,,De verhouding tussen de mate van risico en de mate van profijt ligt boven de 60 jaar heel anders, daarom is het advies heel duidelijk", zei minister De Jonge. ,,Boven de 60 is AstraZeneca gewoon een goed en veilig vaccin.” Vorige week stopte Nederland al tijdelijk met het gebruik van AstraZeneca voor mensen jonger dan 60, vanwege mogelijke bijwerkingen. 

Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) meldde woensdag dat er waarschijnlijk een verband is tussen het vaccin en een zeldzame en gevaarlijke combinatie van klachten. Het gaat daarbij om bloedstolsels (trombose) en een laag aantal bloedplaatjes. De kans op de bijwerking is volgens EMA kleiner dan 1 op 100.000. In Nederland zijn acht gevallen bekend, allen bij vrouwen. Een van hen is aan de embolie overleden.

De Gezondheidsraad adviseerde minister De Jonge donderdagavond om door te gaan met het vaccineren van 60-plussers met het AstraZeneca-vaccin. Voor andere leeftijdsgroepen wordt aangeraden om een van de andere vaccins te gebruiken. ,,Om ziekte en sterfte door Covid-19 te voorkomen is het van belang zo snel mogelijk zo veel mogelijk mensen boven de 60 jaar te vaccineren", zegt de raad. 

Mensen jonger dan 60 jaar die al een eerste prik hebben gehad, kunnen volgens de raad wel gewoon een tweede vaccin van AstraZeneca halen. Tot dusver zijn er geen gevallen bekend van de zeldzame bijwerking na een tweede prik, schrijft De Jonge in een Kamerbrief. Meer dan 500.000 mensen hebben tot nu toe het coronavaccin van AstraZeneca gekregen; het is niet bekend hoeveel van hen jonger dan 60 zijn. 

_{Tekst gaat verder onder de afbeelding}

De gevolgen voor de planning vallen volgens De Jonge mee. Het streven blijft om in de tweede helft van mei iedereen met een verhoogd risico een eerste prik te hebben gegeven. ,,We hebben heel veel vaccins de komende tijd", legde hij uit, doelend op de verwachte leveringen van onder meer het vaccin van Janssen en Pfizer. De volgorde waarop mensen worden gevaccineerd, blijft ongewijzigd, zegt De Jonge. 

De GGD’s schrappen alle 9000 nog openstaande afspraken voor een inenting met het coronavaccin van AstraZeneca. Onder hen zijn ongeveer 1500 mensen van 60 jaar en ouder. Zij krijgen binnenkort een uitnodiging voor een nieuwe afspraak. De gezondheidsdienst hoopt dat ze in de loop van volgende week allemaal gevaccineerd zijn. Zij krijgen dan alsnog het AstraZeneca-vaccin. 

Huisartsen hebben echter veel last ondervonden van de wijzigingen, zegt het LHV. Zij moesten hun vaccinatieplannen de afgelopen weken omgooien door twee prikpauzes. ,,De haalbaarheid en uitvoerbaarheid voor de huisartsenpraktijken is nu tot het uiterste opgerekt, de huisartsen worden overspoeld met vragen over vaccins en vaccinatie”, stelt LHV-bestuurslid Carin Littooij, zelf ook huisarts.

Huisartsen dienen het coronavaccin van AstraZeneca toe aan hoogrisicogroepen zoals mensen met het syndroom van Down en met morbide obesitas. Ook hier geldt dat afspraken met mensen onder de 60 jaar worden geannuleerd; mensen van 60-plus kunnen nog wel een prik krijgen.

Stans van Egmond, directeur Trombosestichting Nederland, wil dat mensen zélf mogen kiezen of ze geprikt willen worden met AstraZeneca. Ze pleit ervoor vaccinatie met AstraZeneca vrij te geven voor mensen die het wel willen. ,,En mensen die superongerust zijn moeten ook kunnen zeggen: ik wil het niet. Dat geeft mensen toch ook meer controle en dus rust.”

Ze zegt dat de stichting ‘ongelooflijk veel vragen’ krijgt van bezorgde patiënten, die door de wisselende berichten niet meer weten wat de juiste keuze is. Ze begrijpt dat, maar zegt ook: .,Je kunt de risico’s tegen elkaar afwegen en dan wint vaccinatie.” Bij mensen onder de dertig jaar ligt die afweging anders, benadrukt ze. ,,Daar is het risico op overlijden door corona heel erg klein, en dan snap ik dat een andere afweging wordt gemaakt.” 

Bekijk hieronder onze video’s over de coronavaccins: