Steeds meer mensen met psychische klachten: dit kun je zelf doen om je mentaal goed te voelen

Het zou gaan om een kwart van de Nederlanders die het afgelopen jaar een psychische aandoening heeft gehad, zo'n 3,3 miljoen mensen. Dat blijkt uit onderzoek van het Trimbos Instituut. Volgens Marielle van den Berg van Mind is die stijging al een aantal jaar zichtbaar. Mind is het landelijke fonds voor psychische gezondheid waar je ook terecht kunt voor professionele, psychische en psychosociale hulp.

,,Onderzoeken die de afgelopen jaren naar buiten kwamen laten allemaal een toename van het aantal mensen met mentale klachten zien. Dat kan deels te maken hebben met het feit dat het taboe in sommige gevallen verdwenen lijkt te zijn en door het gegeven dat mensen meer open durven te zijn over waar ze tegenaan lopen.”

,,En al is de coronapandemie weliswaar niet dé oorzaak van de toegenomen klachten, het heeft daarbij wel een rol gespeeld. Als we inzoomen op het effect van de maatregelen, werd toen ook al goed zichtbaar hoe jongeren hard werden getroffen als het gaat om hun mentale welzijn.”

,,Ook kan het zijn dat mensen toen een terugval hebben ervaren of misschien zelfs nadat de samenleving weer openging angstklachten ontwikkelden. Verder laat het onderzoek een toename zien in het aantal volwassenen met psychische aandoeningen. Tijdens de lockdowns ging het vooral over het effect van het sociale isolement op jongeren.”

,,Hoewel we nog niet zijn waar we moeten zijn, zien wij wel verandering in het taboe. Jongeren durven meer open te zijn. Het feit dat niet alleen zij, maar ook ouderen eerder aan de bel trekken, kan van invloed zijn. Ook hier kan corona een rol hebben gespeeld. Als je toen minder lekker in je vel zat, vond men dat niet gek.”

Volgens Van den Berg kun je wat Mind betreft niet open genoeg zijn. ,,Een gesprek kan helpen om de oorzaak van bijvoorbeeld je stressproblemen aan te pakken of andere maatregelen te nemen. Als je er op tijd bij bent, kan dat tot gevolg hebben dat de klachten zich niet verder ontwikkelen.”

Van den Berg verwacht geen overmedicalisatie van problemen. ,,We hebben niet de indruk dat mensen te snel met ‘kleinigheden’ naar een deskundige stappen. Dat doe je niet zomaar, en voor veel jonge mensen is dat toch nog steeds wel een drempel.”

Verder geeft Van den Berg aan dat praten over wat er in je omgaat niet per se hoeft te betekenen dat dat met een deskundige is. ,,Dat kan ook met een familielid, vriend of vriendin of lotgenoot zijn.”

,,Dan hebben we het over weerbaarheid. Dat betekent dat je in staat bent om in te schatten hoe het met je gaat, of je de zaken aankunt en of je daarbij hulp nodig hebt en dat je in staat bent om daar om te vragen. Meer kennis over mentale gezondheid, je eigen situatie en de mogelijkheden die er zijn, kunnen helpen je weerbaarheid te vergroten.”

,,Daarin zien wij kansen voor mensen die rondom jonge mensen een grote rol vervullen. Niet alleen ouders en opvoeders, maar ook in het onderwijs en bijvoorbeeld bij sportclubs. Hoe ga je dat gesprek aan, wat doe je als ziet dat iemand niet lekker in zijn vel zit? Hoe eerder we leren hoe in zulke gevallen met elkaar om te gaan, hoe beter we daar de rest van ons leven tegen zijn opgewassen.”

,,Preventie is belangrijk. Het voorkomen dat mensen klachten ontwikkelen, dat die toenemen of terugkomen. Voor een belangrijk deel komt dat samen in het beleid dat er gevoerd wordt. Op gemeentelijk niveau zou er bijvoorbeeld gekeken moeten worden naar hoe je een wijk inricht, maar ook naar het effect van de belastingen die je heft en de gevolgen van de energiemaatregelen op iemands portemonnee.”

,,Als het beleid meer wordt toegespitst op wat voor mensen haalbaar is en iedereen een dak boven zijn hoofd heeft, kan voorkomen worden dat nog meer mensen psychische klachten ontwikkelen.”

Ook prestatiedruk is volgens Van den Berg een belangrijke factor. ,,We moeten op zoek naar een manier om die te verminderen. Zodat jongeren op een zo’n rustig mogelijke manier bijvoorbeeld hun middelbare school kunnen afmaken.”

Van Den Berg denkt dat politiek Den Haag zich na de coronamaatregelen meer bewust is van de mentale gevolgen van het beleid. Zo laat het Outbreak Management Team zich inmiddels adviseren. ,,Maar wij hebben het liefst dat ze van het effect ervan doordrongen zijn. Als het alleen bij advies blijft is dat niet genoeg, advies kan je tenslotte ook in de wind slaan.”