De pc-revolutie: van heuse koelkasten tot broekzakcomputer
BabyboomersEen kantoor of huiskamer zonder personal computer, het is nu niet meer voor te stellen. De babyboomers stonden eind jaren 70 vooraan bij een technologische big bang die nog steeds nagalmt.
De meeste voorbijgangers beseffen het niet, maar in een flatgebouw vlak naast Zwolle CS is één van Europa's belangrijkste computercollecties gehuisvest. Wie een kaartje koopt, waant zich in een 3.000 vierkante meters tellende tijdscapsule vol antieke mainframes en prehistorische pc's zoals de Altair 8800 en de Apple II. Even verder wandelt de bezoeker langs IBMs 5150 (de eerste echte pc uit 1981), de Commodore PET en steeds kleinere computers.
Koelkasten
Veel bezoekers trekt het Bonami-museum niet, hooguit 10.000 mensen per jaar. Vooral scholen en gezinnen komen langs, vertelt eigenaar John Groenewold. ,,Ouders willen hun kinderen de computers en videogames showen waarmee ze opgroeiden. Die kids snappen vervolgens totaal niet wat pa en ma met zulke koelkasten moesten."
In de jaren 70 zijn die bakbeesten echter het technologische neusje van de zalm. Computers worden nog enkel door grote bedrijven, Defensie of in het vliegverkeer gebruikt.
Dat verandert als Intel in 1971 de eerste microprocessor lanceert. Het is de tijd van Atari Pong, 's werelds eerste videospelletje. Harvard-student Bill Gates en jeugdvriend Paul Allen starten hun bedrijfje Microsoft. In een garage in Californië knutselen Steve Wozniak en Steve Jobs aan de eerste Apple. Liefhebbers komen wekelijks bijeen in de Homebrew Computer Club, bouwpakketten als de Altair 8800 vinden gretig aftrek.
Meer te weten komen over de Babyboomers of alle generaties daarna? Blader door onderstaande tijdlijn of kijk in het dossier Dit Zijn Wij. Deze verhalen en meer zijn gebundeld in het gelijknamige boek. Bestel nu!
Het artikel gaat verder onder de tijdlijn
Importeren
In Delft ontdekt elektrotechniek-student Jaap van Duffelen dat er in die bouwpakketten een prima business zit. Een keyboard kost hier 1.500 gulden, maar bij het Texaanse Southwest Technical Products slechts 49 dollar. ,,Ik ging ze importeren en verkocht ze aan medestudenten, maar ook aan personeel van de Technische Hogeschool." Van Duffelens computerhandeltje loopt snel uit de hand. In 1978 richt hij MRLectronics op en is hij de eerste verkoper van hobbycomputerapparatuur in Nederland. ,,Op gegeven moment had ik acht man in dienst. Ik kon er prima van leven."
Alle ontwikkelingen ten spijt blijven computers voorbehouden aan een kleine schare early adopters. Dat verandert als IBM zijn blik in 1980 op de microcomputer richt, zoals pc's dan heten. 's Werelds grootste zakelijke computerfabrikant kampt met teruglopende verkopen en ziet spelers als Apple, Atari, Commodore en Tandy jaarlijks al 150 miljoen dollar omzet boeken. De directie geeft groen licht en zet een team aan het werk. Voor de processor klopt IBM aan bij Intel, Gates' Microsoft levert het besturingsprogramma. De scepsis bij de buitenwereld is groot. ,,IBM een personal computer laten uitbrengen is zoiets als een olifant leren tapdansen", schampert een analist.
In het chique Waldorff Astoria te New York toont de fabrikant medio augustus 1981 het resultaat: de IBM 5150 kost 1.565 dollar en bezit 16KB RAM geheugen. Een harde schijf zit er niet in, data moet met een audiocassette worden ingeladen. De floppydrive is optioneel.
