Alleen nog water op school? Experts geven tips aan scholen die voedingsbeleid willen aanpassen

Het artikel over de Tilburgse Don Sartoschool, dat vorige week in het Brabants Dagblad stond, haalde landelijk het nieuws. Op deze basisschool mogen leerlingen alleen nog maar water drinken en grote koeken zijn er in de ban gedaan.

Het nieuwe schoolbeleid deed de gemoederen flink oplopen. Eén ouder startte zelfs een Facebookactie om de school op andere gedachten te brengen. Inmiddels is het conflict tussen school en ouders opgelost, maar het onderwerp gezond eten en drinken op (basis)scholen is door deze kwestie wel weer zeer actueel.

Kinderen verblijven een groot deel van de dag op school, met meestal één of meer eet- en drinkmomenten. De school speelt zodoende een belangrijke rol in het eet- en drinkgedrag van de leerlingen. Kinderen verschillen wat betreft hun eetgewoonten en voorkeuren. Voor elk kind geldt echter dat suikerrijke dranken vooral slecht zijn voor de tanden en bovendien de kans op overgewicht vergroten. Het Voedingscentrum stimuleert scholen daarom beleid te maken over gezond eten en drinken.

De maatregel van de Tilburgse school past in een goed voedingsbeleid: het is een duidelijke en eenduidige keuze die een gezonde bijdrage levert aan het voedingspatroon van alle kinderen op die school. Thuis maken ouders keuzes over de andere eet- en drinkmomenten van hun kinderen.

Het is belangrijk dat ouders betrokken worden bij het maken van duidelijke afspraken over de pauzehap, drinken en traktaties. De reactie van de ouder die de Facebookactie startte, is kenmerkend voor wat we in de psychologie herkennen als reactance. Deze vorm van weerstand ontstaat wanneer mensen zich bedreigd of beperkt voelen in hun keuzevrijheid. Dit gebeurt vaak wanneer mensen niets te kiezen hebben of te weinig betrokken zijn bij een beslissing die hen aangaat.

Om deze vorm van weerstand te beperken, reikt het Voedingscentrum scholen handvatten aan om samen met ouders aan de slag te gaan voor een gezonde(re) school. Een goede samenwerking tussen school en ouders bepaalt namelijk in sterke mate of het nieuwe voedingsbeleid kans van slagen heeft.

Enkele tips voor scholen die hun voedingsbeleid willen aanpassen zijn:

1) Breng de huidige situatie in kaart. Op welke leefstijlpunten gaat het goed? Waar kan of moet het beter?

2) Verzamel feedback. Bespreek het voorlopige plan voor een voedingsbeleid met (pedagogisch) medewerkers en ouders. Vraag betrokkenen om hun reactie. In welke mate is er bijvoorbeeld sprake van weerstand?

3) Organiseer een laagdrempelige bijeenkomst over gezond eten en drinken op school. Probeer zoveel mogelijk ouders te bereiken en houd rekening met verschillende achtergronden en houdingen. Zo is voor de een water drinken gezond en vanzelfsprekend, terwijl het voor de ander een bezuinigingsmaatregel lijkt.

Het allerbelangrijkste is dat ouders zich gehoord voelen in het nieuwe beleid en begrijpen waarom een school water drinken, of andere maatregelen voor gezonder beleid, belangrijk vindt. Alleen bij voldoende draagvlak profiteren kinderen optimaal van een gezondere schoolomgeving, waarin al op jonge leeftijd aandacht is voor het belang van goede eet- en drinkgewoonten.

Roel Hermans is expert Gedragsverandering en Astrid Postma-Smeets is expert Voeding en Gezondheid van het Voedingscentrum.