Rutte aan de Brabantse koffietafel in Oisterwijk: ‘Het schijnt er hier nu beter voor te staan’
videoOISTERWIJK - Zonder stropdas en maatpak is het kabinet Rutte III aan zijn heidag in Oisterwijk begonnen. Op de trappen van Mansion Bos en Ven verwelkomden burgemeester Hans Janssen en commissaris van de koning Wim van de Donk, beiden wél onberispelijk gekleed, één voor één de ministers en staatssecretarissen.
Delen per e-mail
Onderwijsminister Arie Slob opende het bal. Premier Mark Rutte monsterde de voorgevel van het hotel, waarin het oorlogskabinet 75 jaar geleden zijn intrek nam. ,,Het schijnt er nu een stuk beter voor te staan", liet hij zich in het bijzijn van burgemeester Hans Janssen en commissaris van de koning Wim van de Donk ontvallen. Rutte verwees naar het gebrek aan comfort waarmee premier Gerbrandy en zijn ministers destijds te kampen hadden.
Janssen kwam op het idee om Rutte III in de voetsporen van Gerbrandy II te laten treden. Volgens Janssen toonden verschillende ministers en staatssecretarissen zich bewust van de historische aanleiding.
Toen Grapperhaus (veiligheid en justitie) en Ollongren (binnenlandse zaken) samen aan kwamen lopen, riep Janssen ze toe: ,,Kijk, daar heb je mijn bazen.”
Voor minister Cora van Nieuwenhuizen voelde de heidag als thuiskomen. Zij ving haar politieke loopbaan voor de VVD in de gemeenteraad van Oisterwijk aan en woonde ook vlakbij het Klompven, waar Bos en Ven op uitkijkt.
Dagboek van De Quay
Commissaris van de koning Wim van de Donk vergrootte het historisch besef van de kabinetsleden door te citeren uit de dagboeken van Brabander Jan de Quay, die én Van de Donk zelf voorging als commissaris van de koning én ook Mark Rutte als minister-president. Zie zijn volledige toespraak hieronder.
Toespraak commissaris van de koning Wim van de Donk
Welkom minister president, beste Mark, en alle leden van het kabinet hier vandaag bijeen voor een hei-vergadering.
Bijzonder om dat vandaag hier te mogen doen. In november 1944 was het Smiths van Oijen, waarnemend commissaris. Van Rijkevorsel was al weg….
Bijzonder, mijnheer de minister-president, dat we een gemeenschappelijke voorganger in het ambt hebben: Jan de Quay.
Zijn dagboek begint op 6 september 1944, roerige en verwarrende tijd van aankomende bevrijding.
Ondergedoken, gijzelaar in Sint Michielsgestel, na de oorlog al snel ingeschakeld als voorzitter van commissie distributie en voedsel door het Militair Gezag.
6 september
Wanneer ik een dagboek begin, dan is zulks, omdat ik wellicht een drukke en moeilijke tijd van de wederopbouw van ons land ga meemaken. Het is waarschijnlijk, dat ik gezien de voorgeschiedenis (vooral in de Nederl. Unie) een plaats zal moeten innemen in het openbare leven. – Dan kan het nuttig en noodig zijn van alles aanteekening te houden. De Unie tijd heeft me dat geleerd!!
19 september
Dan …. Ik voelde me voor het eerst vrij. – Als ik er aan dacht, kreeg soms ineens de tranen in de oogen. Zeker ik kon nog als elk ander door een kogel getroffen worden, maar ik was vrij; de menschen spraken me aan, ik vertelde wie ik was aan menschen uit St Hubert, die me kenden, als de geheimzinnige Mijnheer. – Vreemd om vrij te zijn, het moment, waar je toch in stilte zoo vaak naar verlangd had. Het was of er iets open brak, of een lang gedragen gezwel in je ziel doorging. – ’t Gaf een weldadig, zwevend gevoel, dat me meer stil, dan uitbundig maakte . – Nog lang hing de nevel over de vreugde, van de gevaren voor anderen; Nijmegen heette te branden, er werd gevochten enz. enz. Maar wij – en dat overheerschte, we wisten ons vrij. God zij gedankt.
