Liempde in ban van archeologie: op zoek naar ‘verhalen’ in je eigen achtertuin

Archeologische vondsten worden door Jan met de Pet dikwijls in verband gebracht met opgravingen van eeuwenoude voorwerpen met een hoge monetaire waarde. „Het vinden van een kostbare ‘schat’ is geweldig, maar daar draait het bij archeologie meestal niet om. Aan de andere kant: als je ogenschijnlijk ouwe ‘troep’ uit de grond trekt, wil dat absoluut niet zeggen dat je waardeloos materiaal in handen hebt. Wat is dan wél de essentie? In de regel probeer je met allerlei puzzelstukjes uit de bodem de geschiedenis van een bepaalde plek stukje bij beetje te ontrafelen”, onderstreept Verspay(39) die als archeoloog verbonden is aan de Universiteit van Amsterdam. 

„Vergelijk het met losse verhalen die aan elkaar worden geregen.” Hij is geen vreemde in Liempde, sinds anderhalf jaar woont hij in het dorp. En inmiddels is hij ook aangehaakt bij Erfgoedvereniging Kèk Liemt die de lezing organiseert.

Verspay haakt gelijk in op wat er de afgelopen twee jaar op het gebied van het gemeenschapsarcheologisch onderzoek zoal is gebeurd in Liempde: „In juli 2019 is hier samen met bewoners een zogeheten (CARE-)proefputtenproject gestart. In het dorp, veelal bij burgers in de achtertuin, zijn putten van één bij één, met een diepte van ruim een meter gegraven. Gewoon met een spade. Telkens op behoedzame wijze, laagje voor laagje. Het zand ging vervolgens ter plekke door een zeef, waarna de boel ook nog eens per laag in zakjes geregistreerd diende te worden. Uiteraard met de vermelding van de exacte vindplaats. Aanvankelijk was het de bedoeling dat dit op vijftien plaatsen zou gebeuren, maar met corona als spelbreker is dit uiteindelijk op zeven locaties gelukt.”

Kees Quinten (72), een lid van de vereniging, was een van de gravers. „Het was leuk en spannend tegelijk”, lepelt hij op. „Ik was neergestreken bij een boerderij in de Pastoor Dobbeleijnstraat. Het enige wat op het eerste gezicht interessant leek, waren wat oude scherven van aardewerk. Verder niks bijzonders. Later is alles met water gereinigd en onderzocht.”

De voormalige pastorietuin behoorde eveneens tot het onderzoeksterrein. Verspay weer: „We zijn daar een jaar later nog eens met een metaaldetector aan de slag geweest, gevolgd door een aanvullend onderzoek. De bodem bleek namelijk redelijk in tact te zijn. Dat was best verrassend. Anders dan de aangrenzende buurtschappen is de kern van Liempde waarschijnlijk niet zo oud als altijd is gedacht. Wat we in de pastorietuin allemaal zijn tegengekomen? Onder meer muntstukken en een keur aan devotionalia waaronder kruisjes en hangertjes. En ja, zelfs ‘verdwaalde’ restanten van grafornamenten, afkomstig van het kerkhof. Géén museumstukken; hooguit kunnen we hiermee een kleine expositie samenstellen. De vondsten leveren wel een schat aan informatie op!”

Om zijn verhaal te illustreren heeft hij een bonte verzameling meegenomen naar de zaal. „Kan geen kwaad. De vondsten zijn geconserveerd met behulp van een microkristallijne wax”, besluit Verspay.

In het laatste weekend van oktober staat een tweede proefputtenproject op de rol, evenals extra veldonderzoek in Kasteren en andere buurtschappen.