Elke dag een bladzijde voor Tilburgers wie de oorlog hun leven kostte

Het boek, in twee banden, met de namen van 850 Tilburgse slachtoffers van oorlogsgeweld valt open op 14 mei: sterfdag van Robert Busnac. Nog geen drie jaar eerder, in 1940, zag de kleine het levenslicht in Moergestel. Zijn vader en moeder waren daar als joodse kermisartiesten vanuit Tilburg gestrand.

Zoveel namen, zoveel verhalen. Maar Karel Bergmans kon niet te lang stilstaan tijdens zijn monnikenwerk. Voor de kapel van OLV ter Nood zette hij zich daaraan in 2019, toen Tilburg 75 jaar vrijheid kon vieren.

Van de stichting achter de kapel, vlakbij de Oude Markt, is Bergmans de voorzitter. Zijn vader, drukker van professie, was vlak na de oorlog een van de twee oprichters, uit dankbaarheid dat Tilburg er tamelijk genadig vanaf was gekomen tijdens de oorlog.

,,Er kwam in 1949 ook een boek te liggen met 315 namen van Tilburgse oorlogsslachtoffers erin. Elke dag slaan we sindsdien een bladzijde om voor een nieuwe sterfdatum. Onze beheerder Jan Simons doet dat al bijna veertig jaar.”

Bergmans kreeg echter geregeld te horen dat ‘opa’ of ‘moeder’ er niet tussen stond. ,,Ik besloot daarom een nieuw boek te maken, als eerbetoon aan mensen die voor onze vrijheid vielen en als cadeau van onze kapel aan de Tilburgse gemeenschap.”

Zijn zoektocht leidde langs de archieven van de Oorlogsgravenstichting, BHIC en RAT. Maar vooral het boek ‘Het leven gebroken’ van Gerrit Kobes en Ad de Beer bleek een uitstekende bron.

,,Uiteindelijk ben ik tot 850 namen gekomen van mensen die op een of andere manier aan Tilburg zijn te relateren. Niet alleen burgers en militairen die tijdens de bevrijding van oktober ‘44 om het leven zijn gekomen. Ook mensen die gedeporteerd werden of religieuzen die overzees om het leven kwamen.”

Oorlogsgeweld was het criterium. De Tilburgse die tijdens de bevrijdingsfeesten onder een geallieerde tank om het leven kwam, staat daarom niet in het boek. ,,Dat moet je toch zien als een verkeersongeluk”, verklaart Bergmans.

Wel besloot hij om Tilburgers die tijdens de Indonesische onafhankelijheidsstrijd sneuvelden in zijn overzicht op te nemen. Daarmee beslaat de periode een compleet decennium: van 1940 tot 1950.

De boeken van Karel Bergmans komen na vrijdag in een vitrine in de kapel te liggen. De namen zijn deze keer niet met de hand gekalligrafeerd, zoals aanvankelijk Kees Mandos en daarna Kees Koster dat hebben gedaan.

Tot tweemaal toe werd hun herdenkingsboek in de jaren zeventig uit de kapel gestolen. Bergmans hoopt dat hem dat bespaard blijft.