Kabinet houdt vast aan bezuinigingen op verpleeghuizen en jeugdzorg

Tijdens het debat over de regeringsverklaring hadden oppositiepartijen veel kritiek op de plannen in het coalitieakkoord dat VVD, D66, CDA en ChristenUnie met elkaar sloten. Rutte gaf aan dat de afspraken tussen de partijen ‘niet met bloed zijn ondertekend’ en veel afspraken nog door de individuele ministers moeten worden uitgewerkt. ,,Daarbij zullen ook de wensen van de oppositie worden meegenomen’’, beloofde hij. Maar enige toezegging deed hij niet.

Een van de omstreden plannen is het schrappen van de personeelsnorm voor verpleeghuizen. Nu moet er op elke acht bewoners nog minimaal één verzorgende zijn. Die norm wordt versoepeld. Verpleeghuizen krijgen daardoor minder geld om personeel in dienst te nemen. Dat levert de overheid een besparing van 400 miljoen euro op.

Ook willen de coalitiepartijen tot een half miljard euro extra bezuinigen op de jeugdzorg door bijvoorbeeld te kijken of er een eigen bijdrage kan worden gevraagd voor lichtere vormen van hulp aan jongeren met problemen. Eerder was dat voor gemeenten al reden om te protesteren.

De oppositie eist dat die zorgbezuinigingen van tafel gaan, maar dat is het kabinet vooralsnog niet van plan. Premier  Rutte wijst er op dat de komende jaren fors meer geld naar de zorg gaat. ,,De uitgaven in de ouderenzorg nemen van toe van 15,9 naar 17,3 miljard euro. En bij de jeugdzorg komt er 300 miljoen euro bij. We proberen wel een rem te zetten op die stijging, maar we gaan niet bezuinigen.’’

Volgens Rutte moet het mes in de verzorgingstehuizen omdat die nu al moeite hebben voldoende personeel te vinden terwijl er steeds meer ouderen bij komen die zorg nodig hebben. Daarom is het volgens hem beter te kijken hoe ouderen op een andere manier kunnen worden geholpen, bijvoorbeeld door met hulp langer thuis te blijven wonen. ,,De uitgaven voor de zorg zullen blijven oplopen. Daarom moeten we ook voorkomen dat de zorgkosten zó toenemen dat er minder geld over blijft voor andere belangrijke zaken. Als we niet ingrijpen, keert de wal het schip.’’

Oppositiepartijen nemen daar geen genoegen mee. SP-leider Lilian Marijnissen: ,,Tehuizen hebben een probleem om voldoende werknemers te vinden. Wie heeft er bedacht dat de oplossing dan is om de tehuizen minder geld te geven?’’ PvdA-leider Lilianne Ploumen noemt de bezuinigingen in de zorg ‘een valse start van het kabinet'.

Het kabinet belooft wel dit voorjaar met maatregelen te komen om de koopkracht van Nederlanders op peil te houden. Al waarschuwt Rutte dat ‘de mogelijkheden en middelen’ om al in 2022 met een grote reparatie van de koopkracht te komen, beperkt zijn. Budgetinstituut Nibud berekende dinsdag dat de koopkracht voor huishoudens dit jaar gemiddeld met 40 euro per maand omlaag gaat. Dat komt vooral door de hogere energierekening. De klappen komen het hardst aan bij lagere inkomens.

Het kabinet wil met het nemen van maatregelen wachten tot dit voorjaar wanneer het Centraal Planbureau (CPB) met nieuwe voorspellingen komt over hoe de inflatie zich ontwikkelt. De oppositiepartijen in de Tweede Kamer vinden dat te laat. Zij willen nu al de toezegging dat het kabinet bijvoorbeeld de AOW-uitkering verder verhoogt.

Zeker die AOW maakt dat Rutte moet vrezen dat de kabinetsplannen zullen sneuvelen in het parlement. De oppositie eist dat de AOW met 7,5 procent omhoog gaat, net als het wettelijk minimumloon de komende jaren. Maar dat kost volgens Rutte 2,4 miljard euro per jaar en dat geld heeft het kabinet niet op de plank liggen. Maar het kabinet heeft wél de steun nodig van oppositiepartijen om aan een meerderheid in de Eerste Kamer te komen.

Oppositiepartijen als PvdA, GroenLinks en Ja21 hebben al aangegeven dat zij de kabinetsplannen in de Eerste Kamer zullen wegstemmen als de AOW-uitkering niet meegroeit met het minimumloon. Ook eisen de oppositiepartijen dat voorgenomen besparingen op de jeugdzorg en verpleeghuizen van tafel gaan.

Rutte waarschuwde over de koopkracht van ouderen dat hij ‘niet iets gaat toezeggen’. ,,Maar ik heb de grote zorgen gehoord en we zullen moeten terugkomen met een voorstel dat past bij wat ik hier heb gehoord.” Hij zei ‘te willen toewerken’ naar een ‘positief koopkrachtbeeld voor iedereen’, maar gaf geen garanties.

Coalitiepartijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie deden dinsdag al een aantal suggesties zoals een hogere ouderenkorting en een hogere toelage voor AOW’ers met een laag aanvullend pensioen. Rutte zegt ‘alle suggesties’ van partijen te gaan bekijken, ‘ook de koppeling aan het minimumloon'.  Maar hij gaf wel aan dat die wens van de oppositie wel erg duur is.  

Rutte zei dat wel te willen doen, maar dan in ‘de komende maanden’. ,,Dit akkoord is niet in bloed getekend.” Maar, zei hij, ‘dit is niet het moment’ om de coalitie meteen tot verandering te dwingen. Wel benadrukte hij dat de AOW niet volledig wordt ontkoppeld. ,,De AOW blijft meegroeien met de welvaart.’’  Alleen wil het kabinet niet dat de AOW in een klap met 7,5 procent stijgt zoals met het minimumloon. ,,Daarna koppelen we weer.’’ 

In het debat kwam Rutte nog hard in botsing gekomen met PVV-leider Geert Wilders. Die laatste suggereerde dat minister Dilan Yesilgöz, vanwege haar dubbele nationaliteit minder goed over de veiligheid van de bedreigde Wilders zou waken. Rutte zei dat Wilders met die opmerking ‘door de ondergrens’ was gegaan. De PVV-leider wierp tegen dat de VVD een partijlid heeft, Soumaya Sahla, die eerder deel was van de terroristische Hofstadgroep die Wilders en andere politici bedreigde. Wilders: ,,Waar haalt u het gore lef vandaan?”

Lees hieronder alles terug van het debat: