Het kabinet wil miljarden in nieuw fonds stoppen omdat de rente zo laag staat
Het kabinet broedt op een plan om met geleend geld de Nederlandse economie toekomstbestendig te maken. Door de historisch lage rente is geld zowat gratis, maar er zitten wel haken en ogen aan het plan.
Delen per e-mail
Op zich heeft het kabinet geld genoeg nu het economisch goed gaat. Maar lenen is nu zó voordelig voor de Nederlandse Staat, dat het overweegt wat minder de nadruk te leggen op aflossen van de staatsschuld.
Hoeveel de miljardeninjectie precies zal bedragen is nog onderwerp van discussie, al wordt in Haagse wandelgangen uitgegaan van ‘tientallen miljarden’. Het is de bedoeling dat op Prinsjesdag een plan wordt gepresenteerd. Het ‘fonds’ – over het precieze instrument wordt nog gediscussieerd - mag alleen gebruikt worden voor investeringen die bijdragen aan de ‘structuur van de economie’, heet het.
De coalitiepartijen denken daarbij aan infrastructurele projecten en investeringen in onderwijs en wetenschap. Ook de woningmarkt wordt als optie genoemd. Het is echter niet de bedoeling dat er extra geld wordt uitgetrokken voor ‘lopende zaken’ zoals de gezondheidszorg, benadrukt een betrokkene. ,,De investeringen moeten wel renderen.”
Niet de eerste keer
Het is niet de eerste keer dat een kabinet een investeringsfonds wil optuigen dat de economie moet versterken. In 2014 kreeg voormalig D66-leider Alexander Pechtold gedaan dat een deel van de aardgasbaten in een Toekomstfonds zou worden gestopt, zoals Noorwegen al decennia doet. Nu de gaswinning drastisch is teruggeschroefd en de gaskraan uiteindelijk helemaal dicht gaat, droogt de voeding van dit fonds echter op. Ook kwam de regering op de proppen met Invest NL: een soort investeringsbank waarin 2,5 miljard euro is gestopt. Daarmee kunnen - samen met private investeerders - grote projecten worden gefinancierd, zoals de energietransitie.
Het grote verschil met die eerdere initiatieven is dat het kabinet nu actief geld wil lenen op de kapitaalmarkt om te kunnen investeren. Dat zou een kentering zijn. Overheidseconoom Bas Jacobs spreekt onomwonden van een ‘belangrijke en toe te juichen ommezwaai in het macro-economische denken’. Hij was de afgelopen jaren een van de felste criticasters van het overheidsbeleid waarin de nadruk vooral op terugdringen van het begrotingstekort lag via bezuinigingen en lastenverzwaringen. Volgens de Rotterdamse hoogleraar heeft dit ‘fetisjisme’ de crisis van de Nederlandse economie verdiept. ,,De weg van calvinistische zuiverheid loopt dood”, betoogde hij onlangs in het Financieele Dagblad.
Hoeveel de miljardeninjectie precies zal bedragen is nog onderwerp van discussie, al wordt in Haagse wandelgangen uitgegaan van ‘tientallen miljarden’.
Symboolpolitiek
Maar het enthousiasme van Jacobs om geld te lenen om te investeren wordt - zoals gebruikelijk in economenland – niet door alle collega’s gedeeld. Monetair econoom Lex Hoogduin vreest dat het kabinet vooral ‘symboolpolitiek’ bedrijft door een fonds op te tuigen dat vooral zal investeren in projecten die toch al in de pijplijn zaten. Zo kan er op de reguliere begroting meer geld vrij worden gemaakt voor een andere wens van het kabinet: lastenverlichting. Gevolg daarvan is dat de ruimte voor volgende kabinetten beperkt wordt.
Maandag en gisteren is er in coalitieverband over het toekomstfonds gesproken. De bewindslieden van Rutte III werden dinsdag bijgepraat tijdens de informele ‘heisessie’ van het kabinet in Oisterwijk. Premier Rutte zei toen al dat de regeringsploeg ‘accenten wil zetten hoe je Nederland op termijn welvarend houdt’.
