Het griepseizoen is in aantocht. Gezondheidswinkels adviseren daarom niet alleen vitamines C en D, maar ook kurkuma. Holland & Barrett bombardeert kurkuma zelfs tot ‘superfood’ en ‘heilig poeder’, dankzij curcumine: een antioxidant met een heilzame werking. Kurkuma wordt daarom ook in sapjes gestopt, zoals in de ‘immunity-boost’ van Stach, een stadssupermarkt met voornamelijk vestigingen in Amsterdam.

Volgens Eric De Maerteleire zijn er wetenschappelijke studies waaruit een positief effect van kurkuma op de werking van het immuunsysteem blijkt. De laatste vijftig jaar zijn er volgens de bio-ingenieur en schrijver van verschillende gezondheidsboeken honderden onderzoeken gedaan naar gezondheidsclaims die - ook door folkloristisch gebruik - over kurkuma rondgaan.

Het lijkt er volgens De Maerteleire eveneens op dat kurkuma de potentie bezit om bepaalde types van kanker te voorkomen, dan wel te bestrijden. Ook lijkt kurkuma een positieve invloed te hebben op hart- en vaatziekten. ,,Zoals een onderzoeker het kernachtig uitdrukt: ‘Curcumine heeft bewezen over opmerkelijke antikanker-, anti-inflammatoire en antioxidatieve eigenschappen te beschikken’.”

Ook biedt kurkuma veelbelovende vooruitzichten voor de behandeling van multiple sclerose en diabetes. ,,Er is ook een verminderde kans op het ontstaan van de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Parkinson vastgesteld.”

,,Mijn meest recente ‘immunity-boost’ kwam van Pfizer”, zegt Adam Cohen. ,,Wel of geen kurkuma zal je immuuncellen worst wezen, als je maar bent gevaccineerd.” De emeritus-hoogleraar klinische farmacologie en voormalig directeur van het Centre for Human Drug Research noemt claims zoals over kurkuma ‘een grijs gebied met veel onzin’. ,,Er is geen enkel aanwijsbaar gezondheidseffect. Als je twintig onderzoeken doet, is er altijd wel één waaruit iets positiefs voor kurkuma komt.” Ook gaat het vaak om onderzoeken in reageerbuisjes. ,,Het lichaam is geen reageerbuis.”

Hoge doses kunnen bijwerkingen geven. Kurkuma bevat oxalaat wat kan leiden tot nierstenen. Zorgelijker zijn de hoge concentraties lood die er in het poeder kunnen zitten. Lood kan zitten in de bodem waar kurkuma wordt verbouwd. Maar kurkuma wordt ook bijgekleurd met loodchromaat.

Cohen wijst op een advies van een commissie die onder meer de toxiciteit van chemicaliën in voedsel onderzoekt (het COT). Deze wetenschappers stellen dat voor de gezondheid vaak een theelepel kurkuma per dag wordt aangeraden, wat neerkomt op zo’n 200 milligram curcumine. Iemand van 70 kilo krijgt daarmee ruim 450 procent meer binnen dan de aanvaardbare hoeveelheid.

De Maerteleire vindt die conclusies van Cohen te kort door de bocht en noemt onderzoeken juist veelbelovend. Drie milligram per kilo lichaamsgewicht is veilig, wat in de praktijk twee tot zeven gram kurkuma is. Cohen is voorzichtiger: zo nu en dat wat kurkumapoeder door je yoghurt, in je smoothie of in de Indiase curry is prima. En ook de hoeveelheden die worden gebruikt om alledaagse producten als mosterd, rozijnenbrood en ijs te kleuren zijn geen gevaar.

Supplementen zijn een ander verhaal, stelt Cohen. Lucovitaal adviseert een dagelijkse dosis van 40 milligram curcumine maar Vitaminstore dagelijks 760 milligram. Vitakruid gaat nog verder: tot bijna 2000 milligram per dag. Voor iemand van 70 kilo is dat ruim 4000 procent meer dan de aanvaardbare hoeveelheid.

,,Kurkuma geeft bij supplementen best wat klachten zoals loodvergiftiging en leverproblemen”, vat Cohen samen. De Maerteleire adviseert supplementen in overleg met een arts te gebruiken, omdat ze niet geschikt zijn voor bijvoorbeeld mensen met leverproblemen en de werking van bepaalde medicijnen kunnen beïnvloeden.

Over de gezondheidsvoordelen van kurkuma, zijn de meningen verdeeld. Grote hoeveelheden zijn niet ongevaarlijk. Een lepel kurkuma door de yoghurt of curry is prima, maar capsules kunnen tot loodvergiftiging leiden en leverproblemen geven.

Meer afleveringen van Koken&Weten vind je hieronder: