Kabinet negeert kritiek en zet gedwongen asielopvang voor gemeenten gewoon door

De Tweede en Eerste Kamer moeten eerst nog instemmen met de wet. Staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel, VVD) heeft er vertrouwen in dat hij in beide Kamers op een meerderheid kan rekenen. Dat is ook de reden waarom hij de wet na forse kritiek van de Raad van State ‘nauwelijks’ heeft aangepast. ,,Als we de gevraagde aanpassingen hadden gedaan, zouden we vrijwel zeker geen meerderheid meer hebben in de Tweede en Eerste Kamer.”

De Raad van State noemde de wet ‘complex’ en mogelijk onuitvoerbaar. Van der Burg heeft na het kritische advies niet opnieuw gesproken met de coalitiepartijen over eventuele aanpassingen. ,,We hebben als kabinet die inschatting gemaakt.”

De wet, die al vorig jaar zomer werd aangekondigd, moet voorkomen dat er opnieuw zo'n groot tekort ontstaat aan opvangplekken dat asielzoekers bij aanmeldcentrum Ter Apel buiten moeten slapen. Nu zijn het vooral gemeenten in het noorden en oosten van het land die asielzoekerscentra (acz) openen, terwijl bijvoorbeeld veel (rijke) gemeenten in de Randstad achterblijven.

Over de wet werd maanden gesteggeld in de coalitie. Coalitiepartij VVD ziet niks in het dwingen van gemeenten om tot opvang van asielzoekers te komen. In november bereikte staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel, VVD) overeenstemming met de coalitiepartijen. De tekst van de wet ging begin dit jaar voor spoedadvies naar de Raad van State. De belangrijkste kabinetsadviseur vindt vooral de ‘financiële prikkel’ die in de wet zit (de bonus voor gemeenten die meer plekken leveren) geen goed idee. Dit zou de ‘solidariteit’ tussen gemeenten onder druk zetten.

Luister ook naar onze podcast Politiek Dichtbij, en abonneer je via Spotify of Apple:

Van der Burg heeft die kritiek naast zich neergelegd. ,,Solidariteit betekent ook: goede spreiding van opvangplekken over het land, maar nu zie je dat vooral in het oosten en het noorden opvang wordt gerealiseerd. We moeten er alles aan doen om dat te veranderen.”

Maar tegelijkertijd constateert Van der Burg dat hij ‘deze wet ons deze lente en zomer nog niet gaat helpen’. ,,Ik voortdurend op zoek naar nieuwe locaties voor boten, tenten of anderszins.” Hij wil er ‘alles aan doen’ om te voorkomen dat dit jaar weer asielzoekers buitenslapen in Ter Apel.

,,Maar we moeten het nu hebben van gemeenten die vrijwillig afspraken maken met ons", zegt de staatssecretaris. Wel hoopt Van der Burg dat gemeenten met de wet in het vooruitzicht al over de brug komen. Gemeenten die nu al méér structurele opvangplekken creëren dan van hen wordt verwacht, krijgen namelijk met terugwerkende kracht de bonus zodra de wet in gaat.

VluchtelingenWerk Nederland is kritisch op de wet. ,,De richting van de wet was goed: elke gemeente die medeverantwoordelijkheid draagt voor de opvang van vluchtelingen. Maar zoals ook de Raad van State heeft aangegeven, is de wet nodeloos ingewikkeld en is het maar de vraag of deze in deze vorm voldoende gaat werken.”

Volgens VluchtelingenWerk maakt de wet niet duidelijk wie nu precies verantwoordelijk is en wordt er in eerste instantie, voor de dwang uit, nog heel lang uitgegaan van vrijwilligheid. ,,En we zien wel dat dat niet werkt.”

Bekijk hier al onze video’s over de politiek: