Haarendael: werk achter de schermen gaat door, coronavirus gooit ook hier roet in het eten

Projectontwikkelaar Lithos bouw & ontwikkeling uit Amersfoort zou op 18 maart een informatieavond over het landgoed houden, maar die is geschrapt. Daar zou de onderneming uitgebreid de eigen plannen voor Haarendael willen toelichten, maar ook ‘ideeën uit de samenleving’ ophalen. Want Haarendael leeft in Haaren en ver daarbuiten. 

Dat is logisch, want het ongeveer 33 hectaren grote complex langs de N65 heeft een rijke, maar ook bewogen historie. Het pand wordt in 1839 in gebruik genomen als grootseminarie, opleiding voor priesters van het bisdom Den Bosch. In de Tweede Wereldoorlog gebruiken de Duitse bezetters het complex als ‘Polizei- und Untersuchungsgefängnis Lager Haaren’. Daarin verblijven tal van prominente Nederlanders.

Vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw is het landgoed eigendom van zorginstelling Cello en wonen er mensen met een beperking; er werken veel mensen uit Haaren en omgeving. Zo’n zeven jaar geleden trekt Cello uit Haarendael en verhuist de instelling naar Vught. Bewoners worden elders ondergebracht, ook in Haaren. Haarendael staat sindsdien leeg; enige tijd wonen er tijdelijke bewoners. Uiteindelijk, na een lange juridische strijd tussen Cello en de gemeente, koopt de Haarense ondernemer Wim Vugts het landgoed. Hij wil het met Lithos verder ontwikkelen. Een grote brand op 31 augustus vorig jaar legt  het complex grotendeels in de as. 

Toch lijkt die catastrofe allerlei partijen juist te verenigingen in hun streven het historische Haarendael te redden van verdere verpaupering en de totale teloorgang. Naast Vugts, Lithos en de gemeente Haaren gaat het onder meer om de gemeente Oisterwijk, de provincie Noord-Brabant, Gedenkplaats Haaren, Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, de Omgevingsdienst, Stichting Maatschappelijk Platform Haarendael en ingenieursbureau Lakerveld. Zij stellen gezamenlijk dat er de afgelopen periode ‘stappen zijn gezet om weer te komen tot een landgoed met de allure van het eens zo statige grootseminarie’. 

Dat gebeurt echter vooral nog achter de schermen. Noodgedwongen, want Haarendael is nog onvoldoende veilig om te kunnen betreden. Van drie verschillende bouwbedrijven zijn afgelopen november constructeurs aan het werk gezet, onder meer om te bekijken of het monumentale deel van het complex hersteld kan worden. Hun bevindingen zijn op papier gezet, maar het rapport wacht nog op afronding, aldus de gemeente. Daarnaast verhindert de coronacrisis verdere voortgang. 

De gemeente treedt op als spreekbuis namens alle betrokken partijen. ,,We hopen op korte termijn meer duidelijkheid te krijgen en te geven”, aldus de woordvoerster. Het is dus nog altijd niet duidelijk hoeveel van het monumentale complex gerestaureerd of gered kan worden. 

De monumentale kapel op het landgoed, die grotendeels behouden is gebleven tijdens de brand, is inmiddels wel schoon en waterdicht gemaakt. Dus die is gered. 

Lithos denkt voor de toekomst van Haarendael aan een combinatie van wonen en zorg. Ook een hotel op het landgoed kan een optie zijn. Maar de projectontwikkelaar werkt niet alleen aan een permanente invulling van het landgoed. Dat vraagt namelijk enkele jaren van plannen en bouwen. In de tussentijd moet Haarendael ook geld opleveren. Daarom wil eigenaar Wim Vugts - die er 3.255.000 euro voor betaalde en sindsdien honderdduizenden euro’s aan kosten heeft gehad - er na de nodige aanpassingen grote(re) aantallen arbeidsmigranten onderbrengen.

Sinds enkele maanden wonen er al enkele arbeidsmigranten in het voormalige koetshuis op het terrein. Inmiddels zijn er ook beveiligingscamera’s op Haarendael geplaatst. Door beide maatregelen is het vandalisme en zijn de diefstallen sterk afgenomen. Dat geeft ook meer rust in de buurt, aldus de gemeente Haaren. Die heeft de vergunning voor tijdelijke bewoning dan ook verlengd met negen maanden.

Gedenkplaats Haaren, sinds vele jaren gebruiker van Haarendael, is door de brand haar huisvesting en ook materialen kwijt geraakt, maar het merendeel daarvan is gered. Het museum heeft inmiddels tijdelijk een ander onderkomen, de oude brandweerkazerne in Haaren. Maar daar zijn alleen spullen opgeslagen, bezoekers kunnen er niet terecht.

De geplande uitgebreide informatieavond op 18 maart gaat niet door, maar komt er wel op een later tijdstip.