„Vooral sociale activiteiten zoals verjaardagen en uitdelen op school zijn lastig, het laatste dat ik wil is dat mijn kind wordt buitengesloten”, zegt Fatima*, moeder van Sami (5 jaar). Fatima wil vanwege privacyredenen alleen bij haar voornaam worden genoemd. Haar zoontje heeft de eetstoornis ARFID. Personen die lijden aan ARFID vermijden vanuit een niet-rationele angst voedsel met een bepaalde kleur, textuur of smaak, bijvoorbeeld uit angst om te gaan braken.

Waar andere kinderen op een verjaardagsfeestje genieten van taart en patat, kan Sami alleen gepureerd fruit of pap eten. Inmiddels krijgt hij speciale intensieve dagtherapie waardoor hij leert eten. Toch maakt Fatima zich geregeld druk om de reacties van andere kinderen, ze wil niet dat haar zoontje gepest wordt om zijn eetstoornis.

„Ik heb me heel lang schuldig gevoeld en soms dacht ik: wat heb ik nou verkeerd gedaan? Dat heb ik nu gelukkig niet meer, maar ik word weleens gek van de onbedoelde goede adviezen van andere ouders.” Wat kan Fatima het beste wel en vooral niet doen?

Annemarie van Bellegem is kinderarts sociale pediatrie in het Amsterdam UMC en gespecialiseerd in eetstoornissen bij kinderen. Van Bellegem legt uit dat ouders van kinderen met een eetstoornis vaak het gevoel hebben dat ze falen: „Ze hebben last van spanningen en zorgen om hun kind.” Als ouder is het je primaire taak om je kind te verzorgen en in leven te houden door het te voeden.”

„Door een eetprobleem heeft een kind kans op allerlei tekorten en dat kan de groei en ontwikkeling van je kind schaden. Maar een kind voeden is een complexe taak, waar veel zaken op van invloed zijn”, zegt Van Bellegem. Denk aan cultuur, opvattingen en eigen ervaringen. Daarnaast is de mens van nature oplossingsgericht en wil hij of zij graag advies geven. „Dat is meestal goedbedoeld, maar vaak wordt er voorbijgegaan aan de spanningen en gevoelens die ouders ervaren.”

„Als je je zorgen maakt over je kind en twijfelt aan je opvoedkundige vermogen is het belangrijk dat je professionele hulp inschakelt. Zij kunnen met je kijken wat er nodig is en je helpen”, zegt Van Bellegem. Ze legt uit dat er onbewust vaak een oordeel in de goede raad zit. „Je zou bijna kunnen spreken van victim blaming. De ander wil laten zien dat hij of zij het wél goed doet.”

Van Bellegem geeft als tip: „Je kunt uitleggen dat je het advies waardeert maar dat je al bent begonnen met begeleiding en dat jullie het binnen je gezin oplossen.” Ook is het verstandig om het advies buiten jezelf te laten. „Het is de mening van een ander en die geeft veel weer over hoe diegene over het onderwerp denkt. Focus je op je eigen kracht.”

En hoe zit het met de reacties van andere kinderen? „Door zijn eetstoornis wijkt Sami af van de massa en afwijken van de massa maakt iemand kwetsbaar”, legt Van Bellegem uit. Ze geeft als advies om het onderwerp bespreekbaar te maken bij klasgenoten, leraren en begeleiders. „Je voorkomt scheve ogen en pestgedrag door het onderwerp direct te benoemen. Ga in gesprek met de leraar en klasgenoten en geef uitleg over de situatie. Zo kun je het onderwerp normaliseren en dat is belangrijk om bijvoorbeeld pestgedrag te voorkomen.”

Inmiddels heeft Fatima geen last meer van een schuldgevoel, maar dat heeft wel een tijd geduurd. Van Bellegem herkent dit in haar spreekkamer bij andere ouders, volgens haar is dit schuldgevoel vooral zonde. „Schuldgevoel is vaak een nutteloos gevoel waar je niks mee kunt. Je hebt het gevoel dat je iets niet goed hebt gedaan en daar ga je je vervolgens druk om maken.” De kinderarts legt uit dat het goed is om kritisch naar je eigen handelen te kijken en dat zo nu en dan bij te stellen, maar het helpt niet om veroordelend naar jezelf te kijken.”

„Ik ga ervan uit dat je als ouder de beste intentie hebt om je kinderen op te voeden en daar hoort bij dat er dingen goed gaan, maar ook dingen fout.” Een eetstoornis heeft veel impact op het leven van kinderen en ouders, maar is niet terug te leiden tot één factor, het is vaak een combinatie van verschillende factoren. „Het schuldgevoel kun je het beste zo snel mogelijk loslaten en omzetten in positieve energie, dit is uiteindelijk niet alleen beter voor de ouder maar ook voor het kind.”

Wat vindt Fatima van het advies? „Ik ervaar het advies als een steuntje in de rug voor mij en andere ouders in eenzelfde situatie. In het bijzonder het bespreekbaar maken in de klas, dat vind ik een goede tip.”

_{* Fatima haar volledige naam is bekend bij de redactie.}