Hoe rijker, hoe veiliger voor het klimaat
GASTOPINIE - Droogte, overstromingen en orkanen: niet het klimaat is het grootste probleem, dat is armoede.
Delen per e-mail
Door: Ralf Bodelier
Orkanen Harvey en Irma trokken een spoor van verwoesting door Texas, de Cariben en Florida. We zitten midden in het orkaanseizoen en hun verwoestende kracht lijkt groter dan ooit. En iedereen vraagt zich af of het komt door de klimaatverandering. Wetenschappers reageren voorzichtig. De opwarming van de aarde draagt zeker bij aan de kracht van de orkanen. Maar het is ook gewoon domme pech dat die stormen pal over Houston, Florida en de bovenwindse eilanden trokken.
De beelden van het natuurgeweld zijn vreselijk, de materiële schade is enorm. Maar er gebeurde ook iets bemoedigends. In het zwaar getroffen Houston, een stad met meer dan 2,5 miljoen inwoners, stierven zestig mensen door Harvey. Op de Caribische eilanden eiste Irma tot nu toe 25 levens, in Florida zijn het er vijf. Dat zijn 90 slachtoffers te veel, maar het zijn er ook opmerkelijk weinig, gezien de enorme verwoesting die door de orkanen is aangericht.
Koopkracht
Dat de materiële schade zo hoog is, en het aantal slachtoffers relatief gering, heeft een simpele oorzaak. Dat is onze fors toegenomen, Westerse, rijkdom. De gemiddelde westerling uit 1817 verdiende naar hedendaagse koopkracht duizend dollar per jaar. Vandaag, in 2017, verdient de gemiddelde inwoner van Sint-Maarten echter 23 duizend dollar per jaar en de gemiddelde Amerikaan 45 duizend dollar.
Dat geld zit voor een groot deel in betere auto's en stevige huizen maar ook in televisies, laptops en smartphones. Dat bij orkanen als Harvey en Irma de schade al snel in de miljarden loopt, ligt daarom voor de hand. Maar die huizen, auto's en computers zorgen er ook voor dat er relatief weinig mensen door sterven. Dankzij televisie, laptops en smartphones zijn de mogelijke slachtoffers al dagen van tevoren gewaarschuwd dat de orkaan eraan komt. Vervolgens beginnen zij hun huizen dicht te timmeren. Duizenden vluchten weg met hun auto's, anderen creëren een veilige schuilplaats in hun betonnen kelders en trappenhuizen.
Dodelijke orkanen
Dat was vroeger wel anders. Orkanen, maar ook overstromingen, hittegolven of periodes van droogte overvielen mensen. Tijd om zich daarop voor te bereiden was er niet. Stevige huizen of auto's om mee te vluchten waren er al evenmin. Het klimaat had vrij spel en wij, mensen, waren er volledig aan overgeleverd. Dat is nog steeds zo in straatarme landen in Afrika en Azië. De drie meest dodelijke orkanen van de afgelopen decennia zaaiden dood en ellende in Myanmar in 2008 (138 duizend doden), in China 1975 (230 duizend doden) en in Bangladesh in 1970 (tegen de 500 duizend doden). En al deze orkanen waren van een lagere categorie dan Irma.
Het klimaat mag dan veranderen, het aantal 'klimaatslachtoffers' is al honderd jaar fors aan het dalen. Dat blijkt uit fascinerend onderzoek van de Amerikaanse wetenschapper Indur M. Goklany. Zo vielen in de jaren 20 van de vorige eeuw jaarlijks nog zo'n 500 duizend 'klimaatdoden'. In de beginjaren van onze eeuw waren het nog zo'n 36 duizend. En dat zijn de absolute aantallen. Omdat de wereldbevolking ondertussen groeide van 1,5 naar 7 miljard mensen, ziet het er in percentages nog bemoedigender uit. In de jaren 20 vielen per miljoen mensen 241 klimaatdoden. In het eerste decennium van deze eeuw vielen per miljoen mensen nog maar 5 klimaatdoden. Dat is een daling van maar liefst 98 procent.
De dodelijkheid van het klimaat, door stormen, droogte, overstromingen en hittegolven, hangt dan ook veel minder af van de kracht van de stormen, de duur van de droogte, de hoogte van de overstromingen of de temperatuur van de hittegolven. Doorslaggevend is de rijkdom van de mensen die er door worden getroffen. Anders dan rijke mensen, hebben arme mensen geen airconditioning of centrale verwarming, hun huizen zijn niet van staal en beton maar van modder, karton en golfplaat. Zij spoelen met hun krotten weg bij een overstroming of worden als luciferhoutjes weggeblazen tijdens een orkaan. Wanneer tijdens een droogte hun land verdort, dan mislukt hun oogst en dreigt een hongersnood. Irrigatie en drainage kosten immers geld.
Strijden
We zouden ook anders kunnen denken over de strijd tegen de klimaatverandering. We moeten hier, in het rijke westen, maar vooral dáár, in het arme zuiden, strijden tegen de gevolgen van het klimaat zelf, of dat nu verandert of niet. Hoe meer mensen we uit de armoede tillen, hoe minder klimaatdoden er vallen.
Ralf Bodelier woont in Tilburg en leidt World's Best News.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Na een jaar van wandelen, wandelen en nog meer wandelen kan ik geen bospad meer zien
Linda Akkermans schrijft drie keer per week over wat haar bezighoudt. -
PREMIUMopinie
Formateur: doorbreek de stikstofimpasse
Terwijl het eind van de coronacrisis eindelijk in zicht begint te komen, staan we aan het begin van een nieuwe kabinetsperiode. In de komende tijd zal er veel focus liggen op herstel. Eindelijk kunnen we het weer hebben over de toekomst van Nederland. -
PREMIUMopinie
Nederland en Vlaanderen: verleg de grens
De Nederlandse en Vlaamse regering werken wel samen, maar in deze coronacrisis ondervinden ze dezelfde problemen zonder ze met elkaar op te lossen. Ze trekken zelfs opnieuw de grens. -
PREMIUMOpinie
Arno (62) kreeg een eerste prik, maar twijfelt nu over de tweede: ‘In vredesnaam, is AstraZeneca nu veilig of niet?’
Verslaggeefster Arno Heesakkers van het Brabants Dagblad maakt zich boos over alle onder het tapijt geveegde twijfels over het corona-vaccin van AstraZeneca. ,,Draai het om: bewijs eerst maar eens dat het veilig is, eerder gaat die tweede prik mijn lijf niet in.” -
PREMIUMCOLUMN
‘Een uiterst infantiel en ronduit denigrerend rijmpje, waar het dedain van afdroop’
TILBURG - Functie elders. Dacht Anton Dautzenberg een paar weken geleden over zichzelf. Stadsdichter zijn is eervol, maar wordt slecht betaald. Vindt hij. En daar heeft hij groot gelijk in. Driehonderd euro per maand is geen vetpot.
-
PREMIUMColumn
Nieuw type directeur lijkt eigenlijk niet meer op onze dikke deur
Dat waren nog eens overzichtelijke tijden toen een fabrieksdirecteur in cartoons steeds werd afgebeeld met een horlogeketting op de tevreden buik, in de ene hand een dikke sigaar, in de andere een bel cognac. Zo zag het grootkapitaal eruit: hooghartige heersers die alleen aan zichzelf dachten en die niet fel genoeg bestreden konden worden. Om dit ook aan kinderen duidelijk te maken heette een directeur een dikke deur. -
PREMIUMColumn
Is de nepreiger een voorbode van de plastic tauros?
Ik heb het even voor u gecheckt; maar hij is echt nep. De reiger die op het grote bouwbord zit bij Vorstengrafdonk - langs de Weg van de Toekomst, zoals de N329 vroeger heette - hield me drie keer voor de gek, al twijfelde ik bij de derde keer al. Het is een té mooi exemplaar, niet zo’n schrale harrie die je weleens ineengedoken langs een slootje ziet zitten en die er altijd uitziet alsof hij een kater heeft. Of teveel kleine slecht opgevoede kinderen. En hij zat drie keer op precies dezelfde plek. -
PREMIUMColumn
Kijken naar Oranje: vele uren van grote zelfkwelling
Eigenlijk is het wel een originele vorm van protest tegen het wereldkampioenschap voetbal in dat tirannieke Qatar, waar bij de bouw van de stadions duizenden doden zijn gevallen: zó belabberd spelen dat je er niet naar toe hoeft. Het Oranje-elftal lijkt deze omweg te kiezen, te beginnen tegen de Turken.