Al 100.000 Nederlanders geloven in complot ‘kwaadaardige elite’, en dat aantal neemt verder toe
De complottheorie dat een kwaadaardige, wereldwijde elite mensen tot slaaf wil maken of wil doden gaat niet meer weg, denkt geheime dienst AIVD. Sterker: sinds de coronatijd groeide het aantal aanhangers zelfs iets.
Al meer dan 100.000 mensen in ons land geloven in een kwade elite die achter de schermen aan de touwtjes trekt. Die extremistische groepering dreigt zich in een uiterste geval zelfs af te splitsen van de samenleving met alle gevolgen van dien, waarschuwt veiligheidsdienst AIVD in een rapportage.
In de coronaperiode won de complottheorie terrein: het coronavirus zou bewust zijn ontwikkeld en verspreid, door een kwaadaardige groep leiders die in de schaduw de touwtjes in handen zou hebben, met als doel om via de wetenschap, de media en grote bedrijven totale wereldcontrole te vergaren. Het World Economic Forum van Klaus Schwab wordt in dat verband vaak genoemd, ook door Forum voor Democratie van Thierry Baudet.
Volgens de AIVD is de complottheorie zo ‘wendbaar’ dat die door een groep van zo’n 20 aanjagers in ons land steeds ‘aangepast’ kan worden aan de actualiteit. Zo wordt inmiddels ook de oorlog in Oekraïne erin betrokken, maar bijvoorbeeld ook het treinongeval bij Voorschoten. De dienst wil overigens niet zeggen wie die 20 aanjagers zijn. De 100.000 aanhangers zijn ‘geteld’, het blijft een schatting, vooral op basis van likes en commentaren op social media.
Die complotten leidden volgens de dienst al tot onlinebedreigingen, maar ook brandstichting bij GGD-locaties, of het openbaar maken van adresgegevens van wetenschappers.
De populariteit wordt volgens de AIVD gevoed door onvrede onder burgers, bijvoorbeeld over het grote aantal crisissen in de politiek: van de toeslagenaffaire tot de bevingsschade in Groningen, van de stikstofdiscussie tot de asielcrisis.
Wat daarbij ‘helpt’ is dat de aanhangers heel ‘inclusief’ zijn, vertelden analisten in een briefing aan de media. Ofwel: iedereen mag erbij en overtuigingen hoeven niet één-op-één overeen te komen, zolang de gemeenschappelijke vijand maar de kwaadaardige elite is.
Aanjagers
Hoewel de aanjagers van de groep niet expliciet aanzetten tot geweld, kan dit wel het gevolg zijn, vreest de AIVD. De arrestatie van een man die een moordaanslag op premier Mark Rutte wilde plegen is een voorbeeld, net als de man die met een brandende fakkel opdook bij het huis van D66-leider Sigrid Kaag.
Een ‘mogelijk risico’ noemt de AIVD dat aanhangers van de theorie zich als ‘soevereinen’ als het ware (in hun woorden) ‘uitschrijven’ van de maatschappij. En dat als ze geen belasting meer betalen, regels niet meer volgen, er conflict komt en ‘voor sommige personen een legitimering van het gebruik van geweld kan vormen’. ,,Vergelijkbare bewegingen, zoals de Duitse Reichsbürger (die ervan worden verdacht een staatsgreep te hebben willen plegen) en de Amerikaanse sovereign citizens vormen op dit moment een reële geweldsdreiging’. Soortgelijke groepen zijn er ook al in Zweden, België en Tsjechië.
Olie op het vuur
AIVD-analisten beseffen maar al te goed dat hun analyse ook olie op het vuur kan zijn. Zie je, kunnen complotdenkers zeggen, de geheime dienst waarschuwt voor groepen die kritiek hebben op de overheid. Maar het rapport benadrukt dat kritiek op de staat kan, mag en moet. Maar het kwaadwillende narratief is ‘feitelijk onjuist’, schrijft de dienst. En dat verhaal ondermijnt het vertrouwen óók tussen burgers onderling.
Overigens is de rapportage er niet één zonder hoop. De ‘democratische rechtsorde’ is ‘weerbaar’, schrijft de AIVD. ‘Het is onwaarschijnlijk dat deze zomaar uit elkaar zal vallen.’ En de ‘bewustwording’ rond complotten ‘neemt toe’.
Dat bijvoorbeeld een land als Rusland - dat populair is in het kwaadaardige elitekamp - de complotten zal gaan voeden om ons land instabieler te maken, vreest de dienst niet. Daarvoor is ons land, zeggen analisten, te pro-Oekraïens. En vooral: niet belangrijk genoeg in vergelijking met Duitsland of Engeland.
Bekijk hier al onze video’s over de politiek:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUMpolitiek wil actie
Royce de Vries: Filmpjes van aanslag op mijn vader vreselijk, maar nieuwe wet lost niets op
-
PREMIUM
Allerlaatste dag voor de acceptgiro. Maar je hoeft niet, zoals velen denken, per se online te bankieren
Vandaag is de laatste dag dat banken nog acceptgiro’s verwerken. Vanaf morgen is de betaalmethode definitief verleden tijd. Waarom verdwijnt de acceptgiro en wat zijn andere opties? Dat vragen we aan Berend Jan Beugel van de Betaalvereniging en Jurriën Beerda van ouderenorganisatie ANBO. ,,Veel consumenten realiseren zich niet dat er ook een alternatief is.” -
PREMIUMmet video
Strijd om pensioenpot van 1300 miljard nadert ontknoping: stemt Eerste Kamer voor kabinetsplan of tegen?
Na 15 jaar gesteggel nadert de discussie over een nieuw pensioenstelsel vanaf maandag zijn ontknoping in de Eerste Kamer, waar tegenstanders nog een allerlaatste poging doen om de wet om zeep te helpen. Critici hopen op een draai van het CDA. -
Zelfs kind van 11 bedreigde Geert Wilders, PVV-leider vaker doelwit dan al zijn collega's samen
Politici worden onverminderd vaak bedreigd, blijkt uit cijfers van justitie. PVV-leider Geert Wilders is het voornaamste mikpunt, vooral vanuit Pakistan. -
Hogere bonus voor gemeenten die snel asielplekken aandragen
De nadere uitwerking van de zogeheten spreidingswet is nu toch af. Met de wet wil het kabinet asielzoekers eerlijk over het land verdelen en gemeenten die opvang weigeren kunnen dwingen. De wet kent een bonusbeleid voor snel handelende gemeenten.
-
PREMIUM
Hoe ontstaat MS? ‘Meeste mensen krijgen eerste verschijnselen rond hun 30ste’
-
-
-
PREMIUM
Drukte bij de energievergelijkingssites: vast contract afsluiten of toch nog even wachten?
Drukte bij de energievergelijkingssites. Vandaag is de laatste dag dat je onder gunstige voorwaarden een vast contract kunt afsluiten. Vanaf morgen geldt de hogere opzegboete. Twee experts geven advies wat nu verstandig is om te doen: nog even wachten of toch een contract afsluiten? -
met video
Moederbedrijf Albert Heijn onder vuur in Kamer over ‘graaiflatie’: ‘Waar is uw moraal?’
In de Tweede Kamer is hard uitgehaald naar de bedrijfstop van Ahold Delhaize, het moederbedrijf van Albert Heijn. Want verhoogt het bedrijf stiekem de prijzen iets extra nu de inflatie hoog is? Is er sprake van graaiflatie? ‘Onze kosten zijn gestegen, de winst staat juist onder druk.’