Financiële puzzel bijna af: hogere minimumlonen, iets minder geld naar klimaat, meer belasting bedrijven

Met diverse gaten in de portemonnee moet het kabinet-Rutte IV de begroting van dit jaar behoorlijk verbouwen via de zogeheten Voorjaarsnota. Maar de knopen zijn ontrafeld, zeggen ingewijden. Naar verwachting hamert de ministerraad vrijdag het gemaakte plan af.

In het coalitieakkoord was al afgesproken dat het minimumloon met 7,5 procent omhoog zou gaan, stapsgewijs, in 2024 en 2025. Maar met stapjes van 2,5 procent per jaar wordt al volgend jaar begonnen.

Ook is tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie afgesproken dat de zogenoemde koppeling met de AOW in elk geval bij de eerste verhoging van het minimumloon gehandhaafd blijft. Dat is goed nieuws voor ouderen, want in het coalitieakkoord was de koppeling met de AOW juist losgelaten, wat tot protest leidde bij oppositiepartijen.

Daarnaast krijgt Defensie er de komende jaren miljarden euro’s bij, ook een wens van de Tweede Kamer. Het plan is nu 2,4 miljard euro extra te besteden aan de krijgsmacht, waardoor Nederland dichterbij de Navo-norm komt.

Een laatste en erg duur besluit moet worden genomen: dat over de mislukte spaartaks. Nu de rechter een stokje heeft gestoken voor hoe de overheid de laatste jaren vermogen heeft belast met de spaartaks, moeten gedupeerden vergoed worden. Wie precies en hoeveel dat kost is nog onderwerp van discussie, maar het gaat naar verwachting bijna 12 miljard kosten.

Daarnaast wordt de expatregeling verder versoberd. Die regeling, om knappe koppen naar ons land te halen, gaf expats belastingvoordeel omdat zij over maximaal 30 procent van hun inkomen geen belasting hoefden te betalen. Dat gaat straks alleen gelden voor expats die minder dan de Balkenendenorm verdienen, dus tot maximaal 216.000 euro.

Wat met name D66 pijn gaat doen is dat er ook wat gesneden wordt in de klimaat- en stikstofmiljarden die het kabinet heeft gereserveerd. Daar wordt wat van ‘afgeschaafd’, net als van het investeringsfonds dat het Wopke-Wiebesfonds is gaan heten. Uit die drie potten zou in totaal 2,2 miljard gehaald worden.

Voor alle plannen moeten de coalitiepartijen nog wel steun krijgen van de oppositie, want in de Eerste Kamer hebben VVD, D66, CDA en ChristenUnie geen meerderheid. De hoop van de regeringspartijen is dat het verhogen van het minimumloon daarbij helpt. Vooral PvdA en GroenLinks drongen daarop aan, al reikten de wensen van die partijen verder.

De Voorjaarsnota moet in ieder geval bij de Tweede Kamer landen voor 1 juni, zoals de wet dicteert. Dan kunnen de noodzakelijke aanpassingen voor de begroting van dit jaar worden doorgevoerd.

Daarna is het ‘koppen tellen’, ofwel: hoeveel oppositieleden steunen het plan om vooral in de Eerste Kamer aan een meerderheid te komen? Er zijn zes zetels nodig in de senaat. Premier Mark Rutte en minister Sigrid Kaag deden een rondje gesprekken de afgelopen twee weken om ‘wensen op te halen’. Of die voldoende zijn verwerkt zodat er een fiat komt van bijvoorbeeld links (PvdA en GroenLinks) of rechts (JA21), zal moeten blijken.

Bekijk hier al onze video’s over de politiek: