Tuur Elzinga wil nieuwe voorzitter FNV worden

Eindelijk wordt bekend waar iedereen al op rekende. Waarom zo lang gewacht met de bekendmaking van de kandidatuur?

,,Ik heb er lang over nagedacht. In oktober heb ik 2,5 week met corona op bed gelegen. Ik was echt goed ziek. Daarna ben ik nog een periode bezig geweest te herstellen. Toen ik op bed lag, zag ik weer hoe groot de tegenstellingen zijn. De grote bedrijven worden met miljarden gesteund, mensen met flexibele contracten verliezen hun baan. Daar wil ik iets aan doen.’’

Die steun aan bedrijven zorgt er toch ook voor dat mensen juist hun baan behouden?

,,Zeker, ik ben ook niet tegen steun aan bedrijven. Maar je moet ook de mensen overeind houden. Je ziet mensen met onzekere contracten die nu hun baan verliezen. We zitten in de grootste crisis ooit. Dat is een ingewikkelde puzzel die ik graag op wil lossen.’’

Hoe kan die crisis worden opgelost?

,,We moeten socialer uit de crisis komen. We moeten af van de flex- en lagelonenverslaving in dit land. Na de vorige recessie is de groei in arbeid vooral veroorzaakt door uitzendbanen en flexibele werknemers. Inmiddels is links en rechts het er wel over eens dat we daarin te ver zijn doorgeschoten. Het volgende kabinet moet daar knopen over doorhakken.’’

Ligt het ministerschap van Sociale Zaken en Werkgelegenheid dan niet meer voor de hand?

,,Ik ben destijds met volle overtuiging de vakbeweging ingestapt, omdat ik zag dat je via de bond zaken kunt veranderen. Op mijn 16de zat ik in de finale van de Wiskunde Olympiade. Toen stonden mensen van Shell en Philips in de rij om mijn hand te schudden. Helemaal toen ik een jaar later in de finale van de Natuurkunde Olympiade stond. Uiteindelijk ging ik natuurkunde studeren in Amsterdam. Tijdens mijn studietijd zag ik veel onrecht en daar heb ik nooit tegen gekund. Ik werd actief in de studentenbeweging om de onrechtvaardigheid te bestrijden. Als je dat onrecht bij de wortels wilt aanpakken moet je de regels veranderen. Dat gaat via de politiek. Daarom ben ik toen overgestapt naar een studie politicologie. Maar ik zag toen dat je ook via de vakbond zaken kunt aanpakken. Daarom ben ik in de vakbeweging gestapt.’’

Wat wilt u als voorzitter bereiken?

,,Meer vaste banen en een hoger minimumloon zijn twee speerpunten. We staan als FNV voor een verhoging van het minimumloon van 10 naar 14 euro per uur. Dat betekent dat ook de AOW en andere uitkeringen met 20 procent omhoog gaan. Dat is goed voor de mensen aan de onderkant, hun koopkracht stijgt. Het is ook goed voor de lokale economie, want de mensen besteden dat geld in de lokale winkels.’’

Moet alleen het minimumloon omhoog?

,,Nee, overal waar het kan, moeten de lonen omhoog. De afgelopen twintig jaar zie je dat elk jaar meer geld naar de winst van de bedrijven gaat en minder naar de lonen. Aan de andere kant wordt er steeds meer belasting over de lonen geheven en steeds minder over de winsten. Een bedrijf als Shell meldt trots dat ze vorig jaar maar liefst 3 procent belasting hebben betaald! Een belangrijke reden dat de lonen niet stijgen is de flexibilisering. Mensen met onzekere banen kunnen worden uitgeknepen. Ze krijgen gemiddeld 35 tot 40 procent minder salaris dan mensen met een vast contract. Dat bespaart het bedrijfsleven 35 miljard euro per jaar. Een vaste baan moet daarom de norm worden.’’

Gaat de bond dat onder uw leiding wel voor elkaar krijgen? Het lukt al 20 jaar niet.

,,Dat is een grote uitdaging, maar daar loop ik niet voor weg. Dat deed ik ook niet bij het pensioenakkoord. Dat was ook zo’n hete aardappel die maar vooruitgeschoven werd. Ik heb toen de snelle stijging van de AOW-leeftijd ingebracht. Dat was een bom onder de onderhandelingen. Maar door vasthoudend te onderhandelen hebben we wel voor elkaar gekregen dat de AOW-leeftijd minder snel stijgt. En we hebben een regeling afgesproken dat mensen met zware beroepen eerder kunnen stoppen met werken. Dat zijn belangrijke punten die we hebben binnengehaald.’’

Is dat uw stijl, meer polderen dan folderen?

,,Dat is een uitspraak van onze voorzitter Han Busker, we zijn van het polderen én het folderen. Ik ben een strateeg en een onderhandelaar, maar ook een mensenmens. Voor het pensioenakkoord ben ik met onze leden gaan praten. Met werknemers in de vleesindustrie, bouwvakkers, treinmachinisten en de haven bijvoorbeeld. Al die mensen met zware beroepen vertelden me dat hun grootste probleem was dat ze niet eerder konden stoppen met werken. Daarom heb ik samen met de leden geknokt om dat geregeld te krijgen.’’

De vakbeweging kalft langzaam af. Hoe is dat proces te stoppen?

,,We hebben een groot succes geboekt met het pensioenakkoord. Daar waren wel twee politieke stakingen voor nodig. Maar het lukte om de mensen te mobiliseren. Dat moeten we doortrekken naar andere vraagstukken. Als je succes hebt doe je er toe en dat trekt mensen aan. Daar willen mensen bij horen. Wat ik nog mis is aansprekende boegbeelden, zoals vroeger Jaap van der Schreur, bekend van de grote ambtenarenstakingen, en Arie Groenevelt. We hebben ze wel, bijvoorbeeld Jan Struijs van de Nederlandse Politiebond of Khadija Tahiri, voorzitter van het parlement van schoonmakers. Ook elders hebben we voldoende kaderleden met een goed verhaal en een achterban. Die moeten we op de goede plek neerzetten.’’