Bewondering
De machine blijkt echter een overweldigend succes, ook de term personal computer blijft hangen. Binnen een jaar worden er 200.000 verscheept. Na kritiek oogst 'Big Blue' bewondering. ,,De snelheid en mate waarin IBM succesvol blijkt, heeft velen verbaasd," stelt de New York Times.
Pas anderhalf jaar later maakt Nederland kennis met de pc. IBM-technicus Jan Terpstra zit in het team dat de lancering voorbereidt. ,,De eerste twintig personal computers arriveerden in februari 1983 in het grootste geheim per vrachtwagen", herinnert hij zich. Eén computer sneuvelt direct als een IBM-medewerker de stekker in het stopcontact steekt, daarbij vergetend dat Amerikaanse elektronica op 110 Volt werkt.
Omdat Terpstra technici op dient te leiden, krijgt hij een pc en zo wordt hij een van Nederlands eerste pc-bezitters. ,,Ik heb de computer direct gedemonteerd en vervolgens fotografeerde ik alle onderdelen. Die gebruikte ik voor mijn diapresentaties."
De wereldwijde doorbraak van de pc schudt de computermarkt door elkaar; binnen twee jaar is IBM's pc dé wereldwijde standaard. De echte winnaar van de pc-revolutie blijkt echter Microsoft. Omdat Gates de rechten op Microsofts Disk Operating System aka MS-DOS slim in eigen hand houdt, zette IBM de deur onbedoeld open voor de concurrentie. Binnen het jaar verschijnen er IBM-compatibles van Olivetti, Tandy, HP, Wang, Xerox en in Nederland Tulip. Microsoft groeit uit tot het dominante softwarebedrijf, Gates tot de rijkste man op aarde.
Concurrent
In Delft ziet Van Duffelen zijn handeltje bezwijken door de stroom goedkope pc's uit Azië. ,,Ik werd er keihard uitgeconcurreerd."
Hard feelings heeft hij niet. ,,Ik heb me kostelijk vermaakt", blikt hij terug. Tegen die tijd heeft Van Duffelen opnieuw de annalen van de nationale computerhistorie gehaald. In 1977 is hij mede-oprichter van de HCC, de Hobby Computer Club, die uitgroeit tot een vereniging met tienduizenden leden. ,,Ook dat is compleet uit de hand gelopen." Uiteindelijk kost het enkele jaren voordat Nederlanders de pc accepteren, herinnert Terpstra zich. Zijn eerste pc trekt veel bekijks - 'het hele dorp kwam hem bewonderen' - maar mensen blijken angstig om ermee te werken.
De pc-vrees verdwijnt als handige toepassingen als spreadsheet Lotus, tekstverwerker Wordstar en later Wordperfect beschikbaar komen. In recordtempo verovert de personal computer kantoor én huiskamer. De verkopen schieten naar tientallen miljoenen per jaar.
Als het internet in de jaren 90 doorbreekt en er handige laptops beschikbaar komen, krijgt de personal computer een tweede boost. In 2002 wordt de miljardste pc verkocht, vijf jaar later is dat aantal verdubbeld.
Bijna vier decennia later kan gesteld worden dat de personal computer het kantoor ís geworden. Zonder het apparaat staren werknemers verdwaasd uit het raam. Samen met het internet creëerde de pc moderne concepten als thuis- en flexwerken. Als digitale nomade valt tegenwoordig op een hangmat in Thailand te werken.
Volgende revolutie
Anno nu zitten we alweer in het 'post-pc tijdperk': dankzij smartphones bezit iedereen een broekzakcomputer, stukken krachtiger dan de eerste pc's. Samen met tablets als de iPad laten ze de pc-verkopen voor het eerst kelderen.
En de volgende revolutie is gaande, voorziet trendwatcher Vincent Everts. ,,Binnen enkele jaren zijn we met al onze apparaten aangesloten op het internet, van vliegtuigen tot fietssloten. Data verhuizen naar de cloud, waardoor er fantastische laptops voor 100 tot 200 euro beschikbaar komen." Disruptieve techbedrijven als Uber en AirBnB bieden de consument ondertussen nieuwe mogelijkheden, de zelfrijdende auto gloort dankzij Tesla en Google aan de horizon.
IBM'er van het eerste uur Jan Terpstra werkt tegenwoordig als cybersecurity-adviseur. Hij verbaast zich dagelijks hoe snel het is gegaan. Met bijna 60 jaar oud boeien computers hem nog steeds, het kost hem geen moeite om ontwikkelingen bij te houden. ,,Het klinkt arrogant, maar ik schreef een deel van het boek mee," zegt hij. ,,Dan is bijblijven niet moeilijk."
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Generatie Y
Gameverslaving dreef Victor naar de afgrond
In het eerste jaar van de middelbare school ontdekte Victor dat hij met gamen zijn problemen kon vergeten. Hij verdween steeds dieper in het spel en verloor er uiteindelijk meer mee dan zijn vriendinnetje. ,,Ik realiseerde me dat er wat moest gebeuren." -
PREMIUM2
Meer uren per dag werken in minder dagen, kan het?
Meer tijd voor ons sociale leven, minder files en minder drukte bij de kinderopvang. Om de problemen op de arbeidsmarkt aan te pakken, komt internist en hoogleraar Marcel Levi met een opmerkelijk voorstel: ga hetzelfde aantal uren werken in minder dagen. -
Babyboomers
Pil maakte vrouwen baas in eigen buik
De anticonceptiepil heeft veel betekend voor de babyboomgeneratie en de emancipatie van de vrouw. Seksuoloog Willeke Bezemer: ,,Vrouwen kregen meer tijd om zich te scholen.'' -
Koken & Eten
Hygiëne in de keuken: maak ook je kruidenpotjes af en toe goed schoon
Veel gevallen van voedselvergiftiging ontstaan thuis, aldus het RIVM. De meeste bacteriën in de keuken denk je waarschijnlijk te vinden in de keukenhanddoek, vuilnisbak of snijplank, maar uit een nieuwe studie blijkt dat kruidenpotjes nog grotere bacteriemagneten zijn. -
Dit Zijn Wij
Wij zijn Generatie Y!
Wij zijn geboren tussen circa 1980 en 1995. Wij zijn de eerste Millennials, wij zijn uw toekomst. We gamen een groot deel van onze vrije tijd. Zonder supersnel internet kunnen we niet leven. We appen en luisteren naar muziek terwijl we andere dingen doen. Niet voor niets noemen ze ons soms Generatie Einstein. Dit is Generatie Y!
-
Dit zijn wij
Catwoman (84): Ik krijg nog steeds brieven en aanzoeken
Ze danste met Fred Astaire en was de tegenspeelster van Kirk Douglas. Maar pas toen ze eind jaren 60 de rol van Catwoman vertolkte in de legendarische Amerikaanse tv-serie Batman, werd actrice Julie Newmar (84) zelf een beroemdheid. -
-
-
interview
Paniek om een dringend mailtje van de baas: waarom ons brein soms worstelt met werk
Kenniswerk is zwaar voor onze mentale gezondheid, ziet Christianne Vink, psycholoog en auteur van Het grote hoe ik werk boek. Ze ontmoet in haar praktijk werkenden die worstelen met vermoeidheid en stress, en zich tegelijkertijd moeilijk kunnen concentreren. Wat kun je daaraan doen? -
Dit zijn wij
Verlangen naar de tijd van het vroegere Indië
De onafhankelijkheid van Indonesië zorgde voor de komst van ruim 300.000 Indische Nederlanders. Ze verrijkten de samenleving met hun keuken, leefstijl en muziek, maar verlangen nog altijd naar de tijd van het vroegere Indië. Tempo doeloe met ‘Blue Diamond’ Riem de Wolff en ‘Tante Lien’ Wieteke van Dort.