Cadeautje voor Osse vrouwen in 1922: ze mochten lid worden van elitaire mannenclub om bij te leren en de zaal vol te krijgen

Het bestuur van Geloof en Wetenschap onder leiding van burgemeester H. van den Elzen was in mei 1922 tot een opmerkelijk inzicht gekomen. Aan vrouwen mocht tegenwoordig ‘iets meer gevraagd worden dan huishoudelijke, prozaïsche arbeid’, luidde de nogal paternalistische vaststelling. Ook vrouwen ‘dienden hun verstand te ontwikkelen’, en daar kon Geloof en Wetenschap ze wel bij helpen, klonk het hooghartig. De zestig verenigingsmannen uit de ‘hoogeren en middenstand’ hadden klaarblijkelijk die wijsheid in pacht.

Iedere derde woensdag van de maand kwamen ze samen om te luisteren naar lezingen, een paar keer per jaar genoten ze ‘ontspanning op niveau’. Alle activiteiten waren er op gericht de kennis van de leden te verhogen, waarbij gewaakt werd over het katholieke gehalte van de informatie. Wie lid wilde worden, moest een ballotage doorstaan waarbij de katholiek handel en wandel van de aspirant tegen het licht werd gehouden. 

_{Lees verder onder de foto: Met toestemming van de ‘kerkelijke overheid ’ werden vrouwen toegelaten}

Veel maandelijkse lezingen werden verzorgd door de geestelijk adviseur, tot 1921 de karmeliet pater Cyprianus Verbeek, daarna pater Angelinus Koenders. Het sociëteitslokaal van de op 10 december 1902 opgerichte vereniging was altijd ergens op de Heuvel. Achtereenvolgens bij Van Berkel (tot 1904), De Korenbeurs (tot 1913), De Gouden Leeuw (tot 1922) en tenslotte, nu ook toegankelijk voor vrouwen, weer in De Korenbeurs, hoek Heuvel-Peperstraat.

In mei 1922 konden ‘met welwillende toestemming’ van de Osse ‘kerkelijke overheid’, zeg maar van deken mgr. Van den Boer, vrouwen tot de vereniging toegelaten worden. Bij vergelijkbare verenigingen elders waren ‘dames’ al jaren welkom. In Oss werden de lezingen niet altijd goed bezocht, een euvel dat met het toelaten van vrouwen misschien werd verholpen, hoopte het weinig geëmancipeerde bestuur dat zich daarmee nogal in de kaarten liet kijken. In ieder geval zou de jaarlijkse feestavond gezelliger worden. Tot 1922 stond nog onomwonden in artikel 21 van het huishoudelijk reglement dat ‘heeren of dames uit gezinnen van de leden niet op feestelijke bijeenkomsten geïntroduceerd mochten worden’.

_{Lees verder onder de foto: Een nogal besloten mannenbolwerk}

Daarmee was Geloof en Wetenschap gedurende de eerste twintig jaar van zijn bestaan een nogal besloten mannenbolwerk, zoals vermoedelijk ook bedoeld door de oprichtende notabelen Jan Jurgens (beschermheer), Anton Jurgens (ere-voorzitter), Emile Jurgens (voorzitter), huisarts dr. C.A. Verbeek en de latere burgemeester en voorzitter H. van den Elzen. Het aantal leden steeg inderdaad in de loop van de jaren twintig. Meer dan honderd waren het er in 1928, maar toch nog weinig vrouwen. Die hadden aan de Vrouwenbond, het kerkkoor, de naaikring of de Boerinnenbond klaarblijkelijk genoeg om hun vrije tijd door te komen. Geloof en Wetenschap stierf in de jaren dertig een stille dood.