Het rommelt in de achterban van regeringspartijen VVD, D66 en CDA. Het voornemen uit het regeerakkoord om het wettelijk minimumloon te verhogen maar de AOW niet, valt slecht bij een deel van de leden. In een gezamenlijke brief roepen ze de coalitiepartijen op iets te doen aan het inkomen van ouderen.

De brief is gericht aan de Kamerfracties van de vier regeringspartijen. Drie van de vier kozen daags na de installatie van het kabinet een nieuwe fractievoorzitter. Bij de VVD kreeg Sophie Hermans  - die na de verkiezingen al waarnam voor partijleider Mark Rutte - de voorzittershamer weer in handen, bij het CDA gebeurde hetzelfde met Pieter Heerma. D66 is de enige die een nieuw gezicht aan het roer krijgt. De fractie koos Kamerlid Jan Paternotte tot fractievoorzitter.

De fractievoorzitters zeggen hun partij meer ‘kleur op de wangen’ te willen geven. Bij de vierde regeringspartij ChristenUnie blijft Gert-Jan Segers aan het roer, die eerder iets soortgelijks beloofde. Tijdens de formatie is afgesproken dat de Kamerfracties voortaan kritischer kijken naar wat het kabinet doet. Paternotte: ,,Soms lijkt het hier alsof coalitiepartijen alles heel goed vinden en oppositiepartijen vinden dat we in een verschrikkelijk land leven.’’ Dat, vindt hij, moet voortaan anders.

Hun eerste klus wordt het sussen van kritiek uit de eigen achterban. Steen des aanstoots is het plan om het minimumloon met 7,5 procent te verhogen. Normaal zijn de uitkeringen gekoppeld aan het minimumloon: als dat stijgt, stijgen de uitkeringen ook. De regeringspartijen hebben echter afgesproken de AOW dit keer te ontkoppelen, waardoor ouderen niet meeprofiteren.

Na de vakbonden slaan nu ook de ouderenorganisaties van de regeringspartijen alarm. ,,Loslaten van de koppeling is een fundamentele breuk met het verleden’’, zegt Reginald Visser van het CDA Senioren Netwerk. ,,De koopkracht van ouderen staat echt onder druk. En we waarschuwen: de coalitie heeft geen meerderheid in de Eerste Kamer. De kans is groot dat dit plan op deze manier sneuvelt.’’

Het kabinet heeft wel beloofd ouderen deels te compenseren met een hogere belastingkorting, maar dat biedt voor zeker 400.000 gepensioneerden geen soelaas, berekende ouderenbond Anbo al. Zij hebben zó'n laag inkomen (omdat ze geen of maar een klein aanvullend pensioen hebben) dat zij geen belasting betalen en dus niet profiteren van een korting.

Het kost ongeveer 2 miljard euro om de AOW-uitkeringen ook met 7,5 procent te laten stijgen, blijkt uit berekeningen. Volgens Heerma is het daarom te makkelijk om maar meteen te roepen dat de ontkoppeling van tafel moet. ,,Ik zat er bij toen deze afspraak werd gemaakt en ik sta voor mijn handtekening. Maar ik wil wel met de ouderen praten.’’ Ook Paternotte wil dat. Wel benadrukt hij dat hij ‘heel tevreden is over het regeerakkoord’.

De kwestie wordt voor de fractievoorzitters van de regeringspartijen direct een eerste krachtproef. Volgens Heerma moeten zij ‘zorgen dat de afspraken uit het regeerakkoord worden uitgevoerd’ maar ook ‘bijsturen waar nodig'. Paternotte zegt ‘absoluut te willen kijken naar de koopkracht van ouderen'. ,,Maar ik heb hier nog geen antwoord op.’’

Jan Paternotte (37) is gekozen tot nieuwe fractievoorzitter van D66. Paternotte is Kamerlid sinds 2017 en voerde de afgelopen tijd de coronadebatten namens zijn partij: