Zes vragen over schoonmaakhulp: Verstrikt in web van huishoudelijke hulp

Mensen moeten zo lang mogelijk zelfstandig thuis blijven wonen. Het rijk sloot vanwege dat streven veel verzorgingshuizen. Via uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) hebben gemeenten de taak om ouderen en zieken thuis te helpen, ook bij het schoonhouden van hun huis.

De problemen begonnen toen het rijk in 2015 hun budget voor dit type hulp fors kortte. Gemeenten knepen op hun beurt thuiszorgbedrijven af of stopten met het aanbieden van dit type hulp. Zij werden teruggefloten door de rechter. Ook verzonnen gemeenten creatieve systemen die erop neer komen dat inwoners minder hulp krijgen. Wie dat aanvecht krijgt vaak gelijk van de rechter, maar de meeste ouderen en zieken accepteren dit. Nu brengt het kabinet gemeenten nog verder in de problemen; iedereen betaalt een lage eigen bijdrage. Daardoor wordt het voor ouderen met een goed pensioen aantrekkelijk om hun werkster in te ruilen voor een goedkope hulp van de gemeente.

Wethouder Marcel Oosterveer heeft de raad in april gemeld dat de totale juridische kosten verdubbelen naar 800.000 euro, als Eindhoven alle rechtszaken verliest.

De gemeente heeft bepaalde schoonmaaktaken geschrapt, met het argument dat familie of vrijwilligers dit kunnen doen. Dat mag niet, zo heeft de rechtbank deze maand bepaald.

Daarnaast biedt de gemeente sinds vorig jaar geen zekerheid meer in uren. In plaats daarvan krijgen ouderen en zieken een besluit waarin een takenpakket beschreven staat om tot een 'schoon en leefbaar' huis te komen. Helmond, Best, de Peelgemeenten en Meierijstad kennen een soortgelijk systeem. Ook dat mag niet. Dat bleek al in oktober 2018 uit een uitspraak van de Centrale Raad van Beroep. Deze gemeenten negeren die uitspraak, omdat de minister een wetswijziging belooft. Vier gemeenten elders in Brabant besloten deze zomer om hun beleid wel te veranderen.

Juridisch gezien niet. De overgrote meerderheid van de ouderen en zieken in Eindhoven heeft in 2018 geen bezwaar gemaakt. Daarmee is hun kans verkeken. Moreel en politiek gezien ligt dit anders. Daarom gaat de gemeenteraad van Eindhoven hier binnenkort over discussiëren. Hoe legt de wethouder uit dat de gemeente zich nu niet aan de geldende wet houdt? Iedereen die bezwaar maakt krijgt overigens wél zekerheid in uren en een goed onderzoek thuis. De cliëntenraad schreef al aan het college dat het van de gekke is, dat Eindhovenaren een bezwaarprocedure moeten starten om hun recht te halen.

Nee. Wie merkt dat de hulp tekortschiet - waarbij ook mee kan spelen dat de eigen gezondheid verslechtert - kan altijd een verzoek om extra hulp indienen bij een gemeente. Die is verplicht om een aanvraag voor een nieuw onderzoek in behandeling te nemen. Als de gemeente een aanvraag afwijst, kan iemand bezwaar maken en naar de rechtbank stappen - al dan niet met gratis rechtshulp. Wie niet mondig is, hoogbejaard, dement of ernstig ziek, zal die laatste stappen echter niet snel zetten.