Eind oktober
De Quay door het Militair Gezag aangezocht als voorzitter van het College van Algemene Commissarissen voor Landbouw, Nijverheid en Handel, dat in bevrijd gebied de hevig geknakte bedrijvigheid weer op gang moet zien te brengen
18 november
Daarna bespreking van College met Kruls en zijn adj. Haverkorn. De situatie aan de hand v. rapport uiteengezet. Kruls deelde mede: 1o dat hij zijn eigen 40 vrachtwagens ter beschikking stelde. 2o dat 2 Fransche autocompagnien (±80 wagens) ter beschikking kwamen. Hij zal zich nu met Prins in verbinding stellen om samen naar Montgomery te gaan. – Boerma en Barend v. Sp. gaan morgen naar Brussel om hem zoonoodig te assisteeren. – Voorloopig een goed resultaat. – ’s Middags kwam hij
terug en had ik een onderhoud alleen. – Allereerst vernam ik, dat hij 2 maanden de regeering uit Londen had kunnen tegenhouden door hen dit te laten weigeren door de Engelsche milit. Autoriteiten. – Terecht! – Nu hadden ze gisteren zullen komen in Bosch & Ven te Oisterwijk! Kruls had ze telegrafisch, daarna schriftelijk ontraden. Hij moest er nu Maandag voor naar Londen. – Het zou dwaasheid zijn. Ze zouden zich niet met het milit. gezag bemoeien! Wat dan? Pensiongast zijn? Politiek doen. – Ze zouden zeer onwelkom zijn. Het zou hun tegenvallen.
12. maandag 27 november tot zondag 3 december
Dit was de laatste week van de bevrijdingsstrijd in het Zuiden, waarin ook aan het wekenlange, uitputtende geploeter in Noord-Limburg een einde kwam. Op zondag 3 december, maar liefst drie maanden na de zinderende, verwachtingsvolle dagen van begin september, namen de doorweekte en bemodderde Britse troepen Blerick in, waardoor de geallieerden de linkeroevers van de Maas over de volle lengte beheersten. Zuid-Nederland was grotendeels bevrijd.
Het eerste wat De Quay op maandagmorgen had gehoord toen hij op zijn werkplek kwam, was het bericht dat de kabinetsdelegatie uit Londen nu dan toch in Nederland was gearriveerd. Twee dagen eerder, op zaterdag 25 november, waren vijf ‘minister-kwartiermakers’, te weten minister-president Gerbrandy en de ministers Burger (Binnenlandse zaken), Van Heuven Goedhart (Justitie), Van Lith de Jeude (Oorlog) en Van den Broek (Financiën, Handel, Nijverheid en Landbouw) geland op vliegveld Welschap bij Eindhoven. Daar waren ze begroet door burgemeester Verdijk en een Britse generaal. Enkele uren later werden de excellenties in de nieuwe ‘regeringszetel’, hotel Bosch en Ven in Oisterwijk, welkom geheten door de waarnemend commissaris van de koningin, jhr. Smits van Oyen. Generaal Kruls was echter bij beide gelegenheden demonstratief afwezig.
De Quay spreekt met ministers maar ook
Maar tevens zette hij zijn vriend Maan Sassen aan tot het schrijven van een artikel in Je Maintiendrai om tegen de risico’s van de nu ontstane situatie te waarschuwen. Dat geruchtmakende hoofdartikel verscheen op 2 december onder de kop ‘Nederland is géén vacantie-oord!’. Daarin stelde Sassen de vraag wat de regeringsdelegatie in Nederland eigenlijk kwam doen. Regeren? Onnodig, want dat deed het Militair Gezag al in hun naam. Niet regeren dan? Ondenkbaar, want ‘Nederland is geen lieflijk vacantie-oord meer, waar het zoet rusten is. Wij moeten hier werken, zwoegen, ploeteren in het zweet ons aanschijns. Hier kan niemand – en zeker geen Minister – zich veroorloven toeschouwer te spelen of stuurman aan den wal te zijn.’ Alleen als de ministers uit hun bezoek de conclusie zouden trekken dat het Militair Gezag versterking verdiende, alleen dan had dat bezoek enige zin. Zo niet, dan hadden zij hier niets te zoeken.
U bent vandaag meer welkom dan toen…..uw kleding suggereert wellicht de informaliteit van een vakantieoord, maar we weten dat U hard aan het werk gaat samen vandaag. Aan een land dat het komende jaar zal beseffen dat vrijheid een werkwoord is, niet los kan worden gedacht van verantwoordelijkheid en een dure opdracht. Herdenken zei ik onlangs, is vooral ook: nadenken, over hoe we die vrijheid waar zoveel offers voor werden gebracht, levend en waardig houden.
