Iedereen aan het voorlezen: kinderboekentips voor de Nationale Voorleesdagen

Vleertje Muis heeft helemaal geen zin in die ellenlange en saaie winterslaap, maar volgens zijn moeder gaat zijn hartje nou eenmaal trager kloppen door de kou en dan gaat het vanzelf. De jonge vleermuis legt zich erbij neer en wil zijn vrienden nog een keer zien voordat hij pas in de lente weer wakker wordt. Die verrassen hem tijdens een winterslaapfeestje met bijzondere cadeaus voor iemand die niet weet wat winter is.

Egel heeft zachte oorwarmers gebreid, Uil bewaarde sneeuw in de diepvries en Vos maakte een pad van koekjes zodat Vleertje kan horen hoe een bevroren regenplas klinkt. Als ze aan het eind van de surpriseparty lekker gaan hangen, krijgt Vleertje daar weinig van mee omdat hij meteen al in een diepe winterslaap is gevallen. Het is één van de drie voorleesverhalen uit dit originele voorleesboek van twee Nederlandse makers.

De vleermuis is niet direct een knuffelbaar dier en komt dan ook weinig voor in prentenboeken. Maar Vleertje is een aandoenlijk beestje, mede door zijn vertederende, scherpe tandjes. Susanne Roos en Aniek Bartels spelen creatief met de vleermuiskenmerken.

Vleermuizen eten muggen, hebben superoren en houden van op-de-kop. Dus moet het boek af en toe omgedraaid worden om verder te kunnen lezen, wat de pret alleen maar vergroot. Als Vleertje en vriend Pad in de wasmachine belanden, staat er in grote letters: ‘Stop hier met draaien’. Het is een van de vele vondsten, zoals ook bijvoorbeeld een grappige verwijzing naar het prentenboek over de mol die wil weten wie er op zijn kop heeft gepoept.

Vleertje Muis is onconventioneel geïllustreerd in een grafische en enigszins naïeve stijl die duidelijke prenten oplevert waarop Vleertje kan gloriëren. Hij is de held van een lekker dik boek dat niet snel gaat vervelen.

Vleertje muis van Susanne Roos, illustraties Aniek Bartels. Volt, 4+

De mythische volksverhalen over Anansi zijn onverwoestbaar. De spin speelt een belangrijke rol in de Afrikaanse, Caribische en Surinaamse vertelcultuur. De vertellingen worden al eeuwenlang door de generaties heen meegegeven en hebben inmiddels ook hun plek gevonden in Nederland. Presentator Iven Cudogham stak de traditionele verhalen in een nieuw jasje en bewerkte ze voor een tv-serie voor NPO Zapp en een reeks prentenboeken, waarvan inmiddels het vierde deel is verschenen.

Anansi wil zijn jarige zoon Kofi verrassen met gevulde eieren. Net als Iven Cudogham zelf (bekend van ‘Een huis vol’) heeft Anansi in deze boeken zeven kinderen voor wie hij alles over heeft. Hij draait zijn vele pootjes er niet voor om om de koning een loer te draaien, nadat deze alle kippen en eieren heeft weggehaald. Met een ingenieuze wisseltruc zorgt hij ervoor dat Kofi op zijn verjaardagsfeest van zijn lievelingsgerecht kan genieten. De koning kan er om lachen dat hij er mooi is ingestonken. Hij zucht dat hij toch geen ei meer kon zien en ‘laat een dikke boer’. Dat soort zinnetjes zijn bij het voorlezen gegarandeerd een succes.

Sommige begrippen uit de archaïsche taal die Cudogham uit de volksverhalen handhaaft, verdienen uitleg. Welke kleuter weet wat een koopman of handelswaar is? De vrolijke uitstraling van de boeken is verzorgd door drie kunstenaars die felle kleuren gebruiken. Van de spin Anansi zelf maken ze een opvallend tekenfilmkarakter met meerdere ogen en poten en een expressieve uitdrukking. Een uitbundig voorleesboek dat in een lange traditie staat.

Anansi de spin en de eieren voor de koning van Iven Cudogham, illustraties Moldybyrd Studio, Gottmer, 4+

Het is meteen duidelijk op de eerste prent: het vogeltje ligt met zijn pootjes omhoog. Is hij echt dood of slaapt hij misschien? Gisteren leefde Vogel immers nog. ‘Op je rug + poten omhoog = dood’, zegt een van de vogels zelfverzekerd. Het dringt langzaam door tot de andere vogels die over Vogel gaan praten. Voor de een was hij zijn beste vriend, de ander vond Vogel maar een klier.

‘Vogel is dood’ lijkt een eerbetoon aan de klassieker ‘Kikker en het vogeltje’ van Max Velthuijs die alweer meer dan dertig jaar oud is. De vertelling van Tiny Fisscher ligt in lijn met dit verhaal waarin eveneens de dood invoelbaar en bespreekbaar wordt gemaakt voor kleuters.

In ‘Vogel is dood’ gaat het in heldere en krachtige zinnen over rouw en verdriet. De relativering en humor én het ontbreken van groots drama is prettig. Het is toch al wel duidelijk dat het hier om iets van belang gaat. De dood is voorgoed en dat betekent voor altijd, constateren de vogels, maar ondertussen blijft Vogel wel in hun hoofd dus hij is niet helemaal weg. Op de collages van Herma Starreveld zijn de vogels een soort kleine mensjes met kleren aan, die het verhaal een eigenzinnige sfeer geven.

Het boek leent zich er voor om met kleuters door te praten over de dood. Maar het kan ook genoeg zijn om het verhaal voor te lezen en samen de prenten te bekijken.

Vogel is dood van Tiny Fischer, illustraties van Herma Starreveld, Gottmer, 4+