Het topje en de berg

Het favoriete museumstuk van wetenschapper Robbert Dijkgraaf is het topje van de Mont Blanc dat bewaard wordt in Teylers Museum te Haarlem. Het is een klein, piramidevormig stukje steen, precies wat iemand zich bij een topje voorstelt. Het werd in 1787 als een trofee meegenomen bij de eerste beklimming. Het topje is het toppunt van musealisering: ‘een eenzaam rotsblokje in een vitrinekast in plaats van op een glorieus ­Alpenmassief’. Dijkgraaf gebruikt dit voorbeeld om te illustreren dat de top niet zonder de berg kan bestaan. Topinstellingen in cultuur en wetenschap kunnen alleen functioneren bij de gratie van alle andere beoefenaars. De top illustreert tevens de groeiende macht van de één procent in het wetenschappelijke en culturele ecosysteem. Het Rijksmuseum in Amsterdam draait op volle toeren, en dat is een goede zaak. Maar de meeste musea in Nederland verkeren in wankel evenwicht, zoals een recent sectoradvies van de Raad voor Cultuur treffend stelde. ’s-Hertogenbosch scoort als enige Brabantse stad relatief hoog op de landelijke culturele index, de rest van de provincie doet onvoldoende mee.