Volgens de koning hoopt Nederland op een einde van het coronatijdperk en ‘de terugkeer naar meer normale verhoudingen'. Tegelijkertijd looft hij de  inzet van veel landgenoten. ,,Voorop staat dat wij als Nederland opnieuw hebben laten zien dat we er als familie en buren voor elkaar willen zijn.”

De regering wil volgens de koning vooruitkijken en ziet twee vragen die dringend om een antwoord vragen. ,,De eerste is: hoe zorgen we dat we paraat staan voor een volgende pandemie? Daarvoor werkt de regering aan een plan. Dat is per definitie ook een internationaal vraagstuk, want een virus stopt niet bij landsgrenzen.” 

Het belangrijkste is dat er nu overal ter wereld voldoende vaccins beschikbaar komen, stelt de koning. Nederland neemt daarin verantwoordelijkheid door voor elk vaccin dat hier aan iemand wordt gegeven, er ook een te doneren. ,,De tweede vraag is hoe de zorg in de toekomst georganiseerd moet worden om toegankelijk, betaalbaar en van hoge kwaliteit te blijven. Nu is de tijd om over deze onderwerpen het gesprek verder te voeren en besluitvorming voor te bereiden.”

De koning ging uitgebreid in op Afghanistan aan het begin van de troonrede: ,,Geopolitieke ontwikkelingen kwamen dichtbij met de hartverscheurende beelden en verhalen uit Afghanistan. Twintig jaar lang heeft de internationale gemeenschap zich daar ingezet voor internationale stabiliteit en veiligheid, democratie en mensenrechten, en kansen voor meisjes en vrouwen. Nu wacht het Afghaanse volk opnieuw een ongewisse toekomst.”

De koning stond in de troonrede in het bijzonder stil bij Nederlandse Afghanistanveteranen, militairen en diplomaten. Voor die laatste groep waren het ‘extreem intensieve en spannende laatste weken, waarin zij binnen de mogelijkheden zoveel mogelijk mensen in veiligheid brachten’. ,,Daarvoor verdienen zij diep respect en grote waardering. Tegelijkertijd realiseren we ons dat dit boek niet gesloten is. Degenen die achterbleven, wacht een onzeker lot. Wat vijfduizend kilometer verderop gebeurt, raakt direct aan onze diepste waarden en aan onze eigen veiligheid.”

Ook schuwde de regering geen zelfkritiek. De stelselmatige fouten in de behandeling van burgers in Groningen en de toeslagenaffaire werden benoemd: volgens de koning moet de regering ‘de hand in eigen boezem steken’. De afhandeling van de aardbevingsschade in Groningen is volgens hem ‘te lang te stroperig geweest’. En in de toeslagenaffaire heeft de overheid mensen ‘letterlijk en figuurlijk onrecht gedaan’. ,,In beide gevallen geldt: fouten moeten worden hersteld en wie recht heeft op compensatie moet die zo snel mogelijk krijgen.”

De voortdurende demissionaire status van het kabinet zonder uitzicht op een nieuw kabinet dwingt de regering op terreinen wel in actie te komen, stelt de koning. ,,Sommige onderwerpen zijn zo urgent, dat stilstand nu ons land onnodig op achterstand zou zetten. Daarom meent de regering er goed aan te doen in het lopende beleid voor komend jaar een aantal extra stappen te zetten, onder andere op het terrein van klimaat, rechtsstaat en woningbouw.’’

De koning benoemde de overstromingen van deze zomer in Limburg als bewijs voor de klimaatverandering: dat ,,kwam deze zomer dichtbij toen inwoners van Limburg in een paar dramatische dagen hun huizen en bedrijven na extreme regenval onder water zagen lopen'. 

De klimaatwet en het klimaatakkoord zijn niet afdoende om de doelen te halen die zijn gesteld. Het Urgendavonnis leidt tot ,,bijna 7 miljard euro extra voor aanvullende maatregelen, bijvoorbeeld voor verduurzaming van woningen en industrie en om elektrisch rijden verder te stimuleren.’ De koning ziet er kansen in, niet alleen voor de economie, maar ook als kans op ,,een mooier, schoner en veiliger land na te laten.’  

Bekijk hieronder onze video's over Prinsjesdag.