dan ontploffen als 10 ambassadeurs je daar op aanspreken?’ Gepaste reactie is nodig.’ Kati Piri (PvdA) houdt het kort maar niet te misverstaan: ‘#FreeOsmanKavala’, tweet ze. 

Nederland heeft ‘kennisgenomen’ van de uitspraken van Erdogan, zo laat een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken weten. ,,Momenteel hebben wij geen officiële bevestiging dat Turkije de Nederlandse ambassadeur zal uitzetten. We zijn in afwachting van communicatie van het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken over deze kwestie.”

Zakenman en filantroop Kavala zit sinds 2017 in de gevangenis. Hij wordt onder meer verdacht van betrokkenheid bij de mislukte coup in 2016. De beschuldiging volgende kort nadat Kavala, na een eis van levenslang, was vrijgesproken van het financieren van protesten in Istanbul in 2013.

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft de regering van president Erdogan, waar de activistische Kavala kritisch over is, in december 2019 al opgedragen hem vrij te laten. Het hof in Straatsburg stelt dat hij vastzit om hem het zwijgen op te leggen.