Kabinet worstelt met energierekening

VIDEOHet demissionaire kabinet overweegt om de energiebelasting én de btw op energie tijdelijk extra te verlagen, om zo de torenhoge gasrekening te compenseren.

Peter Winterman 11 okt. 2021 Laatste update: 12-10-21, 09:27

Een ‘ingewikkelde puzzel’. Zo noemen Haagse bronnen het plan waaraan het demissionaire kabinet werkt om de sterk stijgende gasrekening te compenseren. Morgenochtend komen premier Rutte en vijf ministers bij elkaar om het plan te bespreken. Mogelijk morgen al, of anders later deze week, wil het kabinet er een klap op geven.

,,We zijn een heel aantal scenario’s aan het uitwerken’’, zei demissionair minister Stef Blok (Economische Zaken en Klimaat) afgelopen vrijdag. Eén van die scenario’s lijkt zeker te worden uitgevoerd, zo zeggen meerdere bronnen: de belasting op energie gaat verder omlaag. Eind september besloot de Tweede Kamer al om 500 miljoen euro uit te trekken voor compensatie van de gestegen gasprijs. Dat is zo’n 45 euro per gemiddelde energieverbruiker. Te weinig, vindt de Kamer nu. Vermoedelijk is een paar miljard euro extra nodig.

Mark Rutte (VVD) staat de pers te woord. © ANP

Koopkrachtplaatjes

Dit zijn de meest logische en relatief makkelijke knoppen om aan te draaien

De gasprijzen zijn de laatste weken namelijk hard gestegen. Huishoudens zonder vast energiecontract kunnen volgend jaar wel 900 euro meer kwijt zijn aan energie. Daarmee verschrompelen de koopkrachtplaatjes die het kabinet op Prinsjesdag presenteerde. De afgelopen dagen zijn op het ministerie van Sociale Zaken nieuwe koopkrachtcijfers uitgerekend: ook die worden morgenochtend onder de loep genomen.

Het kabinet kan de energiebelasting vrij eenvoudig verlagen. Dat zien huishoudens direct terug in een minder hoge energienota. Hetzelfde geldt voor de btw op energie: die is nu 21 procent en zou tijdelijk - voor bijvoorbeeld een jaar - kunnen worden verlaagd.

,,Dit zijn de meest logische en relatief makkelijke knoppen om aan te draaien’’, zegt een bron. Aan de derde belastingpost op de gasrekening - de Opslag Duurzame Energie (ODE) - wil het kabinet niet tornen. Die opslag wordt namelijk gebruikt om subsidies te geven voor verduurzaming, zoals zonne-energie en windmolens. ,,Dat zijn subsidies waarmee we minder afhankelijk worden van gas en olie. Het zou dom zijn om daar nu op te beknibbelen.’’

Zwembad in de tuin

Wel kleeft er een nadeel aan het verlagen van de belastingen, zien ambtenaren op de ministeries: namelijk iederéén heeft er voordeel van, óók de mensen met een vast energiecontract die helemaal geen last hebben van de gestegen gasprijs. Net als rijke Nederlanders die flink stoken om bijvoorbeeld hun zwembad in de tuin warm te houden.

En dat terwijl armere Nederlanders - die vaak in slecht geïsoleerde (huur)huizen wonen - juist het zwaarst worden getroffen door de hoge gasprijs. Daarom zoekt het kabinet naar manieren om voor die mensen wat extra’s te doen. Zo zou het kunnen dat zij versneld - via hun gemeente of woningcorporatie - in aanmerking komen voor woningisolatie. Maar dat soort maatregelen kost tijd. Zo hebben veel isolatiebedrijven nu al wachtlijsten.

Nieuwe toeslagen of speciale belastingregels

Een ‘inkomensafhankelijke energietoeslag’ ligt in Den Haag gevoelig: zeker na de toeslagenaffaire is men zeer terughoudend om nieuwe toeslagen of speciale belastingregels in het leven te roepen.

Grote bedrijven hoeven niet op veel compensatie te rekenen, is de verwachting. Het kabinet wil dat die bedrijven duurzamer worden. Als de overheid nu hun hoge gasrekening compenseert, wordt de prikkel voor bedrijven om snel van het gas af te gaan een stuk kleiner.

Kijk onze nieuwsvideo's in onderstaande playlist: