Zin in fastfood? Niet jouw schuld, maar die van je brein
Alle goede voornemens ten spijt: de geur van verse pizza prikkelt je neusgaten, en jij bezwijkt. Herkenbaar? Eigenlijk is dat niet eens je eigen schuld. Wel die van je hersenen en dan vooral van je reptielenbrein.
Delen per e-mail
Inderdaad, reptielenbrein. Want blijkbaar hebben we niet een, maar drie breinen, zo valt te lezen in Waarom wij vreemdgaan en parachute springen, het nieuwste boek van stressdokter Luc Swinnen. ,,Om meer inzicht te krijgen in de irrationaliteit van het brein, moeten we inzoomen op de drie lagen die het telt: de hersenstam, het limbisch systeem en de hersenschors. Anders uitgedrukt: het reptielenbrein, het zoogdierenbrein en het mensenbrein. Een vereenvoudigde weergave van de complexe realiteit, maar toch vormen deze drie delen de verklaring voor een zeer groot gedeelte van ons gedrag, onze gevoelens en onze goede en foute beslissingen.''
Het oudste deel van onze hersenen is het reptielenbrein. Vijfhonderd miljoen jaar geleden kwam het tot stand. Toen was het eten of gegeten worden en dus hadden onze verre voorouders behoefte aan een brein dat alert was, legt Swinnen uit. Het reptielenbrein is dan ook een multitasker avant la lettre. ,,Alle prikkels en gevaren worden in een fractie van een seconde geregistreerd, terwijl cruciale functies als onze ademhaling, bloedsomloop en hartslag op de achtergrond constant blijven doordraaien. Hoewel in onze moderne tijden wat neerbuigend gedaan wordt over dit primitieve deel, is het dus juist deze stokoude erfenis die ons in leven houdt.''
,,Omdat alles automatisch verloopt, reageert het zeer snel'', vervolgt de dokter. ,,Tot vijfmaal sneller dan het mensenbrein zelfs. Elke dag worden we door ons reptielenbrein in snelheid gepakt. Hoe reageer je bijvoorbeeld wanneer iemand de telefoon plots neerlegt tijdens een onbeleefd gesprek? Of wanneer een auto je de weg verspert of aan je bumper kleeft? Als je je reactie op die momenten beter bestudeert, zie je meestal het reptielenbrein in actie.''
Een populaire snack is de hamburger, zie hier een recept met cheddar, augurk en ui:
Brein voor beter contact
Het mensenbrein is als het ware de CEO van onze hersenpan
Brein nummer twee is het zoogdierenbrein, vervolgt Swinnen. Het wordt ook het limbisch systeem genoemd. ,,Onze zeer verre voorouders gingen in de loop van miljoenen jaren steeds meer samenleven in kleine groepen, een tribe of stam, of zelfs in grotere eenheden. Ze hadden behoefte aan beter contact met elkaar. Onder invloed van deze nieuwe levensomstandigheden ontstond het zoogdierenbrein en daarmee onze basismotivaties en -emoties. Het is hier dat onze beschaving pas echt begon. Het zoogdierenbrein stelt ons namelijk in staat om succesvol deel te nemen aan een gemeenschap.''
Pas honderdduizend jaar geleden kwam het mensenbrein om de hoek kijken. Hierin huist ons denkvermogen en de competentie om te rekenen, spreken, lezen en schrijven, oftewel onze rationaliteit. ,,Om in grote groepen te leven, moet je beschikken over een remmend brein: je kunt daar niet meer volgens de noden van het ogenblik leven. Zo ontstond het mensenbrein, dat prikkels in het juiste klassement onderbrengt, beoordeelt, selecteert en zo nodig wegfiltert. Hier ontstaan onze ethische normen, ons bewustzijn, het gevoel voor goed en kwaad. Het mensenbrein is als het ware de CEO van onze hersenpan."
Ons reptielenbrein wil voedsel en wel onmiddellijk
Hoe de oermens ons naar de hamburgertent duwt
,,Over voedsel en eten bestaan eindeloos veel gegevens en theorieën", aldus Swinnen. ,,Maar in al die verwarrende informatie wordt zelden rekening gehouden met een belangrijke speler op de achtergrond: ons reptielenbrein. Dat brein wil voedsel en wel onmiddellijk. Vroeger was er af en toe weinig spek voor onze bek. En dus liet het reptielenbrein de eigenaar een voorraadje vetten en suikers aanleggen, voor het geval dat er weer eens zeven magere jaren aanbraken. Om hem daartoe te bewegen, werd het beloningssysteem in de hersenen aangesproken: het dopaminesysteem." Vandaar dus de term comfortfood.
In hedendaagse tijden van overvloed is hamsteren nergens meer voor nodig. Maar dat heeft het reptiel in ons helaas nog niet begrepen. ,,Wellicht worden bij het eten van vet en suiker verschillende gebieden in het brein gestimuleerd. Die versterken elkaar dan nog eens onderling, wat de combinatie tussen beide onweerstaanbaar lekker maakt en aanzet tot overeten. Meteen de reden waarom we naar de hamburgertent trekken of een pizzakoerier bellen: het gaat lekker snel, wat ons reptielenbrein uiterst gelukkig maakt.''
Honger gekregen van dit artikel? Deze minipizza's maak je makkelijk en snel:
Verder in het nieuws
-
Nieuwe lading hertenvlees Oostvaardersplassen in 1,5 uur uitverkocht
Een nieuwe landing hertenvlees afkomstig van afschot op de Oostvaardersplassen, die sinds gisteravond te koop was, is weggevlogen. Dat meldt CrowdButching.com. -
Wat Eten We Vandaag: Tempeh in ketjapsaus met wintergroenten en rijst
Tempeh, of tempé, is eigenlijk een blok van samengeperste sojabonen en hoewel dat misschien niet appetijtelijk klinkt, kun je heel veel smaken toevoegen aan tempeh. Probeer het vanavond met deze tempeh in ketjapsaus met wintergroenten en rijst. -
‘Meer kiloknallers met kip dan ooit’
Supermarkten stunten steeds vaker met kipvlees zonder dierenwelzijnskeurmerk. Dat zegt dierenwelzijnsorganisatie Wakker Dier op basis van de eigen ‘kiloknallermonitor’. -
Restaurantsite Iens gaat verder als TheFork
Restaurant- en reserveringssite Iens gaat verder onder een andere naam. Het reserveringssysteem dat is gekoppeld aan de sites van restaurants heet voortaan TheFork. -
PREMIUM
Koken & eten Topchef leert hoe je zelf pizza maakt: ‘Ananas hoort absoluut niet op een pizza’
Er wordt in de versafdeling van de supermarkt steeds meer verse pizza aangeboden, toch is het niet al te lastig om zelf een lekkere pizza te maken. Topchef Peppe Giacomazza deelt daarom zijn geheimen om zelf lekkere pizza te maken.
-
Klacht over vanillevla zonder vanille terecht
Optimel vanillevla van FrieslandCampina is misleidend en daarmee in strijd met de wet, heeft de Reclame Code Commissie bepaald. -
PREMIUM
Koken & Eten Topvinoloog: ‘Stop met die supermarktwijn’
De allerbeste neus van Nederland, die is van Arjen van Sluijs uit Boxtel. Dit jaar in elk geval, want zolang mag hij de titel Vinoloog van het Jaar voeren. Zijn missie: iedereen naar de wijnwinkel. -
Wat Eten We Vandaag: Courgetti met spinazie gehaktballetjes
Courgetti, oftewel spaghetti van courgette, maakt het een stuk eenvoudiger om je kinderen voldoende groente te laten eten. Maar ook als je geen kinderen hebt is het aan te raden, want het is gezond, makkelijk te maken en heel lekker!