Nederland hoeft nu nog niet massaal opnieuw naar prikstraat voor derde prik

Alleen specifieke patiëntgroepen met een ernstige afweerstoornis - denk aan mensen die een transplantatie hebben ondergaan - moeten van de raad wél standaard een derde prik krijgen. Zo adviseert de Gezondheidsraad vandaag. Minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge neemt het advies over. 

De Gezondheidsraad wil voor de overige bevolking pas beginnen aan derde coronavaccinaties ‘zodra de effectiviteit van het vaccin tegen ernstige ziekte afneemt’. Maar daarvan is ‘op dit moment nog geen sprake’, zo stelt het hoge adviesorgaan. Voorzitter van de Gezondheidsraad Bart-Jan Kullberg: ,,Dan kun je de in Nederland en de wereld beschikbare vaccins effectiever inzetten voor mensen die nog niet gevaccineerd zijn.’’

Daarmee volgt Nederland dan het beleid van buurlanden België en Duitsland, en Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk die een extra vaccinatie mogelijk gaan maken voor kwetsbaren. In Israël en Hongarije kan iedereen die dat wil een extra prik krijgen. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) pleit ervoor om mensen in landen met een lage vaccinatiegraad voorrang te geven. Terwijl sommige landen al derde prikken zetten, zijn er ook veel arme landen waar nog maar een klein gedeelte van de bevolking is geprikt. 

Lees door onder de graphic

De raad verwacht dat voor sommige groepen een derde prik op den duur wél nodig zal zijn. Dat moment hangt af van het moment waarom het vaccin minder effectief wordt tegen ernstige ziekte. Zodra dat het geval is, moet een derde coronaprik voor bepaalde groepen worden overwogen. ,,Naar verwachting zullen de groepen die als eerste zijn gevaccineerd in Nederland – te beginnen met de oudsten – ook als eerste in aanmerking komen voor een boostervaccinatie’’, aldus de raad. Mensen van 60 jaar en ouder zijn dan waarschijnlijk als eersten aan de beurt. De vaccinatiecampagne begon in januari met de ouderen, omdat zij bij besmetting een groot risico lopen.

Volgens de Gezondheidsraad is het ‘volstrekt onduidelijk’ hoe lang de bescherming van de huidige één of twee prikken zal blijven. ,,We weten niet of dat enkele maanden is of dat dat nog veel langer is’’,  aldus de voorzitter. Ook al is dat niet duidelijk, toch vindt de Gezondheidsraad wél dat er vast voorbereidingen getroffen moeten worden om in de toekomst over te kunnen gaan tot een derde prik, een zogenaamde ‘boostervaccinatie’.

De Gezondheidsraad benadrukt in een toelichting op het advies dat er meerdere bezwaren zijn tegen het te vroeg geven van een derde prik. Bart-Jan Kullberg: ,,Afgezien van de bijwerkingen die een boostervaccinatie kan geven, kan het ook zijn dat een booster op de lange termijn effectiever is.’’ Daarmee bedoelt de voorzitter dat een boostervaccinatie beter kan werken als er een langere tijd tussen de tweede en de derde prik zit. 

Bij een deel van de mensen met een ernstige afweerstoornis – bijvoorbeeld bij transplantatiepatiënten – is er onvoldoende of geen opbouw van immuniteit te zien nadat ze twee doses van een coronavaccinatie hebben gekregen. Een derde dosis kan die immuniteit een oppepper geven en daarom komt een aantal patiëntengroepen volgens de raad met hoge prioriteit in aanmerking voor zo’n extra dosis. De behandelend medisch specialismen en het RIVM werken daarvoor een strategie uit. Het gaat naar schatting om zo’n 200.000 mensen in Nederland. Artsen moeten bepalen wie de extra prik precies krijgt.