Sla op je bord uit ‘digitaal moestuintje’. Dat kan ook in Bosch proefproject voor mensen met dementie

Elk nadeel heb zijn voordeel. Deze voetbalwijsheid van Johan Cruijff  is de afgelopen weken zeker opgegaan voor de betrokkenen bij het project Sociale Benadering Dementie in Den Bosch-Zuid. Omdat fysiek contact niet kon, moesten er alternatieven worden bedacht.

Het proefproject draait sinds anderhalf jaar om ervoor te zorgen dat ouderen met dementie zo lang mogelijk thuis kunnen wonen. Voor die benodigde stabiele thuissituatie worden zorgprofessionals van Van Neynsel ingeschakeld, en een mix van mensen met een achtergrond in zorg en welzijn. Zij vormen het team Sociale Benadering Dementie. Daarnaast spelen familie, kennissen én mensen van buiten een rol.  Enkele teamleden zijn ook vertrouwenspersoon voor de deelnemers. Zij hebben meerdere keren in de week contact. Voor de coronatijd via huisbezoeken, de afgelopen maanden noodgedwongen via tablets. 

Psycholoog Ingrid Sluiseman is een van de vertrouwenspersonen. ,,Voor ouderen, zeker als er dementie bij komt kijken, is het moeilijk om de sociale contacten in stand te houden. Wij helpen ze om  die sociale contacten, de schil, weer op te bouwen en te benutten. Daarvoor zijn ook vrijwilligers beschikbaar. Onder anderen studenten en statushouders.”

Eén van die statushouders, is de jonge Syriër Shadi. Hij kwam over de vloer bij het echtpaar Gérard en Resi Beukers, 80 en 79 jaar oud. Resi heeft al een aantal jaren dementie. Inmiddels is de ziekte vergevorderd. Gérard en zijn dochter willen per se dat Resi zo lang als mogelijk thuis blijft.  ,,Toen Ingrid mij benaderde voor het project zag ik dat niet zo zitten. Ik ben iemand die zijn eigen problemen oplost en geen hulp vraagt. Maar als je alles zelf wil doen kost dat wel heel veel energie. ”

Uiteindelijk werd Gérard toch deelnemer en bezoekt Ingrid hem al geruime tijd. Ze beantwoordt vragen,  bedenkt oplossingen voor problemen. En zorgt dat de schil van mensen is om te assisteren. Vrijwilligers die een boodschap doen, meegaan naar een vereniging of gaan wandelen met de oudere.  Zoals Shadi deed met Resi. ,,Hij was de enige met wie  ze dat wilde", zegt Gérard. ,,Als ik het vroeg was het steevast nee. Hij kreeg mijn vrouw wel in beweging.”

Misschien was het de ongedwongen manier waarop Shadi zijn vrouw benaderde, die de doorslag gaf. ,,Hij spreekt geen moeilijke woorden. Voor hem is het contact een manier om de taal beter te leren.” Daarmee raakt Ingrid de kern van het project, dat op meer plaatsen in het land draait.  Een andere, ongedwongen, socialere manier van omgaan met mensen met dementie. Ze worden nog te vaak met een medische bril op bekeken. Maar er moet juist worden aangesloten bij hun specifieke behoeften en wensen. Daardoor worden ze gelukkiger, is de ziekte minder progressief en kunnen ze  langer thuis blijven wonen. Resie gaat inmiddels drie dagen naar een zorgboerderij als dagbesteding. Daar heeft ze het heel goed naar de zin. En die dagen halen voor Gérard de druk van de ketel. Hij kan zich ontspannen, dingen voor zichzelf doen. 

En toen kwam de coronacrisis en was fysiek contact onmogelijk. De deelnemers kregen daarop speciaal ontwikkelde tablets en er werd een reeks digitale activiteiten bedacht. Ook ouderen met dementie die wonen bij Antoniegaarde en de Taling konden meedoen aan Sociale Benadering Digitaal, want ook voor hun waren de vertrouwde dagactiviteiten verleden tijd. 

Met  één druk op de knop deelnemen aan online groepsactiviteiten: online koffie-ochtenden, gezamenlijk digitaal eten, virtuele fietstochten. Een bewoner van Antoniegaarde die graag piano speelt kreeg ineens een groot digitaal publiek. Een ander startte een online-voorleesclub. Een ander begon in een bloembak met een moestuintje. Andere deelnemers volgden zijn voorbeeld en via de tablet zagen ze de sla bij elkaar groeien, tot het smakelijk op het bord belandde. Zo contact maken betekent blijdschap, een gevoel van nuttig zijn , zingeving. Precies de elementen die in Sociale Benadering leidend zijn. 

Zorgverzekeraar VGZ en de gemeente Den Bosch zijn ook betrokken bij het proefproject. Tot nu toe blijken deelnemers gemiddeld 4 maanden langer thuis te kunnen wonen. En als het écht niet meer gaat, dan is er toch nog het verpleeghuis . Dat weet ook Gérard Beukers. ,,Maar dan weten we wel dat we álles hebben gedaan om Resi zo lang mogelijk thuis te houden.”