Ministerie: mondkapjes Sywert van Lienden waren niet te duur

Dat schrijft verantwoordelijk minister Tamara van Ark (Medische Zorg, VVD) in antwoorden op een reeks Tweede Kamervragen over de kwestie. In de beginmaanden van de pandemie was er een ‘enorme vraag naar beschermingsmiddelen’ en lagen de prijzen vaak hoger dan nu, schrijft de minister. 

,,In die week in april lag de verwachte inkoopprijs voor mondmaskers op 2,50 euro met een maximum van 3 euro”, schrijft Van Ark zojuist aan de Tweede Kamer. De helft van de veertig miljoen geleverde maskers door Van Lienden waren met 2,26 euro per stuk zelfs goedkoper dan de experts van het ministerie verwachtten. De prijs van de andere 20 miljoen mondkappen (à 2,78 per stuk) past ook binnen de toenmalige bandbreedte. ,,Volgens het LCH werden de tarieven op dat moment als marktconform gezien.”

Van Lienden en het ministerie van Volksgezondheid liggen onder vuur vanwege de mega-mondkapdeal. Hoewel de commentator en voormalig ambtenaar lang suggereerde dat hij beschermingsmiddelen uit China importeerde als weldoener (‘om niet’) bleek hij via een aparte bv te werken en zo ruim negen miljoen euro op te strijken, onthulden De Volkskrant en Follow the Money (FTM). Van Liendens zakenpartners hielden elk meer dan 5 miljoen euro over aan de verkoop van veertig miljoen mondmaskers die nog altijd in de opslag liggen. 

Bij Op1 zaten Stefan Vermeulen en Jan-Hein Strop van Follow the Money om te praten over de Sywert van Lienden-affaire:

Volgens de tijdlijn die Van Ark nu deelt, meldde Van Lienden zichzelf eind maart bij de politiek adviseur van minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, CDA). Van Lienden (ook coauteur van het CDA-partijprogramma) zou toen alleen gevraagd hebben waar hij moest zijn met aanbiedingen van beschermingsmiddelen. Ook stuurde Van Lienden ‘verschillende berichten’ aan De Jonge ‘om zijn activiteiten onder de aandacht te brengen’, schrijft Van Ark: ,,Deze berichten zijn doorgestuurd naar de verantwoordelijke minister voor Medische Zorg,  de heer Martin van Rijn (PvdA).”

Als Van Lienden in april op twitter meldt dat hij mondkapjes - die eerder vergeefs aan de overheid waren aangeboden - nu levert aan een zorginstelling, zoekt de adviseur van De Jonge contact met partijgenoot Van Lienden. Dit terwijl medische beschermingsmiddelen formeel onder PvdA’er Van Rijn vallen, een collega-bewindspersoon. Een dag na dit contact spreekt Van Lienden een topambtenaar, en vervolgens wordt de mondkapdeal die dagen daarna verder uitgewerkt, een week later volgt het akkoord. 

Maar volgens Van Ark is daar niets vreemds aan: ,,Al deze aanbiedingen zijn onder verantwoordelijkheid van de minister voor Medische Zorg zorgvuldig bekeken en waar relevant in behandeling genomen. Dat maakt dat er geen schijn is van belangenverstrengeling. (...) Gelet op de grote druk in die periode om aan de vraag naar mondkapjes te kunnen voldoen, gebeurde het vaker dat ook door de minister en op hoog-ambtelijk niveau hier aandacht aan werd besteed. Er kwamen in die tijd veel aanbiedingen binnen, ook via bekende personen of politici. Na de genoemde presentatie zijn de verdere gesprekken overgenomen door het LCH.” Er waren nog drie andere mega-leveringen die boven de honderd miljoen uitstegen. 

_{De tekst gaat verder onder de foto.}

Van Ark laat zich ook niet uit over de royale winstmarges die andere media beschrijven. Al eerder benadrukte het ministerie van Volksgezondheid dat op het toppunt van de crisis de rendementen van leveranciers geen criterium waren. Wel werd gekeken naar de kwaliteit, de prijs en de leveringszekerheid. Marktprijzen fluctueerden destijds enorm, de ‘dagkoersen’ wisselden sterk. 

Van Ark herhaalde vanochtend dat er ‘heel veel organisaties en partijen’ in de mondkapmarkt sprongen: ,,We hadden niet de luxe om er van alles van te vinden. We keken of ze konden leveren, naar de kwaliteit en de prijs.” De minister wilde zich niet uitlaten over de vraag of Van Lienden de winst moet houden of doneren: ,,Wij als overheid moeten transparant zijn en verantwoording afleggen, andere betrokkenen in het proces zullen zelf verantwoording afleggen over hun rol.”

Bekijk onze trending nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: