Volgens de raadsvrouw hebben haar cliënten nooit het recht op wederhoor gekregen. Ook al kwamen zij met bewijzen, de Belastingdienst bleef bij het standpunt dat zij gefraudeerd zouden hebben. ,,Dat vind ik het ernstigste: dat zij zich niet konden verdedigen’’, zei ze vanmorgen onder ede. 

González Pérez is de advocaat die de affaire aan het rollen bracht. Zij vertegenwoordigt meer dan veertig ouders die van de een op de andere dag hun kinderopvangtoeslag stopgezet zagen en torenhoge bedragen terug moesten betalen. Deze ouders waren klant bij het gastouderbureau Dadim, waarvan de echtgenoot van González Pérez de eigenaar is. Zij werden aangepakt door het Combiteam Aanpak Facilitators (CAF). 

De advocaat schetste tijdens haar verhoor een ontluisterend beeld van de Belastingdienst. Zij sprak over een ‘muur van ontkenning’: bewijsstukken werden door de fiscus achtergehouden, aan mensen werd niet verteld wat zij precies fout hadden gedaan. Tot aan de hoogste rechter werd doorgeprocedeerd, ook al was duidelijk dat de Belastingdienst fout had gezeten. ,,Ik had soms het idee dat procederen een uitje was", aldus González Pérez.

Ook zegt ze dat haar echtgenoot heeft gezien dat een medewerker van de Belastingdienst een bestand op zijn computer had staan waarbij achter de namen van cliënten een aantekening stond dat zij Turks of Marokkaans waren. Dat een tweede nationaliteit of migratieachtergrond een rol heeft gespeeld kan volgens haar moeilijk alleen toeval zijn geweest: ,,Wat mij de afgelopen zes jaar is opgevallen is dat iedereen van buitenlandse afkomst is als ik word gebeld.”

Dankzij een e-mail van González Pérez aan CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt in 2017 kwam de zaak ook onder de aandacht van het parlement. Vele Kamervragen volgden, toch gingen de praktijken nog jaren door. Pas vorig jaar kwam toenmalig staatssecretaris Menno Snel van Financiën met een voorstel om een commissie onder leiding van oud-minister Piet Hein Donner met een oplossing te laten komen. Toen kwam er een compensatieregeling, waarvoor inmiddels ruim een half miljard euro is gereserveerd.

De commissie-Donner oordeelde in het eindrapport dat er bij de Belastingdienst sprake is geweest van ‘institutionele vooringenomenheid'. Volgens de raadsvrouw is die term ‘onschuldig’ en dekt die de lading niet. Welke kwalificatie dan wel gepast zou zijn, wilde González Pérez niet zeggen, al komt ‘niet fair’ volgens haar dichter in de buurt van de waarheid. 

De Groningse hoogleraar bestuurskunde Bert Marseille kraakte in zijn verhoor harde noten over de manier waarop de Belastingdienst de wet jarenlang uitlegde. Volgens Marseille was er wel degelijk ruimte om ‘proportioneel’ te handelen en was het dus niet noodzakelijk om toeslagen volledig terug te vorderen bij een tekortkoming of fout. 

Dat de fiscus desondanks voor de harde aanpak koos kan volgens Marseille niet los gezien worden van de ‘stemming’ die zeven jaar geleden anders was als gevolg van affaires als de Bulgarenfraude: ,,Toen was het belangrijk om streng te doen.” Het belang van instituties werd zwaarder gewogen dan het belang van individuele burgers, concludeert de hoogleraar. 

Ook de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft eraan bijgedragen dat de koers niet werd bijgesteld, denkt Marseille. ,,De harde lijn werd door de Raad van State voor 100 procent bevestigd", aldus Marseille. Daardoor was het voor de Belastingdienst ingewikkeld om soepeler te zijn. ,,Dat wordt moeilijker als je net de uitspraak van de afdeling hebt gekregen waarin wordt gezegd: jullie doen het perfect.”