‘Mister No’
Hoe het fonds er precies uit gaat zien is nog onderwerp van discussie. Waarschijnlijk moet het plan na Prinsjesdag nog verder worden uitgewerkt. Over de initiatiefnemer voor het plan klinken in de coalitie verschillende geluiden. Minister van Financiën Wopke Hoekstra wordt door sommigen aangeduid als geestelijk vader, terwijl anderen stellen dat hij als ‘mr. No’ juist het moeilijkst is te overtuigen om investeringen te doen met geleend geld. Opvallend detail: afgelopen dinsdag betoogde Hoekstra nog dat het kabinet naast lastenverlichting en investeren ook mikt op aflossing van de staatsschuld: ,,We hebben immers nog steeds 400 miljard op de teller staan”, zei hij toen.
Door nu extra te investeren moet worden voorkomen dat Nederland straks de boot mist, stelt een ingewijde: ,,Nu is ons onderwijs nog van hoog niveau, maar er zijn investeringen nodig om dat zo te houden. Hetzelfde geldt voor de infrastructuur: we moeten voorkomen dat de Randstad vastloopt.”
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Kijk hier live mee naar de persconferentie van Rutte na afloop van de ministerraad
Premier Mark Rutte geeft wekelijks zijn persconferentie na afloop van de ministerraad. Kijk hierboven live mee naar hoe de minister-president ingaat op vragen van de pers. -
Peiling: JA21 haalt drie zetels binnen, PvdA levert opnieuw in
Als er nu verkiezingen zouden zijn, zou de nieuwe partij JA21 van oud-Forum voor Democratiekopstukken Joost Eerdmans en Annabel Nanninga drie zetels halen in de Tweede Kamer. Dat komt naar voren uit een peiling van Maurice de Hond. Vorige week kwam JA21 in de peiling van De Hond op twee zetels uit. -
Zo zou een avondklok er (ongeveer) uit gaan zien bij ons
Het kabinet heeft de avondklok weer terug op tafel gelegd, als mogelijke extra coronamaatregel. Al in december schetste het ministerie van Justitie hoe zoiets eruit zal komen te zien. -
Catshuis-overleg ‘Bijna 170.000 nieuwe besmettingen per dag als Britse variant Nederland overspoelt’
Als de Britse variant van het coronavirus Nederland totaal in zijn greep krijgt, dan kan dat begin volgende maand al zorgen voor bijna 170.000 nieuwe besmettingen per dag. Dat blijkt uit een presentatie die afgelopen zondag in het Catshuis is gebruikt. -
CDA verwerpt vuurwerkverbod, Hoekstra lijsttrekker
Het CDA blijft tegen een algeheel vuurwerkverbod. De leden stemden vanochtend tegen een voorstel om de verkoop van consumentenverkoop te verbieden. Tegelijkertijd werd Wopke Hoekstra door de leden bekrachtigd als nieuwe lijsttrekker.
-
‘Kabinet moet netwerk AED’s landelijk dekkend maken’
Het kabinet moet zorgen voor een landelijk dekkend netwerk van AED’s, vindt de PvdA. Dit mobiele apparaat, ook wel een defibrillator genoemd, is een levensreddend hulpmiddel voor mensen met een hartstilstand. -
Kabinet hoopt scholen op 25 januari te heropenen
Het kabinet hoopt de basisscholen en de kinderopvang op 25 januari te heropenen. De rest van de lockdown blijft wel van kracht tot 9 februari. -
PREMIUM
PVV wil meeregeren, andere partijen zien het niet zitten: ‘Wilders radicaliseert verder’
Met een dikker verkiezingsprogramma hoopt de PVV een basis te leggen om mee te regeren in een volgend kabinet. Andere partijen zijn er juist al door afgeschrikt.