Geef u graag het net verschenen boek over de gijzelaars, en een exemplaar -nog onvolledig, binnenkort alles on-line- van de geannoteerde dagboeken van Jan de Quay.
En voor de verse opa in het kabinet, Ferd Grapperhaus, een aandenken aan het verblijf hier in Brabant, een rompertje zoals dat heet. Van harte gefeliciteerd!
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Driving Dinner door Tilburg en omgeving mag toch weer doorgaan, burgemeesters knijpen oogje toe
TILBURG - Het Driving Dinner langs vijf horecabedrijven in Tilburg, Oisterwijk, Hilvarenbeek en Goirle mag toch doorgaan. De vier burgemeesters hebben laten weten dat het een evenement is en dat ze daarom geen vergunning af kunnen geven. Toch knijpen ze hier een oogje dicht. ,,We hebben oog voor de ‘behoefte aan sociale contacten en voor de ondernemers’, laat de woordvoerster van Mark van Stappershoef weten, burgemeester van Goirle. -
Na debuut voor Oranje-Rood krijgt Guusje Moes (16) lift van de coach
De 16-jarige Guusje Moes had haar debuut in Dames 1 van Oranje-Rood tot afgelopen week ‘totaal niet zien aankomen’. De snelle, behendige aanvalster uit Moergestel maakte vrijdagavond tegen Kampong (0-0) haar eerste minuten in de hoofdklasse. En zo trad ze in de voetsporen van haar oudere zus Freeke. -
Buren tennisvereniging Teco moeten leven met lichtoverlast
OISTERWIJK - Er komen geen nieuwe maatregelen tegen de lichtinstallatie van tennisvereniging Teco in Oisterwijk. De rechter vindt dat de gemeente terecht handhavingsverzoeken van de buren naast zich neer heeft gelegd. Die buren klaagden bij de rechter over de lichtinval van de nieuwe lichtmasten. -
Handen op elkaar voor Leefgoed Haarendael: ‘Ze pakken het erg goed aan’
HAAREN - Het plan om van landgoed Haarendael een 'leefgoed’ te maken, ontmoet groot enthousiasme. ,,Ze pakken het erg goed aan", zegt Paul Henkemans van Stichting Maatschappelijk Platform Haarendael (SMPH) over projectontwikkelaar Lithos. Jan Pommer, voorzitter van Gedenkplaats Haaren, is ook te spreken over de plek die voor zijn oorlogsmuseum wordt ingeruimd. -
PREMIUM
Goedkope woningen blijven in Oisterwijk boven de markt hangen, maar niet langs de Baerdijk
OISTERWIJK - Sociale woningbouw zit er langs de Baerdijk in Oisterwijk niet in. Wel wil wethouder Eric Logister (D66) de projectontwikkelaar nog eens vragen of een aantal van de 38 woningen binnen de categorie ‘middeldure huur’ kan komen te vallen.
-
video
Asociale afvaldumper gooit huisraad en kinderwagen op bospad, vergeet dat adres ook tussen puin ligt
MOERGESTEL - Deze afvaldumper had niet goed nagedacht toen hij zijn huisvuil achterliet in de natuur aan de Kerkeindse Heide in Moergestel zaterdagmiddag. Zijn adres en telefoonnummer lagen, naast een kinderwagen, begraven tussen het puin. -
PREMIUMBevrijding 75 jaar
Oorlogskabinet miste comfort in Oisterwijk en Moergestel liet de minister niet door
OISTERWIJK - Het zal dinsdag met de stroom in Mansion Bos en Ven wel snor zitten en ook de wifi mag geen probleem zijn voor Mark Rutte en de rest van zijn kabinet. Op hun heidag in Oisterwijk, als begin van het politieke seizoen in Den Haag, gaat het historisch besef vast niet ten koste van comfort. -
video
Oisterwijk ontvangt het kabinet voor heisessie, het cadeau van Robèrt ligt al klaar voor Rutte
OISTERWIJK - Oisterwijk maakt zich op voor hoog bezoek vandaag: premier Mark Rutte komt met zijn kabinet naar hotel Bos & Ven voor een heidag aan het begin van het nieuwe politieke jaar. Op uitnodiging van de Oisterwijkse burgemeester Hans Janssen komt het kabinet naar Oisterwijk, 75 jaar nadat de regering in 1944 op dezelfde plek neerstreek aan het eind van de oorlog.